Hoax wiki
Bob-marley-smoking-weed

"Ik heb kanker overwonnen!" - een citaat dat cannabis-icoon Bob Marley nooit heeft gezegd.

De term cannabis kan enerzijds verwijzen naar plantensoorten zoals Cannabis indica, Cannabis ruderalis of Cannabis sativa (beter bekend als hennep), en anderzijds naar de drug die ook "wiet" genoemd wordt. De term "wiet" is afkomstig van het Engelstalige "weed", wat "onkruid" betekent. De drug wordt vaak ook marihuana genoemd, en wordt zowel voor recreatieve als voor medicinale doeleinden gebruikt.

Cannabis is vaak het onderwerp van hoaxes, pseudowetenschap en kwakzalverij, waardoor de legalisering ervan in bepaalde Amerikaanse staten geenszins berust op wetenschappelijk bewijs maar wel op eenzijdige propaganda. In werkelijkheid is is het aantal vermeende voordelen van cannabis echter heel beperkt en zelfs teleurstellend, terwijl er wel degelijk ook nadelen zoals potentiële hersenschade en psychoses aan verbonden zijn. De argumenten van de voorstanders van legalisering kunnen bijgevolg worden herleid tot slechts vier woorden: "I wanna get high". 

Medicinale toepassingen

Van cannabis wordt vaak beweerd dat de plant de gezondheid op allerhande vlakken bevordert, alsof het een "cure-all" zou zijn. Op basis hiervan wordt dan ook vaak propaganda gevoerd voor de legalisering ervan. Indien cannabis wordt gelegaliseerd voor medische doeleinden, dan dient de effectieve werking ervan te kunnen worden gestaafd met medisch en wetenschappelijk bewijs. Het probleem dat zich stelt is dat onderzoek niet evident is in landen waar cannabis volledig verboden is, waardoor het wel zinvol is om cannabis toe te staan voor wetenschappelijke onderzoeksdoeleinden. Ook is het moeilijk om een onderzoek te doen dat het placebo-effect juist kan inschatten, omwille van de roes die cannabis verwekt waardoor de gebruiker niet in staat is om daadwerkelijk vast te stellen of een lichamelijk effect echt of slechts ingebeeld is. In die gevallen is het raadzaam om gebruik te maken van pure cannabinoïden en niet van de plant zelf[1][2]

Onderzoeken die een positief resultaat hebben opgeleverd, tonen ook aan dat de werking van cannabinoïden beter is in gezuiverde vorm en/of als synthetische drug die de werking van cannabinoïden imiteert. Dat is natuurlijk niet wat pro-cannabis-activisten willen horen, en degenen die het argument van de medicinale toepassingen slechts als excuus voor legalisering gebruiken, zullen ongetwijfeld gebruik maken van de drogreden "shill gambit". Ze zullen vanuit hun vooringenomenheid immers geloven dat de farmaceutische industrie dit enkel zegt om er zo zelf meer geld mee te kunnen verdienen. Zulke drogredenen zijn natuurlijk volslagen onzin, en nemen niets weg van het feit dat synthetisch geproduceerde cannabinoïden mogelijk de toekomst zijn voor enkele medicijnen. Een typerend argument voor geitenwollensokken is dat synthetische cannabinoïden "niet natuurlijk" zijn, wat dan weer een beroep op natuur-drogreden is.

Al bij al is er voor de toekomst van cannabis als medicijn toch geen reden tot juichen: een metastudie van 79 onderzoeken, uitgevoerd door de Universiteit Maastricht, wees uit dat bewijs voor een gunstige werking van cannabis bij chronische pijnen en spasmen door MS slechts matig is, en voor misselijkheid bij chemotherapie zelfs zwak. Dit is eveneens het geval voor gewichtstoename bij HIV, slaapstoornissen en Tourette. Daarentegen bestaat er wel bewijs voor een verhoogd risico op korte termijn-bijwerkingen[3]. Een andere metastudie uit 2015[4] kwam tot min of meer dezelfde conclusies: bewijs voor de werkzaamheid van medicinale cannabis tegen chronische pijnen bleek middelmatig, en was zelfs afwezig bij fybromialgie, HIV, arthrose en MS. In een aantal andere gevallen was de werkzaamheid statistisch gezien verwaarloosbaar. Voor de behandeling van depressie, angstaandoeningen en psychose is cannabis helemaal nutteloos. De auteurs van de metastudie geven aan dat het bewijs ontoereikend zou zijn voor de standaarden van de FDA[5]. Een studie van 2010 gaf zelfs aan cannabisgebruikers zelfs vaker psychische gezondheidsproblemen hebben[6], en dagelijks cannabisgebruik verhoogt de kans op een psychose[7]. Een metastudie van 2019 bevestigt dit opnieuw, en geeft aan dat het gebruik van cannabis geen voordelen biedt voor mentale aandoeningen, maar wel veel nevenwerkingen veroorzaakt[8].

We overlopen hieronder een aantal medicinale toepassingen en de effectiviteit ervan (of het gebrek eraan)[9].

Chronische pijnen

Cannabis wordt vaak aangeprezen als pijnverzachter voor mensen die lijden aan chronische pijnen. Op dat gebied zijn er reeds verschillende onderzoeken uitgevoerd, die inderdaad aangeven dat het gebruik van cannabinoïden pijn (die niet voortkomt van kanker) op een veilige manier kan behandelen[10], hoewel verder onderzoek aangeraden wordt. De meeste onderzoeken op dit vlak zijn echter uitgevoerd op korte termijn[11], waarbij negatieve bijwerkingen in de meeste gevallen niet ernstig zijn gebleken[12], maar meer onderzoek over nevenwerkingen is nodig[13].

Niettemin zijn cannabinoïden niet vanzelfsprekend voor alle vormen van pijnbestrijding aan te raden, en zijn er gevallen waarbij andere toepassingen meer effectief zijn[14]. Volgens enkele metastudies van 2015 is bewijs van de werkzaamheid van cannabis bij chronische pijn echter slechts matig[15][16]. Een nieuwere studie van 2018 toonde aan dat patiënten met chronische pijn (die niet aan kanker is gerelateerd), zoals nekpijn en artrose, na enkele jaren klaagden over net méér pijn alsook meer angstgevoelens. De studie concludeerde dat patiënten niet beter werden van cannabis en geen verzachting van de chronische pijnen ondervonden[17].

Stimuleren van de eetlust

Onder de gebruikers van cannabis wordt vaak beweerd dat hun eetlust erdoor zou worden gestimuleerd, oftewel de zogenaamde "munchies". Het lijkt dan ook aannemelijk dat dit zou kunnen helpen bij mensen die lijden aan cachexie (een extreme vorm van magerheid) ten gevolg van chronische aandoeningen zoals kanker, of infectieziekten zoals TBC of HIV/AIDS. Wetenschappelijk onderzoek heeft dit tot nu toe echter nog niet kunnen bevestigen. De weinige studies die hebben plaatsgevonden, leverden soms verschillende resultaten op[18][19].

