Hoax wiki
Zodiac

De astrologische dierenriem is zelfs in de wetenschappelijke astronomie niet meer helemaal correct omwille van de verschuiving van het lentepunt in de voorbije 2500 jaar.

Astrologie is het idee dat de stand van de sterren en planeten, miljoenen lichtjaren van ons verwijderd, ten tijde van je geboorte op de één of andere manier invloed zou hebben op je persoonlijkheid en levensloop. Want zulke hemellichamen hebben de hele dag immers niets beter te doen dan zich bezig houden met ons leven te "beïnvloeden", zelfs vanuit andere zonnestelsels.

Astrologie wordt geenszins beschouwd als een wetenschap[1] en kan daarom worden gecategoriseerd onder pseudowetenschap[2]. Astrologie mag dan ook absoluut niet worden verward met astronomie, wat wél een domein van de wetenschap is. Al was het maar omdat astronomie wel degelijk rekening houdt met onbetwistbare feiten zoals bv. de precessie, terwijl astrologen blijkbaar nog altijd denken 2500 jaar geleden te leven, en irrationeel vasthouden aan de jaarlijkse begin- en einddata van sterrenbeelden terwijl die al eeuwenlang niet meer juist zijn.

En dan zijn er nog alle andere argumenten die bewijzen dat astrologie niet werkt, zoals hieronder uitgelegd in meer detail.

Definitie[]

Volgens de "Faculty of Astrological Studies" is astrologie het "verkennen van de betekenisvolle verbinding tussen de mensheid en de bredere cosmos, het verband tussen de bewegingen van de planeten en de innerlijke wereld van menselijke bewustzijn en motivatie"[3]. Deze fantastisch klinkende verklaring wil eigenlijk, in gewone termen, zeggen dat grote hemellichamen bestaande uit steen, vloeistof, gas en kernfusie reacties, miljarden lichtjaren van de aarde verwijderd, invloed kunnen uitoefenen op de persoonlijke situatie op financieel, emotioneel, seksueel en werkvlak van individuele wezens op één specifieke planeet. 

Hoe absurd dit ook mag klinken, is dat precies waar astrologie op neerkomt, met dat verschil dat astrologen er mooie, speciale en complexe woorden voor gebruiken om het allemaal wat mysterieuzer te doen klinken. Sommige aanhangers zullen beweren dat het een complex gegeven is, dat veel dieper gaat dan slechts de gekende "sterrenbeelden", maar zelfs de "gevorderde" astrologie is eigenlijk nog steeds het voorspellen van de toekomst op basis van het staren naar de hemel. Al gaat het tegenwoordig ook via computerprogramma's[4]

Hoewel astrologie een eeuwenoude pseudowetenschap is, waarvan het systeem verschilt van cultuur tot cultuur, heeft dit populaire concept nog nooit waardevolle en afdoende voorspellingen kunnen produceren. Eigenlijk komt het neer op niets meer dan giswerk, waar factoren zoals toeval en anekdotes, alsook cherry picking van de resultaten ervan (en soms gewoon totaal verzonnen resultaten) een voorname rol spelen. Zelfs de gepersonaliseerde geboortehoroscoop biedt geen nauwkeuriger resultaat, maar de verkoop van gepersonaliseerde readings geven de indruk dat de astroloog er echt werk van gemaakt zou hebben.

Op zoek naar bewijs dat astrologie werkt[]

Het wetenschappelijke standpunt in een notedop is dat astrologie een hele hoop onzin is, voorgedragen door onwetende dwazen en/of mensen die zulke dwazen trachten uit te buiten. Toch willen we ze even het voordeel van de twijfel geven, en onderzoeken of er echt geen bewijs kan worden gevonden dat astrologie werkt. Immers geldt de regel: hoe meer buitengewoon de bewering is, hoe meer buitengewoon het bewijs ervoor dient te zijn. Beweringen zonder bewijs kunnen namelijk ook worden verworpen zonder bewijs.

De krachten tussen planeten en mensen[]

Als astrologie is gebaseerd op één of andere vorm van connectie tussen de mens en de (stand van de) planeten, waardoor zelfs voorspellingen mogelijk zouden zijn, dan stelt zich de vraag wat voor connectie, kracht of energie dit precies is. Het is immers aannemelijk dat het hier om een sterke kracht of energie moet gaan, aangezien deze miljoenen lichtjaren dient te overbruggen om onze gemoedstoestand en toekomst te kunnen beïnvloeden. En zo'n sterke energie moet dan toch ook op de één of andere manier meetbaar zijn. 

De vier fundamentele natuurkrachten, waaruit alle andere krachten voortkomen, zijn de sterke en zwakke kernkrachten, de electromagnetische krachten, en de zwaartekracht[5]. De sterke kernkracht houdt protonen en neutronen bij elkaar, en de zwakke kernkracht wordt toegeschreven aan de zware Z- en W-bosonen, alsook bètaverval. De invloedsfeer van de kernkracht reikt niet buiten dat van een atoomkern, en kan dus onmogelijk invloed uitoefenen op een fenomenale grote afstand als die tussen mensen en planeten. De electromagnetische kracht, die de elektronen bij een atoom vasthoudt, heeft een iets grotere reikwijdte maar is op zulke astronomische afstanden evenmin volledig verwaarloosbaar. Hier bestaat geen enkele twijfel over, het betreft immers gefundeerde basisprincipes van de natuurkundige wetenschappen.

