Hoax wiki
Homeopathy

Een homeopathisch geneesmiddel met een correcte lijst van ingrediënten.

Homeopathie is een pseudowetenschappelijke[1][2] vorm van alternatieve geneeskunde gebaseerd op het principe "like cures like", oftewel "het gelijkende wordt door het gelijkende genezen" (similia similibus curentur). Deze stelling beweert dat een patiënt kan worden genezen door een medicijn dat een verdunde versie moet voorstellen van de stof die de symptomen van de ziekte veroorzaakt (of een andere stof die gelijkaardige symptomen veroorzaakt). Deze logische denkfout kan worden geïllustreerd door volgend citaat van Shiloh Madsen:

Als homeopathie echt is, dan heeft het dumpen van Osama Bin Laden's lichaam in de oceaan de wereld genezen van terrorisme.

Principe[]

Het concept (en de term) "homeopathie" werd uitgevonden door de Duitse arts Samuel Hahneman aan het begin van de 19de eeuw. Hij baseerde zich op het principe van de 16de eeuwse (controversiële) arts Paracelsus, die geloofde dat kwaad kan worden bestreden met kwaad. Hieruit ontstond het homeopathische principe dat iets wat een mens ziek maakt, in een kleinere dosis ook kan genezen. Bij uitbreiding zou ook een andere stof, die gelijkaardige symptomen veroorzaakt, een ziekte kunnen genezen op dezelfde manier.

Potentiëring[]

Potentiëring is de nagenoeg ritualistische procedure die wordt toegepast om een homeopathisch geneesmiddel te bereiden. Eerst wordt het actieve ingrediënt (oertinctuur) geselecteerd, zoals bv. een giftig kruid of een andere stof die gelijkaardige symptomen veroorzaakt als die waar de patiënt aan lijdt. Vervolgens wordt dit ingrediënt verdund in een oplosmiddel dat veelal bestaat uit 40% alcohol en 60% water. Het water wordt geacht om dan als "conserveermiddel" te functioneren. In sommige gevallen wordt er in de plaats van water zelfs het vocht afkomstig van een penis met de geslachtsziekte gonorroe (een druiper) gebruikt[3], smakelijk!

Het ingrediënt wordt vervolgens herhaaldelijk verdund, veelal met een ratio van 1:100 dat kan vergeleken worden met een theelepel van het ingrediënt die wordt toegevoegd aan een hoeveelheid oplosmiddel vergelijkbaar met de inhoud van een blikje frisdrank. In principe is het dus niets meer dan eenvoudigweg een verregaande verdunning. Op die manier wordt het ingrediënt uiteindelijk zelfs zoveel verdund dat er niets anders meer overblijft dan het oplosmiddel op zich. 

De fles dient vervolgens tien keer geschud te worden, of tien keer krachtig tegen een stuk hout of een ander verend oppervlak te worden geslaan. Dit wordt tegenwoordig ook machinaal gedaan. Hierdoor zou het middel aan kracht winnen, omdat de "energiesignatuur" dan zou toenemen, wat in feite aldus de "magische" stap in het ritueel moet voorstellen die hoegenaamd het homeopathische water moet onderscheiden van gewoon water. Dat het chemisch - en energetisch - effect van schudden met het flesje absoluut nihil is, doet hierbij klaarblijkelijk niet terzake.

Deze "magische" stap in de bereidingsprocedure wordt door homeopaten wel eens gebruikt als een drogreden om homeopathie te legitimeren. Als wetenschappelijk onderzoek van de methode tot een negatieve conclusie komt, kunnen ze die in vraag stellen. Werd het flesje exact 10 keer geschud? Had het flesje de juiste vorm? Hield je het flesje op de juiste manier vast toen je ermee schudde? Zoniet, beschouwen homeopaten dit als bewijs dat hun magie dan wel moet werken. Ze zijn echter minder kritisch wanneer een onderzoek toevallig positieve resultaten oplevert.