Eén onderzoek liet uitblijken dat de "doeltreffendheid en veiligheid van cannabis en cannabinoïden in deze context afwezig is", en dat er geen bewijs is van de langetermijnseffecten op de AIDS-gerelateerde mortaliteit en morbiditeit[20]. Een onderzoek met betrekking op cachexie als gevolg van kanker kon ook geen voordelen van cannabis vaststellen in deze context. Mogelijk is het mechanisme van de kanker dat de eetlust onderdrukt anders dan het mechanisme waarmee cannabinoïden de eetlust opwekken[21][22]. Ook andere onderzoeken hebben uitgewezen dat cannabis geen verschil maakte in eetlust of levensstandaard bij de patiënt[23][24]

Bestrijding van misselijkheid en braakneigingen

Cannabinoïden worden gebruikt in medicijnen ter bestrijding van misselijkheid en braakneigingen als een gevolg van kanker en chemotherapie. Onderzoek uit 2001 concludeerde dat deze medicijnen iets meer effectief zijn gebleken dan andere, conventionele medicijnen, behalve wanneer de patiënt reeds een grote dosis van andere anti-braakmedicijnen neemt[25]. Een meer recent onderzoek gaf aan dat medicijnen met cannabinoïden wel degelijk beter werken tegen misselijkheid en braakneigingen, maar tegelijk ook meer intense neveneffecten veroorzaken[26]. Een metastudie van 2015 gaf echter aan dat misselijkheid net kan worden veroorzaakt door medicinale cannabis[27].

Behandeling van inflammatoire darmziekten (IBD)

Inflammatoire darmziekten, oftewel "inflammatory bowel disease" (IBD) verwijzen naar een groep chronische ontstekingen van het maag-darmkanaal. Een recent klinisch onderzoek om dit te behandelen met cannabis heeft positieve resultaten opgeleverd. Het onderzoek was echter klein (21 patiënten) en vereist dus nog verder onderzoek om meer grondige conclusies te kunnen trekken[28].

Behandeling van epilepsie

Onderzoek uit 2014 wees uit dat medicinale cannabis potentieel zou kunnen worden gebruikt voor het behandelen van epilepsie. In één geval, waarbij medicinale cannabis werd gebruikt bij een jong meisje genaamd Charlotte Figi, werden positieve resultaten opgetekend[29]. Individuele gevallen zijn echter geen wetenschappelijk bewijs, enkel een anekdote. Effectief onderzoek heeft geen definitief antwoord opgeleverd, en effectief bewijs van de werkzaamheid voor epilepsie-patiënten is tot nu toe erg zwak. Zelfs indien CBD (cannabidiol) zou kunnen worden toegepast, zou dit enkel maar voor bepaalde gevallen van epilepsie zijn en niet allemaal. Zomaar cannabis geven - zoals sommige ouders in België bleken te geven aan hun kinderen met epilepise - is dus totaal onverantwoord en potentieel gevaarlijk vanwege ernstige bijwerkingen[30].

De meeste onderzoeken naar het gebruik van cannabis tegen epilepisie vonden tot nu toe plaats op proefdieren. Volgens deze onderzoeken nam het aantal convulsies op korte termijn af, maar er is onvoldoende informatie over effecten op lange termijn. In bepaalde gevallen is er zelfs sprake van méér convulsies, waardoor ook de potentiële nadelen mee in beschouwing dienen te worden genomen. Effectief klinisch onderzoek is vereist om correcte conclusies te trekken. Als effectief zou blijken dat medicinale cannabis een goede behandeling is tegen epilepsie, gaat het hoogstwaarschijnlijk om het effect van een specifiek bestanddeel; recreatief gebruik van cannabis wordt nog steeds afgeraden voor epilepsie-patiënten[31].

Nadelen

Vaak zullen activisten, doorgaans afkomstig van het kamp der geitenwollensokken, enkel de voordelen van medicinale cannabis aanhalen, maar de nadelen systematisch verzwijgen. Niettemin zijn er wel degelijk nadelen verbonden aan cannabis, vooral wanneer men deze rookt[32][33]. Zo blijkt studeren of wiskundige opgaven uitvoeren moeilijker te zijn wanneer onder invloed van cannabinoïden[34], en ook heeft het een nadelige invloed op veilig rijgedrag op de baan[35][36]. Cannabisgebruikers hebben tevens vaker psychische gezondheidsproblemen[37], en de Druglijn raadt deze mensen af om cannabis te gebruiken[38]. Kinderen met epilepsie die cannabis worden toegediend door hun (onverantwoorde!) ouders krijgen soms te kampen met ernstige bijwerkingen[39]. Gebruik van cannabis tijdens zwangerschap verlaagt in beperkte mate het geboortegewicht[40].

Schadelijke gevolgen voor adolescenten

Er is een ruime hoeveelheid aan bewijs dat cannabis nadelige gevolgen heeft voor de ontwikkeling van het brein van een adolescent[41][42].  Studenten die dagelijks cannabis gebruiken hebben 60% minder kans om hun studies aan de middelbare school te vervolledigen, in vergelijking met studenten die nooit cannabis gebruiken[43]. Wanneer men reeds als adolescent begint met het gebruik van cannabis, verhoogt de kans op zelfmoord met factor zeven[44]. Jongeren die al vroeg beginnen met cannabis lopen 18 keer meer risico op een verslaving dan een volwassene[45]. Chronisch gebruik van cannabis door jongeren verhoogt tevens de kans op cognitieve stoornissen en psychoses op latere leeftijd, en mogelijk ook tot het gebruik van andere illegale drugs[46]. Overmatig gebruik van cannabis kan leiden tot een negatieve emotionele staat en tot het begeren van de drugs[47]. Er is echter onvoldoende bewijs om cannabis effectief een "gateway drug" te noemen, en de kans om een effectieve fatale overdosis van cannabis te nemen is bijzonder klein of zelfs zo goed als onmogelijk. In enkele uitzonderlijke gevallen werd een overlijden gelinkt aan cannabisgebruik[48].

Verslavingsverschijnselen

Ongeveer 1 op 10 gebruikers vertoont tevens verslavingsverschijnselen[49][50]. Bij tieners die cannabis gebruiken stijgt het aantal verslavenden tot 17%, en bij dagelijks gebruik is er zelfs sprake van 25 tot 50%[51]. Het aantal verslaafden lijkt bovendien steeds toe te nemen. De Vlaamse Vereniging van Behandelingscentra Verslaafdenzorg (VVBV) meldde dat er in 2013 maar liefst 495 jongens en 78 meisjes tussen 15 en 19 jaar de vereniging om hulp vroegen bij hun cannabisverslaving. Daarnaast waren er 31 jongens en 5 meisjes die zelfs jonger waren dan 15. Velen onder hen haken na enkele sessies weer af omdat ze hun probleem niet ten volle beseffen, om dan later opnieuw bij de hulpverlening aan te kloppen wanneer hun drugsverslaving zo groot is dat ze geen werk of huisvesting kunnen vinden. Hulpverleners geven aan dat, ondanks alle stemmen die pleiten voor legalisering, het verslavingsprobleem steeds groter wordt[52]. Beweringen dat cannabis niet verslavend zou zijn is dus louter een hoax[53].

Kleine nevenwerkingen

Een metastudie uit 2015 van 79 onderzoeken wees uit dat het gebruik van cannabis een verhoogd risico op korte termijn-bijwerkingen met zich meebrengt, zoals duizeligheid, droge mond, misselijkheid, moeheid, slaperigheid, evenwichtsstoornissen en hallicunaties[54]. Een andere metastudie uit 2015 maakte eveneens melding van een verhoogd risico op duizeligheid, verwardheid en desoriëntatie[55][56].

Ernstige neveneffecten

Bij tieners die cannabis gebruiken kan er schade ontstaan bij de ontwikkeling van de hersenen[57][58], omdat deze op dat moment nog volop in ontwikkeling zijn. Het verhoogt tevens het risico op cannabisverslaving op latere leeftijd[59]. In sommige gevallen kunnen er ook paniekaanvallen en/of depressies ontstaan[60]. Zie deze link voor meer informatie over wat cannabisgebruik met je hersenen kan doen.