Dan blijft er enkel nog de zwaartekracht over, die materie op grotere schaal bij elkaar houdt en dus wel in staat is invloed uit te oefenen over langere afstanden. De vraag stelt zich of planeten, die op astronomische afstanden van ons verwijderd staan, dan op de één of andere manier invloed op ons uitoefenen via de zwaartekracht. Als we kijken naar de Maan, die de eb en vloed van het water beïnvloedt, dan is dit zeker mogelijk, maar alle andere hemellichamen zijn echter een heel eind verder van ons verwijderd dan de Maan. En des te groter de afstand, des te kleiner de invloed van de zwaartekracht kan zijn uiteraard. En dan is nog maar de vraag hoe iemands toekomst kan worden voorspeld op basis van een eventuele invloed van de zwaartekracht.

We halen er even een paar voorbeelden bij. De gravitatiekracht van de planeet Mars op één persoon (op aarde) is vergelijkbaar met een vrachtwagen met een lading van 50 ton, die ongeveer 14 meter van diezelfde persoon staat. Voel je je plots anders, of verandert plots je financiële of seksuele toestand, als je naast een vrachtwagen gaat staan? Nee, dus waarom zou het met de planeet Mars dan wel het geval zijn? Een ander voorbeeld is Alpha Centauri A, één van de drie sterren die het dichtst bij de aarde staan. Deze heeft een massa van 1.1 zonnemassa (dus net iets zwaarder dan de massa van onze eigen zon), maar de gravitatiekracht op een mens is vergelijkbaar met een mobiele telefoon van 100 gram die 9 meter ver van dezelfde persoon ligt. Dat is dus al helemaal verwaarloosbaar. 

Het enige hemellichaam dat effectief gravitatiekracht op de aarde uitvoert is de Maan, zoals blijkt uit de getijden van de zeeën, maar astrologie beperkt zich niet tot de Maan alleen. Het getijdeneffect van Mars op een mens, daarentegen, is vergelijkbaar met dat van 1 zandkorrel (met een diameter van 0.1mm) op 1 meter afstand. Het getijdeneffect van Alpha Centauri A op een mens is zelfs slechts dat van een kleine virus (met een diameter van 30 nanometer) op dezelfde afstand. Kortom, de invloed die planeten en sterren vanop een astronomische afstand op ons zouden kunnen hebben, is nihil in het beste geval en totaal onbestaande in alle andere gevallen. Hoe kan zo'n vermeende sterke energie of kracht ons dan beïnvloeden, als het op geen enkele manier, en in geen enkele vorm, kan worden gedetecteerd?

De natuurkundige conclusie is eenvoudig: de vermeende energie of kracht is er gewoon niet. Maar al deze wetenschap en logica ten spijt, zullen de meeste aanhangers van astrologie ervan overtuigd blijven dat het tóch werkt want "bij mij was het (bijna) altijd juist!". Dat soort argumenten zijn natuurlijk anekdotisch en dus verwerpelijk als bewijs, en sterk onderhavig aan vooringenomenheid (confirmation bias). Maar laten we de astrologen toch weer even het voordeel van de twijfel geven, en empirisch bewijs onder de loep nemen.

Empirisch onderzoek[]

Als we vertrekken van de veronderstelling dat astrologie effectief werkt, mogen we verwachten dat hier empirisch bewijs voor kan worden vastgesteld. Dat wil zeggen dat het mogelijk moet zijn om te bewijzen dat astrologie een betrouwbare bron is van accurate beweringen en voorspellingen is, en geen willekeurig giswerk dat toevallig juist (of fout) blijkt te zijn. Anekdotisch bewijs komt dus niet in aanmerking: als het écht werkt, moet dat op verschillende manieren kunnen worden uitgetest. Om dit empirisch te kunnen vaststellen, moeten we dus een gecontroleerd onderzoek verrichten.

De meeste astrologen houden echter niet van gecontroleerde onderzoeken, en vinden het vaak "niet nodig" om astrologie te bewijzen. Niet omdat ze zo zelfzeker zijn, maar net omdat ze eigenlijk toch niet zo zeker van hun stuk zijn als ze gewoonlijk laten uitschijnen. Indien ze wél zelfzeker waren, zouden ze immers niet weigerachtig staan tegenover wetenschappelijke methoden om astrologie te testen. Tevens een veelgebruikt excuus argument is dat de "timing" heel precies moet zijn[6], waardoor ze bij een foute voorspelling zich kunnen verschuilen achter de bewering "maar de timing was niet juist". Met andere woorden: astrologie werkt!!! Behalve wanneer het niet werkt. Helaas is dat argument voldoende om de doorsnee onwetende ervan te overtuigen dat astrologie legitiem is, niet omdat het echt zou werken maar wel omdat men wil geloven dat het werkt.