Het actieve ingrediënt[]

De ganse procedure dient een aantal keer te worden herhaald om de juiste verdunning te verkrijgen. Het aantal keren dat de potentiëringprocedure moet worden herhaald, ligt veelal tussen de 30 en 1000 keer, met een resulterende "kracht" van 30C tot 1000C, waarbij de eenheid 1C wordt beschouwd als een verdunning van 1/100 (wetenschappelijke notatie: 1 in 102). Dit wil zeggen dat het resultaat na de tweede verdunning reeds 1 in 104 is, na de derde dan 1 in 106 (of 1 in 1 miljoen), enz... Na de dertigste verdunning spreken we dan al over 1 in 1060.

Hoe meer potentiëringen, hoe krachtiger het geneesmiddel zou zijn volgens de homeopathie. Wat indruist tegen basis farmaceutische kennis, omdat men daar molecules wil met het expliciete doel dat ze bintenissen aangaan met andere molecules. Met minder moleulen corresponderen dan ook minder reacties in het lichaam en dus een zwakker geneesmiddel.

Bij een potentiëring van 30C is het ingrediënt aldus verdund tot een ratio van:

1:1000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000

Als we dezelfde wiskundige oefening zouden maken voor een ingrediënt dat op die manier maar liefst 1000 keer werd verdund, is de ratio nog eens zo'n 33 keer kleiner dan wat al het geval is in het voorbeeld hierboven.

Een molecule is zelf ook ondeelbaar. Dit werd reeds algemeen aanvaard sinds dat het atoommodel van Dalton aanvaard werd in 1860. Wat later heeft men ook een eenheid ingevoerd die men de mol noemt, en heeft men gezegd dat dat het aantal atomen is van 12 g koolstof-12. Dit getal noemt men het getal van Avogrado en wordt hedendaags gepositioneerd op 6,02252*10e23 1/mol. Opdat een homeopathisch geneesmiddel effect zou kunnen hebben moet het dus meer dan het getal van Avogrado tot de negatieve macht zijn (of meer zijn dan 1,66043*10e-24 mol zijn).

Bij een gemiddeld gasvormig atoom of molecule geldt dat je ze moet innemen bij een temperatuur en druk die dicht bij die van de ruimte aansluit (naar de bekende formule p*V=n*R*T). Zelfs helium en waterstof, die nochtans snel verdampen, zijn vast op die temperatuur. Voor een stof om op aarde in te nemen zal je helaas nog lang moeten wachten. Zelfs een witte dwerg heeft niet de vereiste dichtheid om hem op een homeopathische manier in te nemen[4].

In theorie had Hahneman dit kunnen weten, omdat in zijn tijd de atomische theorie, die in 1808 werd voorgesteld, al was ontwikkeld maar pas aanvaard werd na zijn dood. Moderne homeopaten kunnen dat excuus natuurlijk niet meer aanvoeren.

Conclusie[]

Uit dit alles kan worden geconcludeerd dat zelfs de minste homeopathische verdunning van 30C dus geen enkel spoor meer nalaat van het actieve ingrediënt. Het enige wat aldus overblijft is water, en het opgewekte gevoel dat een homeopathisch medicijn mogelijk kan opleveren is dus wellicht gewoon het alcoholgehalte dat het bevat. In de realistische wereld betekent dit dat er van de ganse homeopathische stelling niets overeind blijft, maar volgens homeopaten is dat een voordeel omdat er dan geen gevaarlijke stoffen in hun bereidingen meer zitten. Dat klopt helemaal, maar ook eventuele geneeskundige ingrediënten zijn niet aanwezig, waardoor het eigenlijk helemaal geen geneesmiddel is, maar gewoon water.

Hoewel het hele principe van homeopathie door logische en wetenschappelijke redenering alleen al integraal naar de vuilbak kan worden verwezen, zullen de gelovigen het toch blijven verdedigen en dit vaak met de drogreden "maar het is niet bewezen dat het niet werkt". Dat homeopathie niet werkt is nochtans wél bewezen, keer[5] op keer[6] op keer[7] op keer[8] op keer[9] op keer[10] op keer[11]  op keer [12] op keer[13] op keer[14] op keer[15] op keer[16] op keer[17] op keer[18] op keer[19] op keer[20] op keer[21]. Enfin, de teller staat inmiddels al op meer dan 1800 studies naar homeopathie, waarvan er geen enkele een effectieve werking heeft kunnen bewijzen[22]

Het geheugeneffect van water[]

Homeopathy-crap

Deze afbeelding wordt u aangeboden door de American Institute for the Destruction of Tooth Fairy Science.