Een grootschalige wetenschappelijke studie in 2019 concludeerde dat er een duidelijk verband is tussen een regelmatig cannabisgebruik en psychoses. Dagelijks gebruik zou de kans op een psychose maar liefst driemaal vergroten, en bij sterke cannabis (met een hoger THC-gehalte) zelfs tot vijfmaal. Een verbod op sterke cannabis in coffeeshops zou het aantal psychoses kunnen halveren, en de onderzoekers gaven aan dat een cannabisverbod voor jongeren ernstig dient te worden overwogen[61][62].

Hoewel zeldzaam, zijn er overlijdens vastgesteld als gevolg van cannabisgebruik, waarbij het gebruik van de drug hartproblemen had veroorzaakt[63]. Cannabis zorgt voor een snellere hartslag en een daling van de bloeddruk[64]. Hierbij dient in acht te worden genomen dat de inname van THC in lage dosis bepaalde effecten kan hebben, terwijl de inname van diezelfde THC maar dan in hoge dosis net de tegenovergestelde effecten kan teweeg brengen[65]. Uit een metastudie van 2015 blijkt dat er een verhoogd risico is op ernstige problemen met nieren en lever, alsook op psychiatrische stoornissen[66][67].

Nadelen van cannabis roken

Naast dit alles heeft het roken van cannabis sowieso negatieve effecten op de gezondheid. Net zoals het roken van gewone sigaretten de nicotine in de bloedbanen brengt, zorgt het roken van cannabis er ook voor dat niet enkel TCH en andere cannabinoïden maar ook andere, schadelijke stoffen in de bloedbanen terecht komen. Hoewel een cannabis-joint wellicht veel minder kankerverwekkend is dan een nicotinesigaret[68], zorgt het wel voor een viervoud aan teer dat in de longen terecht komt omdat cannabis meestal zonder filter gerookt wordt[69]. In de praktijk valt dit echter mee, omdat een roker gemiddeld veel meer nicotinesigaretten per dag rookt dan cannabis-joints[70][71]. Iemand die slechts één sigaret per dag rookt, zal immers wellicht ook weinig gezondheidsklachten krijgen.

Niettemin is het roken van cannabis de minst gezonde manier om cannabinoïden op te nemen voor recreatief of medicinaal gebruik. Patiënten die cannabinoïden willen gebruiken om pijnklachten te onderdrukken, willen tevens niet vanzelfsprekend de hele dag "high" zijn. Dit is ook een probleem voor kinderen, hoewel sommige ouders verkeerdelijk beweren dat cannabis het autisme van hun kind zou kunnen behandelen - vaak met hartverwarmende maar niettemin pseudowetenschappelijke anekdotes[72]. Een autistisch kind onder invloed van THC is vanzelfsprekend meer handelbaar, maar dat zou het met eender welke andere drug ook zijn zonder dat er een effectieve invloed is op de autismestoornis op zich. 

Pseudowetenschap

Het internet is rijkelijk bezaaid metpseudowetenschap omtrent cannabis, vooral dan met beweringen dat het op miraculeuze wijze kanker zou kunnen genezen. Kortweg komt het er op neer dat onderzoeken inderdaad hebben uitgewezen dat cannabinoïden de groei van kankercellen kunnen vertragen of bepaalde kankers zelfs kan doden. Het gaat hier echter om in vitro onderzoeken, wat wil zeggen dat dit werd vastgesteld in een labo op proefdieren zoals muizen en ratten. Er is echter nog geen klinisch onderzoek gebeurd hieromtrent, en aangezien een mens toch wezenlijk verschilt van een muis of rat, is er geen zekerheid dat cannabis ook op effectieve wijze kanker bij mensen kan reduceren[73]. Alle beweringen dat cannabis kanker kan genezen bij mensen zijn dus sowieso een hoax.

Misleidende verwijzingen naar medische studies

Eén van de vele pseudowetenschappelijke hoaxes die circuleren, is de lijst van "20 medische studies die bewijzen dat cannabis kanker kan genezen", zoals die ook staat op de kwakzalvers- en complottheorieënwebsite Collective-Evolution[74]. We geven een kort overzicht met enkele voorbeelden waarom die lijst totale nonsens is[75]:

  • Hersenkanker: één onderzoek heeft helemaal niets met kanker te maken[76]. Het resultaat van een ander onderzoek was positief maar in heel beperkte mate[77], evenals een nog ander onderzoek waarbij THC in gezuiverde vorm werd gebruikt en dus niet als hennepolie of joint[78] (je zou zo'n 1000 joints moeten roken om een anti-kankereffect te kunnen merken[79]). Het vierde (klinische) onderzoek was kleinschalig en de resultaten waren al evenmin spectaculair te noemen[80][81].
  • Borstkanker: Twee onderzoeken wezen uit dat het effect van THC op borstkanker erg zwak was. Eén studie was louter in vitro en dus geen klinisch bewijs[82], en een vierde onderzoek ging niet eens over cannabinoïden van cannabis zelf maar wel over de endogene cannabinoïde "anandamide"[83].
  • Longkanker: De eerste studie is enkel in vitro en dus niet klinisch[84], zoals ook het geval is met de tweede[85] en derde studie[86]

De lijst is een voorbeeld van een misleidende weergave van onderzoeken, en in alle gevallen ging het tevens enkel om farmacologische en gezuiverde cannabinoïden en dus niet om het roken van cannabis. De auteur van de lijst, Arjun Walia, heeft eerder ook al een lijst opgesteld die moest bewijzen dat vaccins autisme veroorzaken . Die nonsens valt vanzelfsprekend eveneens onder de pseudowetenschap[87]. Als cannabinoïden effectief zouden blijken om kanker te bestrijden, zal dit wellicht ook enkel maar voor specifieke kankersoorten zijn, omdat verschillende soorten kankers verschillende soorten behandelingen vereisen. En zelfs dan nog zal een combinatie met chemotherapie en andere medicijnen wellicht noodzakelijk blijven[88]. Het effect van cannabinoïden is nu eenmaal te beperkt om op zich te kunnen dienen als geneesmiddel, en het roken van een joint of het gebruiken van hennepolie is nu eenmaal niet doeltreffend[89].

Klinisch onderzoek

Aangezien de meeste onderzoeken omtrent cannabinoïden en hun effect op kanker telkens in vitro waren, stelt zich de vraag of er ook klinisch onderzoek werd verricht. Met andere woorden: werden de onderzoeken ook uitgevoerd op mensen? Tot dusver heeft er één klinisch onderzoek plaatsgevonden met negen patiënten die een agressieve hersentumor hadden[90]. Ze kregen een sterk gezuiverde vorm van THC via een tube rechtstreeks in hun hersenen toegediend. Acht patiënten hadden enige reactie op deze behandeling, de negende helemaal niets. Alle negen patiënten stierven binnen het jaar, wat binnen de gemiddelde levensverwachting valt van patiënten met zulke gevorderde tumor[91]. Met andere woorden: het heeft niets uitgehaald.

Anekdotische verhalen

Zie hoofdartikel: Anekdotisch bewijs

Activisten, pseudowetenschappers en kwakzalvers zullen hun vooringenomenheid vooralsnog niet opzij zetten om zich door de voorgenoemde feiten te laten overtuigen. Naar goede gewoonte zullen ze dan grijpen naar anekdotes als vermeend "bewijs" dat kanker kan worden genezen met cannabis. Anekdotes zijn natuurlijk helemaal geen bewijs, omdat er niet of onvoldoende rekening werd gehouden met andere factoren die een invloed kunnen hebben. Heel vaak komen zulke anekdotes in de vorm van youtube-filmpjes, maar die zijn vanzelfsprekend nooit bewijs[92]

Zo is er het verhaal van het 14-jarig meisje met leukemie, die na medische behandelingen begonnen was met hennepolie[93]. De vermeende effecten bleken niet zo spectaculair te zijn als beweerd (de vastgestelde remissie kan bij leukemie ook spontaan - doch tijdelijk - optreden, en hoeft niet het gevolg te zijn van hennepolie[94]), en het meisje begon last te krijgen van psychotropische neveneffecten. Uiteindelijk is ze overleden. De kans is erg klein dat haar leven zelfs gewoon was verlengd door de hennepolie, aangezien haar overlijden plaatsvond binnen een tijdspanne die in het verwachte gemiddelde valt van leukemie-patiënten.