Eén van de speerpunten van astrologie is die van de persoonlijkheidstypes gebaseerd op het sterrenbeeld[7]. De Ram is optimistisch maar impulsief, de Stier trouw maar koppig, Tweelingen dan weer energetisch maar besluiteloos (en alweer impulsief), en ga zo maar door. Als iemand dan toevallig niet die "typische" karaktertrekken heeft van zijn sterrenbeeld, wordt dit snel wegverklaard door hem of haar als een "uitzondering" op de regel te beschouwen. Hoewel zo'n vaststelling inderdaad niet noodzakelijk foutief op zich hoeft te zijn, is die in dit geval wel verwerpelijk omdat zelfs voor de regel op zich geen bewijs bestaat. Zo zou je sterrenbeeld ook bepalen of je in staat bent om respect af te dwingen en autoriteit uit te stralen, aspecten die bv. belangrijk zijn in de politiek. In dat geval zouden de meeste succesvolle staatshoofden en andere politici allemaal hetzelfde sterrenbeeld moeten hebben, of hooguit enkele verschillende sterrenbeelden. Tot niemand's verbazing is dit natuurlijk niet het geval. Astrologen zullen dan wellicht komen aandraven met het feit dat het precieze tijdstip van de geboorte en de ascendant van dat moment mee doorslaggevend zijn, waardoor ze blijven trachten alle tegenstrijdig bewijs weg te verklaren.

Reeds in 1990 werd een onderzoek uitgevoerd, onder de titel "A Scientific Inquiry into the Validity of Astrology"[8] ("Een wetenschappelijk onderzoek naar de validiteit van astrologie"). Zes expert-astrologen kregen de opdracht om, onafhankelijk van elkaar, 23 astrologische geboortehoroscopen te matchen met hun bijbehorende dossiers van 4 mannelijke en 19 vrouwelijke vrijwilligers. Deze dossiers bevatten informatie over de levensloop van de vrijwilligers, alsook foto's van het gezicht frontaal en in profiel. Uit het resultaat van dit onderzoek bleek dat het aantal juiste combinaties tussen geboortehoroscoop en verwante persoon niet groter was dan wanneer iemand die geen astroloog was dit zou doen, en dat dit de toevalligheidsgraad dus niet overschreed. Bovendien kwamen de voorspellingen van de verschillende deelnemende astrologen niet overeen, en spraken ze elkaar tegen. Indien astrologie écht werkt, zou dan niet elke astroloog tot (op z'n minst) min of meer dezelfde conclusie moeten komen? 

Een ander onderzoek, uitgevoerd in 1985  door Shawn Carlson en gepubliceerd in het magazine Nature[9][10], had de intentie om "astrologie alle redelijke kansen te bieden om te slagen". De deelnemende astrologen kregen de taak om geboortehoroscopen te matchen met de juiste persoonlijkheidstypes, iets wat op zich eenvoudig zou moeten zijn als elke geboortehoroscoop "even uniek als jezelf" is (zoals men beweert). Niettemin was ook het resultaat van dit onderzoek geen succes, en de expert-astrologen slaagden er niet in om zelfs zo'n eenvoudige test tot een goed einde te brengen. De reactie van de gefaalde astrologen was erg voorspelbaar: de test was oneerlijk en kon dus geen goed effect aantonen, en de "heranalyse van de data" door de astrologen zelf zou - toevallig - suggereren dat de astrologen wél correct waren[11]. Over zelfingenomenheid en cherry picking gesproken.

We kunnen concluderen dat, naast een gebrek aan natuurkundig bewijs van een connectie tussen mensen en planeten, er ook geen empirisch bewijs kan worden geproduceerd via dubbelblind-onderzoek dat astrologie effectief zou werken. Zelfs voorspellingen in het algemeen gaan van heel specifiek tot (in de meeste gevallen) extreem vaag, en zijn vaker gebaseerd op wat er rondom ons plaatsvindt dan op wat er in de hemel boven ons gebeurt. Hoe vager de voorspelling, hoe meer interpretaties er mogelijk zijn, uiteraard, en dus hoe meer kans dat de voorspelling uitkomt. En als het toch niet blijkt uit te komen, is dat plots te wijten aan de één of andere goedwillige krachten die een ander lot voor ons beslist hebben.

Neem bijvoorbeeld de typische astrologische voorspellingen die worden gepubliceerd in kranten en magazines. Deze worden ingedeeld op basis van sterrenbeeld, waar er dus twaalf van zijn, en dienen te gelden voor maar liefst 6 miljard mensen op aarde. Dit impliceert dat op z'n minst één horoscoop in elke publicatie kan worden toegepast op meer dan 500 miljoen mensen, wat een enorm ruime marge geeft om zelfs heel specifieke voorspellingen toevallig te laten kloppen bij sommige van die mensen. Niettemin is het duidelijk dat er geen sprake is van een half miljard mensen die allemaal elke dag precies dezelfde ervaringen hebben, en de kracht van deze voorspellingen kan dus niet universeel worden toegepast zoals wordt beweerd. 