Het concept van het "geheugeneffect" van water berust op het argument dat water op de één of andere manier zou kunnen "onthouden" waar het voordien mee in contact is gekomen. Deze theorie wordt vervolgens gebruikt om aan te tonen dat, zelfs als het actieve ingrediënt niet meer aanwezig is, het homeopathische water dit zich nog altijd kan "herinneren" en bijgevolg de genezende eigenschap nog altijd bevat. Dit idee is echter gebaseerd op foute interpretaties van wetenschappelijk onderzoek enerzijnds, en anderzijds een onderzoek dat niet juist bleek te zijn uitgevoerd, en ook niet kon worden gereproduceerd[23]

Indien een actief ingrediënt aanwezig is, zal diens moleculen een aantal oplosmiddelmoleculen min of meer aan zich vastbinden. Dit chemisch proces heet solvatatie. Dit heeft echter vooralsnog niet tot gevolg dat het water kan "onthouden" welk ingrediënt zich erin bevond, en de intermoleculaire krachten tussen de moleculen van het water hebben zulk een lage energie dat elke eventuele "structuur" in bulkwater na een picoseconde (een biljoenste van een seconde) weer verdwijnt als het actieve ingrediënt niet meer aanwezig is. 

Indien water effectief een "geheugen" zou hebben, en op die manier in staat zou zijn om het farmacologisch effect te veroorzaken van de stoffen waar het eerder mee in contact kwam, zou zowat alle water ter wereld vrijwel dodelijk moeten zijn. Want dan zou het niet enkel de genezende eigenschappen moeten bevatten van de ingrediënten die homeopaten eraan toevoegen, maar ook de eigenschappen van andere plaatsen waar het water zich voordien bevonden heeft: moerassen, riolen, ingewanden, ... die mogelijk bacteriën en andere ziektes met zich meebrengen. Bij uitbreiding zou dit ook impliceren dat waterzuiveringsinstallaties helemaal geen nut hebben, en dat een groot deel van de wereldbevolking inmiddels moet gestorven zijn aan uitdroging ofwel allerhande fatale ziektekiemen.

Het idee dat water een geheugen zou hebben is ook in directe tegenspraak met de basisideëen van de thermodynamica, die zelf een gerespecteerde wetenschappelijke discipline is, aangezien daar vanuitgegaan wordt dat wat er in een voorgaand stadium met een stof gebeurde niet belangrijk is om te weten met welke chemische stoffen de reagerende chemische stoffen in aanraking zijn geweest om te voorspellen of een chemische reactie zal doorgaan[24]. Hierbij is het ook belangrijk om op te merken dat een stof pas genezend kan zijn als ze reageert.

Tenslotte blijft er dan ook nog het probleem dat de theorie van het "geheugeneffect" van water niet kan worden toegepast bij homeopathische medicijnen die in pilvorm worden aangeboden. Aangezien pillen vaak ook een (kleine) hoeveelheid suiker bevatten, zouden we dan moeten stellen dat suiker ook een "geheugen" heeft?

Vermeende werking[]

De vraag dringt zich op waarom homeopathie zo bekend is, en soms zelfs bij erkende apothekers te verkrijgen is, als het toch niet zou werken? En waarom zijn er dan vooralsnog verschillende mensen die beweren dat ze geholpen werden door homeopathische medicijnen? Het antwoord heeft veel te maken met de geschiedkundige context van homeopatie enerzijds, en het placebo-effect anderzijds.

Mirakelgeneeskunde uit de 19de eeuw[]

Homeopathie kende vooral een sterke opkomst in de 19de eeuw, een periode waarin wetenschap in volle opmars was maar niettemin nog altijd in de kinderschoenen stond. In die periode werd de homeopathische geneeskunde bijna als "miraculeus" beschouwd omdat het schijnbaar meer mensen kon genezen dan andere medicijnen of geneesmethoden. Sterker nog: er stierven inderdaad minder mensen als ze een homeopathische behandeling verkozen boven de op dat moment gangbare medische behandelingen. Dat heeft echter weinig te maken met de geneeskrachtigheid van homeopathie, en meer met de dodelijke nadelen die de conventionele behandelingen uit die tijd met zich meebrachten. De vraag is hier dus niet waarom homeopathie minder doden telde, maar waarom de toenmalige conventionele geneeskunde meer doden telde.