Vergelijkbare pseudowetenschappelijke anekdotische verhalen zijn die van Stephanie LaRue en haar avontuur met cannabisolie, waarvoor ze gelukkig échte behandeling niet helemaal heeft opgegeven. Jammer genoeg heeft ze hierdoor wel besloten om kwakzalver Rick Simpson openlijk te steunen, en met dit pseudowetenschappelijk activisme bestaat de kans dat ze borstkankerpatiënten niet zal redden maar eerder tot de dood zal veroordelen[95]. Anekdotische verhalen kunnen dan ook geenszins worden beschouwd als bewijs, ook niet als erover wordt bericht in de media - en al zeker niet in de rioolpers zoals de Daily Mail[96] waar wordt beweerd dat zowat alles kanker veroorzaakt én tegelijk ook geneest.

Tenslotte is er nog het idee dat kanker behandelen met cannabis geen kwaad kan, want de patiënt heeft "niets te verliezen". Niets is minder waar. Indien de patiënt stopt met zijn medische behandeling om over te stappen op alternatieve geneeskunde kwakzalverij, missen ze een kans op daadwerkelijke genezing of eventueel minstens een levensverlengende therapie. Ook mist hij een kans om symptomen en pijn te onderdrukken, en meer kostbare tijd door te brengen met familie en vrienden. In het slechtste geval kan de kwakzalverij de levensduur van een kankerpatiënt zelfs verkorten. Ook is het een dure grap: kwakzalvers rekenen goed door voor hun nepproducten, die uiteraard niet worden terugbetaald door ziekenfondsen (en gelukkig maar). Tevens is er geen zekerheid dat cannabis verkocht door een kwakzalver veilig is, en geen gifstoffen bevat zoals dit in de illegale verkoop wel vaker het geval is[97].

Complottheorieën

Wanneer activisten het debat niet kunnen winnen met wetenschappelijke en anekdotische argumenten, blijft er voor hen vaak nog maar één optie over: het is allemaal een complot! Blijkbaar zitten alle wetenschappers, artsen, farmaceutici en apothekers over de hele wereld in één grootschalig complot om ervoor te zorgen dat mensen met kanker niet worden genezen[98]. Hierbij negeren ze dat ook wetenschappers, artsen, farmaceutici en apothekers (en/of hun gezinsleden) zélf overlijden aan tal van kankers. Je zou toch verwachten dat, als er echt een miraculeus kankermedicijn zou bestaan dat strikt geheim moet blijven, de betrokkenen het op z'n minst wel voor zichzelf zouden gebruiken?

De voornaamste reden die complotdenkers opgeven voor deze complottheorie is dat de farmaceutische industrie (die ze graag "Big Pharma" noemen) niet geïnteresseerd is in een miraculeus kankermedicijn. Dit zou "te weinig geld zou opbrengen" omdat ze het niet kunnen patenteren. Dat is volslagen nonsens die bijzonder respectloos is voor farmaceutici die elke dag opnieuw werken aan medicijnen die mensenlevens kunnen redden. Zelfs al zouden ze zo boosaardig zijn om mensen toch opzettelijk ziek te houden, dan nog zou er geen reden zijn om een miraculeus medicijn geheim te houden. Het is immers wel degelijk mogelijk om zoiets te patenteren, wanneer er een meer effectieve synthetische vorm van een cannabinoïde wordt ontwikkeld, of een betere methode om die toe te dienen[99]

Complotdenkers zullen beweren dat synthetische cannabinoïden ook maar een manier zijn voor "Big Pharma" om een patent te nemen en er geld mee te verdienen (let op: het zijn vaak dezelfde complotdenkers die net voordien nog beweerden dat er geen patent op genomen kan worden!). Ze argumenteren vervolgens dat "natuurlijke" cannabis net zo goed is, of zelfs beter. Dat is vanzelfsprekend een drogreden genaamd "beroep op de natuur": iets dat natuurlijk is, is niet vanzelfsprekend beter, gezonder of veiliger[100]. Zoals hierboven al aangegeven, is het roken van een joint of het toedienen van hennepolie niet heilzaam om kanker te bestrijden. Het is tevens belangrijk om een medicijn op een veilige manier toe te dienen, waardoor de farmaceutische verwerking tot een (gepatenteerd) medicijn het logische gevolg zou zijn indien effectief zou blijken dat cannabis kankergenezend is (wat tot nu toe niet het geval is gebleken, en waarschijnlijk ook in de toekomst niet zal blijken).

Ideologische argumenten

Cannabis is in de meeste landen illegaal omdat het wordt beschouwd als een (soft)drug. Ondanks de "war on drugs" houdt het (illegaal) gebruik van cannabis echter steevast stand, waardoor er steeds meer stemmen op gaan om cannabis te legaliseren. Een beslissing om eender welke substantie te legaliseren dient echter gebaseerd te zijn op wetenschappelijk onderbouwde argumenten, en niet op populistische propaganda waarbij cannabis-gebruikers anderen proberen te overtuigen d.m.v. misleidende of zelfs totaal onzinnige argumenten. We zetten de voornaamste argumenten hieronder op een rij.

Persoonlijke vrijheid

Een belangrijk argument van pro-legalisatie-activisten is dat iedereen het recht en de vrijheid heeft om met zijn lichaam te doen wat hij wil. Dit argument vertrekt vanuit de ideologische gedachte dat de overheid niet mag bepalen wat je wel of niet met je eigen lichaam doet. In dat geval dicteert de logica van het argument echter dat ook harddrugs zoals cocaïne en heroïne zouden moeten worden gelegaliseerd, omdat ook dat een persoonlijke keuze betreft voor je eigen lichaam, toch?

De reden waarom harddrugs niet gelegaliseerd is, ligt voor de hand: het gebruik ervan is erg schadelijk voor de gezondheid. Dat is vanzelfsprekend een goede reden, die gebaseerd is op wetenschappelijk en medisch bewijs. Het gaat hier dan echter niet meer om een ideologisch vrijheidsargument, maar wel om een argument gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en empirisch bewijs. Indien het argument puur ideologisch is, mag er echter geen onderscheid gemaakt worden in de verschillende vrijheden, die dan wel of niet van toepassing zouden zijn; het gaat hier dan om een selectief gekozen "vrijheid" en aldus spreekt het argument zichzelf tegen. 

Indien het criterium tot legalisering van drugs moet bepaald worden op basis van de gevolgen voor de gezondheid, dan spreekt het voor zich dat het niet langer een ideologisch argument is maar wel een logica gebaseerd op wetenschappelijk bewijs. Wetenschappelijk bewijs toot inderdaad aan dat harddrugs de gezondheid schade toebrengt, maar daarentegen is er geen sluitend bewijs dat het gebruik van cannabis geheel onschadelijk is. Integendeel, het roken van cannabis is omwille van de teer wel degelijk schadelijk voor de gezondheid. Tevens kunnen er in bepaalde gevallen ook andere kleine tot ernstige nevenwerkingen optreden, zoals hierboven beschreven. Toch willen activisten het roken van een joint legaliseren, want voor hen hoeft softdrugs blijkbaar niet aan dezelfde wetenschappelijke standaarden te worden onderworpen als harddrugs, wat een mooi voorbeeld is van hypocriete vooringenomenheid.