De meeste zelfverklaarde expert-astrologen zullen je echter vertellen dat publicaties in kranten en magazines niet ernstig genomen kunnen worden. Dus laten we daarom een ander voorbeeld nemen, met name de astrologische voorspelling van 2012-2013[12]: "Met Neptunus in het sterrenbeeld Vissen tot 2024, zullen we problemen over water zien verschijnen in de politiek. Er zullen meer overstromingen zijn dan ooit tevoren, onverwachte orkanen, tornado's en stormen, en steden zullen in een oogwenk verdwijnen". Dit heeft natuurlijk niets met Neptunus en het sterrenbeeld Vissen te maken, maar alles met global warming waardoor zulke natuurrampen meer waarschijnlijk worden. Je hoeft dus geen helderziende of astroloog te zijn, om zo'n voorspelling te maken. Idem met voorspellingen zoals: "Verwacht een enorme groei in de digitale informatiewolken. Op een gegeven moment zullen we in staat zijn om onze muziek, TV, films en boeken te streamen via abonnementsdiensten. We zullen beginnen connecteren op andere manieren en meer over elkaar te weten komen". De voorspelling van 2011 kan moeilijk schokkend genoemd worden, en iedereen met een logisch denkvermogen die de evolutie van technologie opvolgt kon je dit vertellen zonder ook maar één astrologische kaart te hebben geraadpleegd.

Psychologisch effect[]

Horoscoop

Na lang zoeken hebben we toch een horoscoop gevonden die wel degelijk volledig juist blijkt te zijn.

Het is vrij typerend voor de egocentrische aard van de mens om te willen geloven dat alles rondom hem ter zijnen dienste staat. Zo ook met astrologie, waarbij men daadwerkelijk gelooft dat de Maan, planeten en sterren zich constant bezighouden met het beïnvloeden van jou als individu. Het is dan ook een vrij egocentrisch standpunt om te veronderstellen dat planeten op miljarden lichtjaren afstand jou (of zelfs nog maar het menselijk ras in het algemeen) belangrijk genoeg vinden om je leven op magische wijze te beïnvloeden. Dit komt wellicht voort uit het pre-wetenschappelijke idee dat het hele universum met alle planeten en sterren, inclusief onze zon, rond de aarde draait. De stelling dat de aarde rond de zon draait, en niet andersom, heeft geleid tot de veroordeling van Galileo in de 17de eeuw door de Inquisitie. Het is dan ook bijzonder absurd dat, hoewel de meeste mensen ervan overtuigd zijn dat de aarde rond de zon draait en niet andersom, ze tegelijkertijd toch geloven dat de planeten en sterren onze persoonlijke levensloop zouden beïnvloeden door hun ecliptische bewegingen (en dat vaak niet eens rond onze eigen zon!).

Tevens is er het zogenaamde Forer-effect, waarbij een vage reading als heel accuraat kan worden ervaren door verschillende mensen tegelijk. Een vage bewering die voor veel mensen opgaat, is bijvoorbeeld: "als je iets gedurfd wil doen, maak je je zorgen over wat andere mensen van je denken en dus twijfel je". Dit kan op een miljoen verschillende zaken wijzen, en is wellicht op heel wat mensen van toepassing eender wanneer in hun leven. Zo heeft James Randi, een Amerikaanse goochelaar en scepticus, een test uitgevoerd met een aantal studenten die hun sterrenbeeld moesten opgeven en vervolgens de bijpassende horoscoop te lezen kregen[13]. De meeste studenten gaven nadien aan dat de horoscoop vrij tot erg accuraat was voor henzelf. Nadien kwamen ze te weten dat alle studenten exact dezelfde horoscooptekst hadden gekregen. Merk op dat oplichters vaak zo'n vage maar toch accuraat-lijkende reading "gratis" aanbieden, als lokker om mensen vervolgens te laten betalen voor een meer "specifieke" reading.

Tenslotte is er ook nog de self-fulfilling prophecy. Wanneer een astroloog bepaalde voorspellingen maakt over je toekomst, is het de menselijke neiging om hiernaar te gaan leven, waardoor de voorspelling dan vaak vanzelf uitkomt door je eigen toedoen. Als een astroloog bv. zegt dat er een nieuwe man in je leven komt met donker haar en een baard (wat op zich al een goede kans is tenzij je écht niet op mannen met baarden valt), heb je de neiging om meer aandacht te schenken aan elke donkerharige man met baard die je ontmoet. Hierdoor stel je je ook meer open voor die ontmoeting, en vergroot je de kans dat je zo'n man beter leert kennen en er misschien uiteindelijk zelfs een relatie mee begint. Als je de astrologische voorspelling echter niet had gekregen, had je die man aanvankelijk misschien niet eens opgemerkt. 

Vergelijk tussen astrologie en racisme[]

Het principe dat achter racisme schuilt is dat iemand zich zou gedragen op basis van hoe en waar hij geboren is, en niet op basis van wie hij is en welke persoonlijkheid hij heeft. Kortom, hij word beoordeeld op factoren waar hij zelf geen invloed op heeft, zoals huidskleur, land van herkomst en/of moedertaal. Dit principe wordt op een gelijkaardige manier toegepast in de astrologie: de karaktereigenschappen van een persoon worden niet bepaald op basis van wie hij is, maar wel op basis van de maand waarin hij geboren is[14]

Hoewel de meeste astrologen steeds de nadruk leggen op iemands positieve aspecten tijdens hun verkooppraatjes readings, zijn er tal van voorbeelden in de astrologie waar ook de negatieve karaktertrekken van sterrenbeelden worden aangehaald[15][16][17][18][19]. Zo zou een Schorpioen wraakzuchtig zijn[20], de Steenbok pessimistisch zijn[21], en de Stier traag van begrip en lui zijn[22] (althans volgens één versie, andere astrologen zullen dat vast weer tegenspreken, typerend voor het gebrek aan rechtlijnigheid in de astrologie). Iemand lui noemen omdat hij toevallig geboren is tussen 21 april en 21 mei is maar een kleine stap verwijderd van het geloof dat iemand lui is omwille van zijn huidskleur of moedertaal. Beide principes zijn dus even absurd, en tevens even verwerpelijk.

Astrologie versus de wetenschap[]

Astrologie komt voor in verschillende oude culturen, en dit reeds sinds het 2de millennium v.C. Hedendaagse astrologen trachten hun pseudowetenschap dan ook te legitimiseren door te stellen dat astrologie tijdens de middeleeuwen zelfs in universiteiten werd onderwezen, en werd toegepast door vooraanstaande wetenschappers[23]. Ze vergeten hierbij dat de middeleeuwse "studies" op heel veel vlakken nog pre-wetenschappelijk waren, en deze inmiddels afdoende werden ontkracht als zijnde pseudowetenschappelijk. Denk maar aan het aderlaten, alsook alchemie en acupunctuur. De pseudowetenschap maakte, met de beste bedoelingen, zelfs nog nieuwe intreden aan het einde van de 18de eeuw met homeopathie, waarvan inmiddels ook meermaals is aangetoond dat het kwakzalverij is. 

Scepticisme in de middeleeuwen en oudheid[]

Zelfs tijdens de middeleeuwen werd astrologie niet door iedereen vanzelfsprekend erkend. De monnik Laurens Pignon verwierp reeds in de 15de eeuw alle vormen van divinatie, inclusief astrologie. Gaan we nog verder terug in de tijd, komen we bij aartsbisschop Isodorus van Sevilla - tegenwoordig de beschermheilige van het internet - die schreef dat astrologie voor hem uit twee onderdelen bestond: het ene gedeelte was wetenschappelijk en beschreef de beweging van de zon, maan en sterren, terwijl het tweede gedeelte bestond uit het maken van voorspellingen wat theologisch onjuist was.

Zelfs in de oudheid was er reeds verzet tegen astrologie. De Romeinse filosoof Favorinus (80 - 160 n.C.) argumenteerde dat het absurd was om je in te beelden dat sterren en planeten het menselijk lichaam konden beïnvloeden op dezelfde manier als dat ze de getijden konden beïnvloeden. De Griekse filosoof Carneades van Cyrene zei in de 1ste eeuw v.C. al dat het geloof in een lotsbestemming de ontkenning van vrije wil en moraliteit tot gevolg heeft, dat mensen geboren met verschillende sterrenbeelden allemaal kunnen omkomen in eenzelfde ongeval of veldslag, en dat terwijl de invloed van de sterren uniform zou moeten zijn alle culturen en stammen toch verschillend zijn.

Niettemin was de oude astrologie wel van nut, aangezien de observatie van sterren en planeten uiteindelijk zou leiden tot de wetenschappelijke branche van de astronomie. De astrologen hebben vroeger immers zoveel naar de hemel getuurd, dat er vroeg of laat toch iets van zinvolle informatie uit moest voortkomen. Hun vermeldingen van "astrologische" (maar dus in feite astronomische) gebeurtenissen in de sterrenhemel helpt moderne historici ook in hun poging om bepaalde (andere) gebeurtenissen juist te dateren. Buiten die nuttige informatie is de rol van astrologie echter volledig uitgespeeld, en heeft het geen enkele effectieve wetenschappelijke of menselijke waarde die verder gaat dan het placebo-effect.

Het zijn tevens de astrologen zelf die zich buiten spel plaatsen. Het beaamt elke wetenschapper om een hypothese eerst grondig uit te testen, en indien de testresultaten negatief zijn dient hij zijn hypothese op relevante punten te wijzigen (of indien nodig zelfs volledig te verwerpen). Astrologen hebben doorgaans echter de neiging om alle bewijs van het tegendeel naast zich neer te leggen vanwege hun vooringenomenheid (confirmation bias) en cognitieve dissonantie. Ze passen hun ideeën en hypothesen niet aan wanneer er bewijs wordt getoond dat hun huidige hypothese niet klopt. Terwijl een wetenschapper niet wacht tot iemand anders zijn hypothese uittest, zijn astrologen absoluut niet geneigd om hun eigen ideeën uit te testen - laat staan dat ze open staan voor een onderzoek uitgevoerd door anderen anderen (tenzij dat resultaat toevallig positief zou zijn, natuurlijk). 