Legalisering zet criminele netwerken zonder werk

Een veel gebruikt argument voor de legalisering van cannabis is dat de verkoop ervan zo uit de handen van criminelen zou worden gehaald. Dit is echter onzin, aangezien criminelen de cannabishandel niet nodig hebben om geld te verdienen: de handel in harddrugs is lucratiever, en vergt veel minder werk en plaats dan de kweek van cannabis[101]. Zullen we harddrugs op basis daarvan dan ook maar legaliseren?

Legalisering om cannabisgebruik terug te dringen

Het klinkt paradoxiaal dat sommige voorstanders van cannabis argumenteren dat de drug dient te worden gelegaliseerd om het gebruik ervan terug te dringen. In werkelijkheid leidt de legalisering van cannabis doorgaans net tot een groter verbruik van recreatieve cannabis. Jongeren die anders niet geneigd zouden zijn om cannabis te roken, zouden nu meer geneigd zijn dat toch te doen; en vanzelfsprekend zouden jongeren die al geneigd waren drugs te gebruiken hiertoe nog meer worden aangezet omdat het makkelijker wordt[102]. Het probleem van cannabis-gebruik wordt dus niet opgelost door het eenvoudigweg legaliseren ervan, net zoals de legaliteit van alcohol en nicotine niet heeft geleid tot minder gezondheidsschade, wel integendeel[103].

Cannabis versus alcohol en nicotine

Voorstanders van legalisering argumenteren vaak dat cannabis illegaal is terwijl andere drugs, zoals alcohol en nicotine, wel legaal zijn desondanks dat ze toch schadelijker zijn voor de gezondheid. Het vergelijk gaat echter niet helemaal op, omdat het roken van cannabis ook een inname van teer als gevolg heeft en dus vooralsnog ongezond is. Het zou dan eerder hypocriet zijn als een regering het roken van teerhoudende sigaretten enerzijds probeert te ontmoedigen, en anderzijds teerhoudende cannabis-joints zou legaliseren. Tevens wordt er vaak ook de aanname gedaan dat alle tegenstanders van cannabis tegelijk ook voorstanders zouden zijn van alcohol en nicotinesigaretten. Bovendien is er geen eenduidig bewijs dat cannabis minder schadelijk is dan alcohol, ondanks beweringen van het tegendeel door Barack Obama[104].

Indien men wetenschappelijk en medisch bewijs als vertrekpunt neemt, zouden zowel alcohol als sigaretten eveneens verboden moeten worden. Niettemin is het feit dat alcohol en nicotine wel legaal zijn, geen geldig argument om op basis daarvan ook cannabis te legaliseren. Het beleid van vele overheden is er sowieso al op gericht om het gebruik van alcohol en tabak te verminderen (bijv. door een rookverbod in de horeca en op openbare plaatsen)[105]. Ook hoeft de discussie over de legaliteit van alcohol en nicotine niet gevoerd te worden op basis van het huidige verbod op cannabis in verschillende landen. Wel is het zo dat cannabis-rokers vaak minder joints per dag roken dan iemand die geregeld nicotinesigaretten rookt, waardoor die laatste een grotere hoeveelheid teer binnenhaalt; anderzijds zijn veel cannabis-rokers tegelijk ook nicotinerokers.

Een veelgebruikt argument is dat de overheid van [vul land naar keuze in] alcohol en sigaretten niet illegaal wil maken, omdat er hierdoor heel wat belastingsinkomsten zouden wegvallen. Het is inderdaad zo dat zowel alcohol als nicotine in vele landen zwaar worden belast, maar dit heeft helemaal niets te maken met het verbod op cannabis. Als de inkomsten uit belastingen de enige en ultieme drijfveer zouden zijn van overheden, zouden ze net zo goed het gebruik ervan kunnen legaliseren om er vervolgens even zware belastingen op te heffen. Niet enkel zou dit meer inkomsten betekenen voor de staat, maar ook minder uitgaven aan de bestrijding ervan. De overheden als ultieme schuldige aanduiden is dus louter een red herring.

Cannabis is natuurlijk, en natuurlijk is toch beter?

Vaak wordt er geargumenteerd dat cannabis een "natuurproduct" is, en iets wat natuurlijk is zou vanzelfsprekend beter zijn. Dit is echter een drogreden genaamd "beroep op de natuur": of iets al dan niet natuurlijk is, is geen juist criterium om te bepalen of het al dan niet beter of gezonder is. Er is in de natuur immers meer te vinden dat schadelijk is voor de mens dan dat heilzaam is. Veel hangt tevens af van de dosis waarin iets wordt geconsumeerd: sommige dingen kunnen heilzaam in een bepaalde dosis, maar worden een dodelijk gif in een andere dosis. Zo is het drinken van zuiver water op zich gezond, maar in abnormaal hoge hoeveelheden op korte tijd kan het echter dodelijk zijn. Ook virussen zijn in principe natuurlijk, maar daarom wil je ze nog niet in je lichaam. 

Hoewel cannabis op zich inderdaad een natuurproduct is, is de harddrug cocaïne dat ook. Dat is immers afkomstig van de cocaplant, maar dat deze drug een gevaar vormt voor de gezondheid van de gebruiker staat buiten kijf. Het argument dat cannabis legaal moet zijn omdat het een natuurproduct is, gaat dus absoluut niet op. Het roken van cannabis is tevens sowieso ongezond omwille van de teer, dus ook hier is het "natuurlijk is beter"-argument totaal misplaatst. Zie hierboven voor een meer gedetailleerde bespreking waarom cannabis voor medicinale toepassingen beter in synthetische vorm kan worden toegepast omwille van zowel gezondheids- als veiligheidsredenen.

Naast dit alles is er ook geen sprake van duurzaamheid als het gaat om cannabis, ondanks de vele beweringen van het tegendeel. Zo is er de hoax die beweert dat papier gemaakt van hennep duurzamer zou zijn, omdat dit minder ontbossing tot gevolg zou hebben. Ontbossing is al eeuwenlang vooral het gevolg van landbouw, en indien hennep dient te worden geteeld voor de productie van papier zal dit ten koste gaan van bosgebied. Met andere woorden: papier gemaakt van hennep op grote schaal is net minder duurzaam, en vormt een gevaar voor het ecosysteem en de biodiversiteit[106]. Bovendien is bosgebied (of het door de mens is aangeplant of niet) beter voor de bodem omdat er minder erosie optreedt, er minder meststof nodig is, en het een leefgebied voor wilde dieren aanbiedt[107]. Aangeplant bosgebied levert nog altijd meer papier op dan een hennepplantage[108], en zelfs al was dat niet het geval, kan hennep nog steeds niet als duurzaam bestempeld worden: het telen van de plant is immers erg uitputtend voor de bodem[109].

In tegenstelling tot sommige beweringen is hennep tevens niet geschikt om te telen op onvruchtbare grond of op grond waar andere gewassen moeilijk groeien[110][111], en zal de vruchtbaarheid van de grond ook geenszins bevorderen[112][113]. Voor bioenergie is hennep al helemaal geen geschikte keuze[114][115][116][117]. Dat het telen van cannabis wel degelijk een schadelijke impact heeft op het milieu, is nog maar eens gebleken in Californië in 2015. Dat was de eerste Amerikaanse staat die medicinale cannabis had gelegaliseerd in 1996, en sinds 2010 wordt ook het bezit ervan voor recreatief gebruik niet meer streng bestraft[118][119]. Het gevolg is dat de vele plantages (het gaat hier om duizenden in Californië alleen al) een grote hoeveelheid water vereisen, wat vaak zonder de nodige toelatingen wordt bekomen.

Het probleem is bijzonder schrijnend gezien het dreigende watertekort in Californië. Het water dat op de plantages gebruikt wordt is immers vaak afkomstig van beken waarin bedreigde vissoorten zoals de zalm (die op federaal niveau beschermd is) leven, en als die beken droog komen te liggen vormt dit en bedreiging voor het overleven van deze vissoorten. Ook heeft er ontbossing plaatsgevonden om het aantal cannabisplantages te kunnen uitbreiden, en tevens kunnen de gebruikte meststoffen negatieve gevolgen hebben op nabijgelegen rivieren en beken[120]. Deze problematiek is niet nieuw, maar werd reeds aangekaart in 2013[121]. En dan is er nog de afval die (illegale) telers vaak achterlaten in nationale wouden, met heel wat schade aan het milieu als gevolg[122]. Tot zover het "groene" imago van cannabistelers.

Andere "voordelen" van cannabis

Voorstanders van de legalisering van cannabis halen vaak een heleboel "voordelen" aan die de plant en de drug te bieden heeft. In een aantal gevallen zijn de argumenten terecht: er kunnen in bepaalde gevallen inderdaad medicinale toepassingen van cannabis zijn, en indien deze wetenschappelijk worden onderbouwd (én afgewogen tegen andere alternatieven), dan is er geen reden om die medicinale toepassing niet te legaliseren. Medicinaal gebruik is dan ook in verschillende landen reeds legaal, inclusief België, Nederland, Spanje, Australië, Canada en een aantal Amerikaanse staten. Helaas is deze legalisering niet het gevolg van wetenschappelijk bewijs - dat op bijna alle vlakken een teleurstelling is gebleken - maar wel van anekdotes, legislatieve initiatieven en de publieke opinie.

In geval van medicinaal gebruik dient dit natuurlijk op een wetenschappelijk en medisch verantwoorde wijze te gebeuren. Dit betekent dat het roken van cannabis bij voorbaat is uitgesloten vanwege de nadelen voor de gezondheid dat het met zich meebrengt. Farmaceutische toepassingen zijn wel mogelijk, waar bij voorkeur de benodigde bestanddelen uit de cannabis-plant worden geïsoleerd en de potentieel schadelijke bestanddelen worden verwijderd. Om die reden is het belangrijk dat zulke medicinale toepassingen enkel in apothekers via doktersvoorschrift beschikbaar zijn, en is dus geen argument om het kweken van de plant op zich te legaliseren. De legalisering van medicinale cannabis zou dan ook enkel mogen gebeuren op basis van wetenschappelijk bewijs, en niet op basis van publieke opinie of anekdotes, en moet aan dezelfde wetenschappelijke standaarden voldoen als de legalisering van eender welk ander medicijn. Waarom zouden we de standaarden immers plots verlagen als het gaat om (medicinale) cannabis[123]?

Sommige activisten gaan echter nog een stap verder, door te beweren dat cannabis een wonderplant is die een oplossing biedt voor zowat alle problemen in de wereld. De meest gehoorde bewering is dat cannabis kanker en andere dodelijke ziektes zou kunnen genezen, maar hier bestaat echter geen wetenschappelijk bewijs voor, zoals hierboven uitvoerig besproken. Dit zijn dan ook louter misleidende en propagandistische argumenten om mensen te overtuigen dat het legaliseren van cannabis een goede zaak zou zijn. Het zijn echter niet kankerpatiënten maar wel cannabis-gebruikers die zulke argumenten het meeste aanhalen. Zulke activisten zijn dan in feite ook helemaal niet geïnteresseerd in de geprezen medicinale toepassingen; ze willen de legalisering in vele gevallen louter om de reden dat ze dan zelf makkelijker "high" te kunnen worden. 

Hoaxes

Hieronder geven we een beknopt overzicht van de meest voorkomende hoaxes omtrent cannabis en hennep:

  • Heeft Monsanto onlangs de eerste GMO-versie van cannabis geproduceerd? Nope[124].
  • Was Amerika's "Declaration of Independence" geschreven op papier gemaakt van hennep? Nope[125][126].
  • Was hennep de belangrijkste basisstof voor het maken van papier gedurende honderden jaren, tot 1883? Nope[127].
  • Levert één hectare hennep vier keer papier op dan het hout van bomen? Nope[128].
  • Is papier gemaakt van hennep meer duurzaam dan papier gemaakt van bomen? Nope[129].
  • Zorgt het aanplanten van hennep voor minder ontbossing? Nope, ontbossing wordt vooral veroorzaakt door landbouw, en het aanplanten van hennep kan dus enkel leiden tot meer ontbossing[130]
  • Zorgt hennep ervoor dat de landbouwgrond niet uitgeput geraakt? Nope[131].
  • Is hennep het eerste gewas dat ooit gecultiveerd werd? Nope[132].
  • Was hennep ooit het meest belangrijke landbouwgewas in de VS (tot cannabis verboden werd in 1937)? Nope[133][134][135][136].
  • Is hennep een duurzaam of praktisch gewas voor energie uit biomassa? Nope[137][138][139][140][141].
  • Kan hennep worden geteeld op moeilijke grond die ongeschikt is voor andere gewassen? Nope[142][143].
  • Zorgt het telen van hennepgewassen ervoor dat de landbouwgrond meer vruchtbaar wordt? Nope[144][145].
  • Was hennep ooit de grootste industrie in de wereld? Nope[146][147]
  • Was de oudste relikwie van menselijke industrie textiel gemaakt van hennep? Nope[148].
  • Was de eerste jeans van Levi's gemaakt van hennep? Nope[149].
  • Was linnen ooit gemaakt van hennep? Nope[150].
  • Werden zeildoeken van voor 1890 bijna allemaal gemaakt van hennep? Nope[151].
  • Is hennep afkomstig van Noord-Amerika? Nope[152].
  • Was hennep ooit de belangrijkste grondstof voor textiel in Europa en koloniaal Amerika? Nope[153][154].
  • Had Thomas Jefferson een patent op een rem gemaakt van hennep? Nope[155].
  • Was het verbod op hennep tijdelijk opgeheven tijdens de Tweede Wereldoorlog? Nope[156][157].

Waarom hennep illegaal werd verklaard

Een veel voorkomende hoax, of beter gezegd complottheorie, beweert dat het verbod op hennep er kwam in de Verengide Staten, als gevolg van een complot van DuPont, Andrew Mellon, Harry Anslinger, en andere machtige personen uit industriële sector en de regering[158]. Het verhaal luidt dat ze hun handel in hout wilden beschermen voor de productie van papier (voor o.a. nieuwskranten), en zich bedreigd voelden door de vermeende sterke hennepindustrie die ook papier kon produceren. Wanneer het verbod er kwam in 1937, was de hennepindustrie echter beperkt tot amper 8 km², en dus sowieso geen noemenswaardige concurrent. 

Racisme blijkt de effectieve reden te zijn waarom hennep, en cannabis in het algemeen, verboden werd[159]. Het verbod kwam er niet eerst in de VS, maar wel in andere landen waar een zwarte meerderheid werd geregeerd door een blanke minderheid. In Zuid-Afrika werd het verboden in 1911 en in Jamaica (toen nog een Britse kolonie) in 1913. Canada volgde in 1923, hoewel cannabis er toen geheel niet gerookt werd. Rond de zelfde periode in het begin van de 20ste eeuw waren er reeds enkele Amerikaanse staten die cannabis begonnen te verbieden, vooral dan in zuidelijke en westelijke staten waar vooral zwarte Amerikanen en Mexicaanse immigranten wiet rookten. 