Het probleem van de precessie[]

Eén van de voorname verschillen tussen astronomie en astrologie is het probleem van de precessie. De zogenaamde "dierenriem" met twaalf sterrenbeelden is immers gebaseerd op de observaties van zo'n 2500 jaar geleden. Toen was het concept van de precessie van de equinoxen, die wordt veroorzaakt door het feit dat de aardas scheef staat, echter nog geheel onbekend. Het startpunt van de dierenriem werd toen gezet op het lentepunt (de dag van de lente equinox omstreeks 21 maart), omdat op dit tijdstip de zon in het snijpunt van de dierenriem en de hemelevenaar (de denkbeeldige lijn van de aarde-equator) treedt. Dit was toen in het teken van het sterrenbeeld Ram, wat verklaart waarom Ram als eerste staat in de meeste horoscopen. Het probleem is echter dat het lentepunt traag verschuift ten gevolge van de precessie, waardoor dit nu niet langer in het teken staat van de Ram, maar wel in het teken van Vissen (en op weg om te verschuiven naar het teken van Waterman).

In feite is iemand die recent geboren is op 21 maart helemaal geen Ram van sterrenbeeld, maar wel Vissen. Diezelfde verschuiving vindt vanzelfsprekend dus ook plaats voor alle andere sterrenbeelden, waardoor het traditioneel opgegeven sterrenbeeld bij niemand van ons nog klopt. Er zijn in de loop van de tijd zelfs sterrenbeelden toegevoegd, zoals de Weegschaal waarvan de schalen aanvankelijk werden gezien als de klauwen van de Schorpioen. Hoewel de astronomie hier dus rekening mee houdt, schijnt de astrologie zich hier maar weinig van aan te trekken en verkiezen astrologen om zich vast te houden aan een verouderde observatie van de sterren die al eeuwenlang niet meer actueel is. Wel zijn ze er als de kippen bij om te verklaren dat we weldra in het "tijdperk van Waterman" zullen zitten - met alle (on)denkbare voorspellingen voor dat tijdperk van doen.

Maak je trouwens geen illusie: de zogenaamde "zodiac" of "dierenriem" is niets anders dan een denkbeeldige gordel waarlangs de planeten, alsook de zon en maan, zich in de loop van het jaar lijken voort te bewegen, en waarin dus de twaalf dierenriemtekens (of sterrenbeelden) liggen. We zeggen denkbeeldig, want dit is immers enkel op deze manier zichtbaar vanuit onze observatie en perceptie vanop aarde. Iemand die op een andere planeet staat, zou aldus niet dezelfde perceptie hebben. Ook de sterrenbeelden zelf zijn louter een menselijke interpretatie: de sterren hebben zich niet opzettelijk zo in de ruimte gezet opdat wij ze zouden kunnen interpreteren als Ram, Schorpioen of Steenbok, of zelfs als Grote en Kleine Beer, dit zijn enkel beeldvormingen die de mens heeft verzonnen tijdens het turen naar de sterrenhemel. Het is een beetje vergelijkbaar met het zoeken naar herkenbare vormen in wolken. Bovendien weten we nu met zekerheid dat de zon, de sterren en planeten niet rond ons draaien, zoals men aanvankelijk nog wel dacht toen de astrologie voor het eerst uitgevonden werd.

Invloed van de geboortemaand[]

Er bestaat wel degelijk een correlatie tussen iemands geboortemaand en zijn persoonlijkheid en/of gezondheid, hoewel de stand van de sterren en planeten hier helemaal niets te maken mee heeft. Een onderzoek van de Queensland University in Australië toonde aan dat 33% meer voetbalspelers van de Australian Football League (AFL) geboren zijn in januari, en 25% minder in december[24]. Dit is helemaal niet het gevolg van de zonnecyclus of de sterren, maar het heeft alles te maken met wanneer het Australische schooljaar begint. Iemand die geboren is in januari is bijna 12 maanden ouder dan iemand die geboren is in december, maar beiden worden ze toch in hetzelfde schooljaar geplaatst. Dit heeft als gevolg dat de oudere studenten vaak een belangrijke voorsprong hebben in o.a. sport. Wanneer we kijken naar andere landen, waar het schooljaar anders is ingedeeld, merken we dat hetzelfde effect netjes mee verschuift[25]

Naast de indeling van het schooljaar zijn er echter nog meerdere factoren die een correlatie aantonen tussen enerzijds geboortemaand en anderzijds persoonlijkheid en gezondheid. Ook hier gaat het niet om de stand van de planeten, maar wel om omgevingsfactoren waar we wél direct aan worden blootgesteld, zoals temperatuur, zonneschijn, seizoensgebonden voedsel, winterinfecties, enz.[26]. Potentiële oorzaken kunnen te vinden zijn bij bv. moederlijke infecties: in de winter is de kans groter dat zij tijdens haar zwangerschap geïnfecteerd geraakt met de griep. Ook zijn bepaalde groenten en fruit niet evenveel aanwezig in bepaalde perioden van het jaar, waardoor het dieet (van de moeder en/of het kind) dus kan verschillen al naargelang wanneer de zwangerschap en bevalling plaats vinden. Tevens kan er in de winter een tekort aan vitamine D ontstaan omdat de zon dan minder schijnt. Deze factoren kunnen invloed hebben op de ontwikkeling van een baby en bijgevolg diens toekomst. Mensen geboren in de winter zouden meer vatbaar zijn voor schizophrenie, terwijl mensen geboren in de lente een grotere kans zouden hebben op MS. Mensen geboren in de zomer ontwikkelen vaker Type 1 diabetes, terwijl mensen geboren in de herfst vaker voedselallergieën hebben.