Zie ook

Bronnen

Referenties

  1. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2950205/?report=reader
  2. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1526590008003696
  3. http://www.demorgen.be/wetenschap/wetenschappelijk-onderzoek-matig-bewijs-voor-medisch-nut-cannabis-a2374631/
  4. http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=2338251
  5. http://www.latimes.com/science/sciencenow/la-sci-sn-medical-marijuana-review-20150623-story.html
  6. http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20101004_025
  7. https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wetenschappelijke-studie-laat-zien-hoe-sterker-de-wiet-des-te-groter-de-kans-op-psychose~b8ddef52/
  8. https://www.gezondheidenwetenschap.be/gezondheid-in-de-media/is-medicinale-cannabis-nutteloos-bij-mentale-gezondheidsproblemen
  9. https://www.sciencebasedmedicine.org/medical-marijuana-as-the-new-herbalism-part-1-the-politics-of-weed-versus-science/
  10. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21426373
  11. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22367503
  12. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18559804
  13. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19732371
  14. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20001426
  15. http://www.nu.nl/gezondheid/4074542/onderzoekers-zien-slechts-matig-bewijs-medisch-nut-cannabis.html
  16. http://www.latimes.com/science/sciencenow/la-sci-sn-medical-marijuana-review-20150623-story.html
  17. https://geneticliteracyproject.org/2018/07/16/medical-marijuana-pain-control-study-casts-doubt-on-drugs-effectiveness/
  18. http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/cam/cannabis/healthprofessional/page5
  19. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21343383
  20. http://www.cochrane.org/CD005175/HIV_medical-use-of-cannabis-in-patients-with-hivaids.
  21. http://scienceblogs.com/whitecoatunderground/2009/11/24/cancer-cachexia/
  22. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16849753
  23. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16849753
  24. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11786587
  25. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11440936?dopt=Abstract
  26. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18625004
  27. http://www.nu.nl/gezondheid/4074542/onderzoekers-zien-slechts-matig-bewijs-medisch-nut-cannabis.html
  28. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23648372
  29. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/epi.12610/full
  30. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/04/25/cannabisolie-/
  31. http://www.nhs.uk/news/2014/05May/Pages/Could-a-compound-found-in-cannabis-treat-epilepsy.aspx
  32. http://time.com/2933349/marijuana-pot-danger-health-effects-science/
  33. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMra1402309
  34. http://www.nature.com/npp/journal/v25/n5/full/1395716a.html
  35. http://gatton.uky.edu/faculty/sandford/391_f13/marijuana.pdf
  36. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0001457512002412
  37. http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20101004_025
  38. http://www.druglijn.be/drugs-abc/cannabis/de-risicos-van-cannabis-beperken.aspx
  39. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/04/25/cannabisolie-/
  40. https://www.nhs.uk/news/lifestyle-and-exercise/cannabis-labelled-harmful-and-as-addictive-as-heroin/
  41. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1878929316301931?via%3Dihub
  42. https://www.gezondheidenwetenschap.be/gezondheid-in-de-media/maakt-cannabis-jongeren-dom#.W78wdCk0B9A.facebook
  43. https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2014/09/09/study-teens-who-smoke-weed-daily-are-60-less-likely-to-complete-high-school-than-those-who-never-use/?utm_term=.1565e95db4b7
  44. http://www.abc.net.au/news/2014-09-10/daily-cannabis-smoking-puts-teenagers-at-serious-risk/5732272
  45. http://www.abc.net.au/news/2014-09-10/daily-cannabis-smoking-puts-teenagers-at-serious-risk/5732272
  46. https://www.nhs.uk/news/lifestyle-and-exercise/cannabis-labelled-harmful-and-as-addictive-as-heroin/
  47. http://www.pnas.org/content/111/30/E3149
  48. http://time.com/10372/marijuana-deaths-german-study/
  49. http://www.apa.org/monitor/2010/06/marijuana.aspx
  50. http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=6376
  51. http://www.drugabuse.gov/publications/research-reports/marijuana/marijuana-addictive
  52. http://www.standaard.be/cnt/dmf20150614_01730954
  53. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11481-018-9782-9
  54. http://www.nu.nl/gezondheid/4074542/onderzoekers-zien-slechts-matig-bewijs-medisch-nut-cannabis.html
  55. http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=2338251
  56. http://www.latimes.com/science/sciencenow/la-sci-sn-medical-marijuana-review-20150623-story.html
  57. http://time.com/61940/recreational-pot-use-harmful-to-young-peoples-brains/
  58. http://jn.sfn.org/press/April-16-2014-Issue/zns01614005529.pdf
  59. http://www.druglijn.be/drugs-abc/cannabis/de-risicos-van-cannabis-beperken.aspx
  60. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17314727
  61. https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wetenschappelijke-studie-laat-zien-hoe-sterker-de-wiet-des-te-groter-de-kans-op-psychose~b8ddef52/
  62. https://www.thelancet.com/journals/lanpsy/article/PIIS2215-0366(19)30048-3/fulltext
  63. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0379073814000541
  64. http://www.druglijn.be/drugs-abc/cannabis/de-risicos-van-cannabis-beperken.aspx
  65. http://www.menshealth.com/medical-marijuana/
  66. http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=2338251
  67. http://www.latimes.com/science/sciencenow/la-sci-sn-medical-marijuana-review-20150623-story.html
  68. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1277837/
  69. http://www.lung.org/stop-smoking/about-smoking/health-effects/marijuana-lung-health.html
  70. http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1104848
  71. http://www.geneticliteracyproject.org/2014/07/08/climate-change-vs-gmos-comparing-the-independent-global-scientific-consensus/
  72. http://www.medicaldaily.com/autistic-boy-thrives-after-using-customized-medical-marijuana-how-joeys-strain-saved-his-life-280158
  73. http://www.cancer.org/treatment/treatmentsandsideeffects/physicalsideeffects/chemotherapyeffects/marijuana-and-cancer
  74. http://www.collective-evolution.com/2013/08/23/20-medical-studies-that-prove-cannabis-can-cure-cancer/
  75. https://www.sciencebasedmedicine.org/medical-marijuana-as-the-new-herbalism-part-2-cannabis-does-not-cure-cancer/
  76. http://www.jneurosci.org/content/21/17/6475.abstract
  77. http://jpet.aspetjournals.org/content/308/3/838.abstract
  78. http://mct.aacrjournals.org/content/10/1/90.full
  79. http://www.skepticalraptor.com/skepticalraptorblog.php/medical-marijuana-hitting-bong-science/
  80. http://mct.aacrjournals.org/content/10/1/90.full
  81. https://www.sciencebasedmedicine.org/hash-oil-for-gliomas-what-would-you-do/
  82. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20859676
  83. http://www.pnas.org/content/95/14/8375.full.pdf+html
  84. http://www.nature.com/onc/journal/v27/n3/abs/1210641a.html
  85. http://www.fasebj.org/content/26/4/1535.long
  86. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21097714?dopt=Abstract
  87. http://lizditz.typepad.com/i_speak_of_dreams/2013/10/oh-not-again-another-post-claiming-vaccines-cause-autism-with-studies-to-prove-it.html
  88. http://www.nature.com/nrc/journal/v12/n6/full/nrc3247.html
  89. http://www.nature.com/nrc/journal/v12/n6/full/nrc3247.html
  90. http://www.nature.com/bjc/journal/v95/n2/full/6603236a.html
  91. http://scienceblog.cancerresearchuk.org/2012/07/25/cannabis-cannabinoids-and-cancer-the-evidence-so-far/#can-treat
  92. http://scienceblog.cancerresearchuk.org/2012/07/25/cannabis-cannabinoids-and-cancer-the-evidence-so-far/#video
  93. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3901602/
  94. http://media.noetic.org/uploads/files/chapter10.pdf
  95. http://media.noetic.org/uploads/files/chapter10.pdf
  96. http://www.dailymail.co.uk/health/article-2699875/I-cured-cancer-CANNABIS-OIL.html
  97. http://scienceblog.cancerresearchuk.org/2012/07/25/cannabis-cannabinoids-and-cancer-the-evidence-so-far/#harm
  98. http://scienceblog.cancerresearchuk.org/2012/07/25/cannabis-cannabinoids-and-cancer-the-evidence-so-far/#conspiracy
  99. http://scienceblog.cancerresearchuk.org/2012/07/25/cannabis-cannabinoids-and-cancer-the-evidence-so-far/#patent
  100. http://scienceblog.cancerresearchuk.org/2012/07/25/cannabis-cannabinoids-and-cancer-the-evidence-so-far/#natural
  101. http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/opinieblog/blog/waltervansteenbrugge/1.1890533
  102. http://www.knack.be/nieuws/gezondheid/legalisering-cannabis-zet-aan-tot-gebruik/article-normal-131347.html
  103. https://www.demorgen.be/binnenland/legalisering-cannabis-maakt-preventie-ongeloofwaardig-babc4e10/
  104. http://www.abc.net.au/news/2014-02-10/barack-obama-marijuana-alcohol-claim-unsubstantiated/5243462
  105. http://www.knack.be/nieuws/gezondheid/legalisering-cannabis-zet-aan-tot-gebruik/article-normal-131347.html
  106. http://hemphoax.org/hemp-myths/logging-causes-deforestation-so-we-should-grow-hemp/
  107. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-paper-is-more-sustainable-than-paper-from-trees/
  108. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-produces-four-times-more-paper-per-acre-per-year-than-trees/
  109. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-does-not-exhaust-the-soil/
  110. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-can-be-effectively-farmed-on-marginal-land-unsuitable-for-other-crops/
  111. https://web.archive.org/web/20130705004308/http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-can-be-effectively-farmed-on-marginal-land-unsuitable-for-other-crops/
  112. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-farming-improves-the-fertility-of-the-soilgrowing-hemp-builds-topsoil/
  113. https://web.archive.org/web/20130707015851/http://hemphoax.org:80/hemp-myths/hemp-farming-improves-the-fertility-of-the-soilgrowing-hemp-builds-topsoil/
  114. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-is-a-sustainable-crop-for-biomass-energy/
  115. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-produces-10-tons-of-dry-biomass-per-acre/
  116. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-yields-more-biomass-per-acre-than-any-other-crop/
  117. https://web.archive.org/web/20130705150142/http://hemphoax.org:80/hemp-myths/hemp-yields-more-biomass-per-acre-than-any-other-crop/
  118. http://www.nytimes.com/2010/10/02/us/politics/02pot.html
  119. http://latimesblogs.latimes.com/california-politics/2010/10/schwarzenegger-signs-bill-reducing-offense-for-marijuana-possession.html
  120. http://www.latimes.com/opinion/op-ed/la-oe-0413-bauer-pot-20150413-story.html#
  121. http://www.nytimes.com/2013/06/21/us/marijuana-crops-in-california-threaten-forests-and-wildlife.html?_r=0
  122. http://www.livescience.com/17417-marijuana-growers-national-forests.html
  123. http://www.latimes.com/science/sciencenow/la-sci-sn-medical-marijuana-review-20150623-story.html
  124. http://snopes.com/media/notnews/monsantomarijuana.asp
  125. http://hemphoax.org/hemp-myths/the-declaration-of-independence-was-written-on-hemp-paper/
  126. https://web.archive.org/web/20130705045014/http://hemphoax.org:80/hemp-myths/the-declaration-of-independence-was-written-on-hemp-paper/
  127. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-was-the-primary-raw-material-for-papermaking-for-hundreds-of-years-up-until-1883/
  128. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-produces-four-times-more-paper-per-acre-per-year-than-trees/
  129. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-paper-is-more-sustainable-than-paper-from-trees/
  130. http://hemphoax.org/hemp-myths/logging-causes-deforestation-so-we-should-grow-hemp/
  131. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-does-not-exhaust-the-soil/
  132. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-is-the-world%E2%80%99s-oldest-cultivated-crop/
  133. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-was-once-the-most-important-agricultural-crop-in-the-united-states/
  134. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-was-a-major-crop-in-the-us-up-until-the-marihuana-tax-act-of-1937-was-passed/
  135. http://hemphoax.org/hemp-myths/the-marihuana-tax-act-of-1937-outlawed-hemp-or-caused-the-hemp-industry%E2%80%99s-demise/
  136. https://web.archive.org/web/20130705004509/http://hemphoax.org:80/hemp-myths/the-marihuana-tax-act-of-1937-outlawed-hemp-or-caused-the-hemp-industry%E2%80%99s-demise/
  137. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-is-a-sustainable-crop-for-biomass-energy/
  138. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-is-a-sustainable-crop-for-biomass-energy/
  139. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-produces-10-tons-of-dry-biomass-per-acre/
  140. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-yields-more-biomass-per-acre-than-any-other-crop/
  141. https://web.archive.org/web/20130705150142/http://hemphoax.org:80/hemp-myths/hemp-yields-more-biomass-per-acre-than-any-other-crop/
  142. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-can-be-effectively-farmed-on-marginal-land-unsuitable-for-other-crops/
  143. https://web.archive.org/web/20130705004308/http://hemphoax.org:80/hemp-myths/hemp-can-be-effectively-farmed-on-marginal-land-unsuitable-for-other-crops/
  144. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-farming-improves-the-fertility-of-the-soilgrowing-hemp-builds-topsoil/
  145. https://web.archive.org/web/20130707015851/http://hemphoax.org:80/hemp-myths/hemp-farming-improves-the-fertility-of-the-soilgrowing-hemp-builds-topsoil/
  146. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-was-once-the-world%E2%80%99s-largest-industry/
  147. https://web.archive.org/web/20130705004444/http://hemphoax.org:80/hemp-myths/hemp-was-once-the-world%E2%80%99s-largest-industry/
  148. http://hemphoax.org/hemp-myths/fabric-making-is-the-oldest-relic-of-human-industry/
  149. http://hemphoax.org/hemp-myths/levis-jeans-were-originally-made-from-hemp/
  150. http://hemphoax.org/hemp-myths/most-linen-was-once-made-from-hemp/
  151. http://hemphoax.org/hemp-myths/almost-all-sailcloth-was-made-from-hemp-prior-to-1890-jack-herer-says-90-for-2400-years-citing-among-others-herodotus/
  152. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-was-native-to-north-america/
  153. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-was-once-the-major-clothing-textile-fiber-in-europe-and-colonial-america/
  154. https://web.archive.org/web/20130705165531/http://hemphoax.org:80/hemp-myths/hemp-was-once-the-major-clothing-textile-fiber-in-europe-and-colonial-america/
  155. http://hemphoax.org/hemp-myths/thomas-jefferson-patented-a-hemp-brake/
  156. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-prohibition-was-suspended-during-wwii-during-the-hemp-for-victory-campaign/
  157. https://web.archive.org/web/20130705044450/http://hemphoax.org:80/hemp-myths/hemp-prohibition-was-suspended-during-wwii-during-the-hemp-for-victory-campaign/
  158. http://hemphoax.org/hemp-myths/hemp-was-outlawed-due-to-a-conspiracy-by-dupont-andrew-mellon-harry-anslinger-and-other-powerful-industrial-and-government-interests/
  159. http://www.alternet.org/story/77339/debunking_the_hemp_conspiracy_theory