Wetenschappers merken hierbij wel op dat niet in alle gevallen er een effectief verband hoeft te bestaan: als je diep genoeg zoekt in statistieken, zal je uiteindelijk altijd wel overeenkomsten die vaak gewoon toevallig zijn. Er is in vele gevallen dus nog geen bewijs van een causaal verband. Tevens betekent dit niet dat iemand geboren in de lente vanzelfsprekend MS zal krijgen in zijn of haar leven. Het probleem met zulke hypothesen is dat het effect van die factoren vaak erg beperkt is, en bovendien afhankelijk van iemands geografische locatie[27]. Niettemin hebben meer recente studies van 2014 gelijkaardige resultaten opgeleverd, maar ook hier weer dient men rekening te houden met het feit dat geboorteplaats, klimaat en locale cultuur een grote rol spelen, waardoor men niet mag veralgemeniseren[28].

Het is niet onmogelijk dat astrologen uit de oudheid zulke correlaties ook hadden opgemerkt, en vervolgens de aanname maakten dat de geboortehoroscoop aldus een invloed moet hebben op iemands persoonlijkheid en gezondheid. Niettemin bestaat er geen twijfel over dat deze correlaties in het beste geval te wijten zijn aan omgevingsfactoren zoals seizoensgebonden voeding en weersomstandigheden, en dus absoluut niets te maken hebben met de stand van de zon, maan, planeten en sterren ten tijde van je geboorte. Hoe je het ook draait of keert, er is geen enkele manier om het geloof in astrologie te onderbouwen, laat staan dat er reden is om het te ondersteunen. Helaas heeft dit pseudowetenschappelijk bijgeloof voor sommigen toch verstrekkende gevolgen: in China discrimineert men bij jobadvertenties namelijk op sterrenbeeld, en zal je als Schorpioen of Maagd dus erg moeilijk aan werk geraken. Neen, helaas hebben we dit niet zelf verzonnen[29].

Verdediging tegen deze argumenten door astrologen[]

Astrologen wijzen erop dat de precessie, waardoor de sterrenbeelden voor de aardse beschouwer in de loop van de afgelopen tweeduizend jaar zijn verschoven als gevolg van het tollen van de aardas, voor de westerse astrologie geen probleem is. Astrologie in het Westen hanteert immers, zo betogen zij, een seizoenssysteem waarbij het eerste "segment" vanaf het lentepunt Ram heet, ook al is dat sterrenbeeld inmiddels "opgeschoven"[30]. De gevolgen van de precessie zijn dus van geen belang voor de westerse astrologie, omdat deze zich immers niets aantrekt van de realiteit.

Zo meldden tal van kranten en clickbait-websites in september 2016[31][32][33][34][35] (en eveneens eerder[36]) dat NASA had aangekondigd de datums van de astrologische sterrenbeelden te zullen aanpassen, en dat er zelfs een dertiende sterrenbeeld zou worden toegevoegd (Slangendrager). NASA- en andere wetenschappers beamen dat precessie de datums niet meer hetzelfde zijn binnen de astronomie, maar dit was helemaal geen "nieuws" aangezien dit al eeuwenlang het geval is, en NASA houdt zich tevens niet bezig met astrologen te zeggen dat ze hun datums ook moeten veranderen[37]. Hierdoor blijft de horoscoop dus geheel onveranderd, net zoals eender welk ander aspect van astrologie niets te maken heeft met de werkelijkheid[38].

Trivia: test zelf uit of astrologie werkt![]

Alle wetenschappelijk bewijs ten spijt dat astrologie niet werkt, zullen de aanhangers ervan steevast overtuigd blijven dat het voor hen écht wel werkt, want [plaats hier vage anekdote]. Het leuke is echter dat je ze telkens opnieuw door de mand kan laten vallen door een eenvoudige test die je zélf kan doen[39]. Hieronder geven we alvast enkele praktische ideetje mee!

Beweer dat je een ander sterrenbeeld bent[]

Deze test is ideaal om uit te proberen als je in contact komt met iemand die beweert in astrologie te geloven, en vooral als ze beweren hier veel ervaring mee te hebben. Kies dan een willekeurig sterrenbeeld uit (echt, het maakt niet uit welk, zolang het maar niet je effectieve sterrenbeeld is) en vraag hen om meer over jezelf te vertellen op basis van je sterrenbeeld. Luister naar welke karaktertrekken ze opgeven, en in hoeveel van die trekken je je kan vinden. Of vertel wat karaktereigenschappen van jezelf, en zie of ze je juiste sterrenbeeld kunnen raden (of dat ze zonder jouw hulp kunnen raden dat je niet echt het sterrenbeeld bent dat je hebt opgegeven). Opgelet: van zodra je hen vertelt dat je niet dat sterrenbeeld bent, mag je je verwachten aan argumenten zoals "maar het zal de ascendant zijn" of "ja maar die sterrenbeelden hebben veel met elkaar gemeen", enz...

Luister naar de veralgemeningen die door astrologen worden gebruikt[]

Als een astroloog iemands persoonlijkheid beschrijft, of een toekomst voorspelt, let dan vooral op de vage aspecten die hij opgeeft. Hoe vager iets is, hoe meer het vatbaar is voor interpretatie en hoe meer mensen zich er potentieel in kunnen vinden. Karaktertrekken van sterrenbeelden zijn vaak veralgemeningen die in de persoonlijkheid van veel mensen voorkomen. Bestudeer de gemeenschappelijke veralgemeningen van de sterrenbeelden, en bedenk dan bij wie van je vrienden en familie dit allemaal toepasselijk is. 

Lees de dagelijkse of wekelijkse horoscoop[]

Het hoeft hier niet enkel te gaan om de horoscopen gepubliceerd in kranten en magazines, maar ga vooral ook naar websites van astrologen en lees de horoscopen die zij publiceren. Lees niet enkel de horoscoop van jouw sterrenbeeld, maar ook alle andere. Merk op hoeveel beweringen er bij die andere horoscopen óók op jouw individuele situatie van toepassing zouden kunnen zijn. 

Bronnen[]

Referenties[]

  1. http://undsci.berkeley.edu/article/astrology_checklist
  2. http://rationalwiki.org/wiki/Astrology
  3. http://www.astrology.org.uk/why-study-astrology/
  4. https://www.astrologers.com/learn-astrology/advanced-courses/
  5. http://www.wetenschapsagenda.leidenuniv.nl/content_docs/Proefschriften_juni_2005/nogradi_kort.pdf
  6. http://planetaryapothecary.com/seattle-event-its-all-in-the-timing-astrosalon/
  7. http://zodiac-signs-astrology.com/
  8. http://www.scientificexploration.org/journal/jse_04_1_mcgrew.pdf
  9. http://www.nature.com/nature/journal/v318/n6045/abs/318419a0.html
  10. http://psychicinvestigator.com/demo/AstroSkc.htm
  11. http://astrologynewsservice.com/articles/support-for-astrology-from-the-carlson-double-blind-experiment/
  12. http://www.articlesbase.com/astrology-articles/astrological-predictions-2012-2013-5529763.html
  13. https://www.youtube.com/watch?v=3Dp2Zqk8vHw
  14. http://www.wikihow.com/Argue-That-Astrology-is-Fake
  15. http://rubriek.nl/spiritueel/slechte-eigenschappen/
  16. http://www.astrostar.com/Shadow-Signs.htm
  17. http://www.ganeshaspeaks.com/gemini/gemini-traits.action
  18. https://medium.com/@evestanley/what-are-the-positive-and-negative-traits-of-your-zodiac-sign-e2d5b515536a
  19. http://jeanbakula.hubpages.com/hub/Negative-Astrology-Sign-Characteristics
  20. http://rubriek.nl/spiritueel/slechte-eigenschappen-van-het-sterrenbeeld-schorpioen/
  21. http://rubriek.nl/spiritueel/slechte-eigenschappen-van-het-sterrenbeeld-steenbok/
  22. http://rubriek.nl/spiritueel/slechte-eigenschappen-van-het-sterrenbeeld-stier/
  23. http://www.astrology.org.uk/why-study-astrology/
  24. http://www.sciencedaily.com/releases/2010/02/100202101251.htm
  25. http://www.bbc.com/sport/0/olympics/18891749
  26. http://articles.latimes.com/2012/jan/30/health/la-he-birth-season-20120130
  27. http://www.livescience.com/20237-birth-season-mental-disorders.html
  28. http://www.iflscience.com/brain/does-season-birth-affect-personality
  29. http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/china/8914984/China-job-ads-discriminate-against-Scorpio-and-Virgo.html
  30. Lees hier verder over de standpunten astrologie tegenover wetenschap
  31. http://nl.metrotime.be/2016/09/21/must-read/grote-paniek-je-sterrenbeeld-klopt-misschien-niet/
  32. http://www.cosmopolitan.nl/entertainment/a154649/nasa-heeft-alle-sterrenbeelden-veranderd/
  33. http://www.flair.be/nl/body-mind/395268/huh-volgens-nasa-is-ons-sterrenbeeld-plots-veranderd
  34. https://www.yahoo.com/celebrity/astrological-sign-just-changed-thanks-211504603.html
  35. Inclusief complottheorieënwebsite Spirit Science: http://thespiritscience.net/2016/09/02/your-astrological-sign-has-shifted-nasa-updated-the-zodiac-signs-for-the-first-time-in-2000-years/
  36. https://www.nrc.nl/nieuws/2011/01/15/indeling-sterrenbeelden-op-zn-kop-a1461053
  37. http://time.com/4507672/nasa-on-zodiac-signs/
  38. http://www.slate.com/blogs/bad_astronomy/2016/09/26/no_nasa_didn_t_change_your_astrological_sign.html
  39. http://www.wikihow.com/Argue-That-Astrology-is-Fake