Geneeskunde uit de 19de eeuw bestond vaak uit het toedienen van wat we nu als dodelijke giffen zouden beschouwen, alsook het aderlaten, en andere praktijken die in feite gevaarlijker waren dan de zogenaamde ziekte die ze geacht werden te genezen. Het toedienen van zuiver water mocht dan wel geen positief effect hebben op de patiënt, maar bracht de gezondheid ook geen extra schade toe in tegenstelling tot andere methoden. Hierdoor werd dan verkeerdelijk verondersteld dat het homeopathische medicijn de reden was waarom een patiënt kon genezen, terwijl patiënten met homeopathische behandeling vaak gewoon uit zichzelf weer beter werden - een kans die kleiner was als er potentieel fatale behandelingen werden toegediend.

Gelukkig ligt dat nu anders, en kan wetenschappelijk worden aangetoond dat, in tegenstelling tot de homeopathie, de moderne geneeskunde effectief ziektes bestrijdt. Niettemin heeft deze geschiedenis er wel voor gezorgd dat homeopathie sinds haar conceptie ingang heeft gevonden bij artsen, apothekers en ziekenhuizen, met als gevolg dat deze pseudowetenschap ook hedendaags nog steeds kan worden aangetroffen in de nabijheid van de conventionele geneeskunde.

Het placebo-effect[]

Zie hoofdartikel: Placebo-effect

De werkzaamheid van homeopathische medicijnen kan niet wetenschappelijk worden aangetoond. Onderzoeken waaruit het tegenovergestelde blijkt, werden echter niet onderworpen aan de dubbelblind-controle, waardoor ze in feite dus waardeloos zijn. Ee dubbelblind onderzoek is in feite een onderzoek waarbij zowel de proefpersoon als de onderzoeker tijdens het experiment geen kennis heeft van wie tot de experimentele groep behoort (die het medicijn toegediend krijgt) en wie tot de controlegroep behoort (die een placebo toegediend krijgt). Dit is een standaardprocedure die belangrijk is om vooringenomenheid te voorkomen en de invloed van verwachtingen (alsook het handelen ernaar) uit te sluiten.

In voorkomend geval getuigen patiënten dat hun homeopathische behandeling effectief werkt, ondanks het feit dat ze gewoon water aan het drinken zijn. Dit is echter niet het gevolg van het homeopathisch medicijn zelf, maar wel van het zogenaamde placebo-effect[25][26]. Het is immers mogelijk dat een placebo vooralsnog positieve resultaten vertoont als het gevolg van verschillende factoren zoals mentaliteitswijzigingen, het fervente geloof in een medicijn, het (onbewust) mentaal onderdrukken van de symptomen, en andere gemoedstoestanden die een effect kunnen hebben op hoe een ziekte zich manifesteert. Zo kan een patiënt zich plots "beter" voelen, enkel en alleen als gevolg van het "idee" dat hij een effectief geneesmiddel tegen zijn ziekte heeft ingenomen. Dat betekent echter niet dat het medicijn ook geholpen heeft, of dat de ziekte in kwestie ook genezen is, maar de mentale illusie wordt gecreëerd dat dit het geval zou zijn.

In tegenstelling tot de meeste doorsnee artsen, spenderen homeopaten extra aandacht aan de patiënt, wat bij die patiënt hogere verwachtingen van het medicijn creëert en bijgevolg dus ook een potentieel placebo-effect. Ook factoren zoals een verzorgde etikettering, aanmoedigende bijsluiters en voldoende hoge kostprijs kunnen hiertoe bijdragen. Hierdoor lijkt het alsof een homeopathisch medicijn in staat is om kleine kwaaltjes te genezen, maar geen ernstige ziektes zoals malaria of kanker. De meeste kleine kwaaltjes verdwijnen vanzelf, maar die verdwijning wordt dan verkeerdelijk toegewezen aan de homeopathie d.m.v. de drogreden post hoc ergo propter hoc. Het is immers zo dat, wanneer een patiënt besluit om medicijnen te nemen tegen een kwaal van voorbijgaande aard, de ziekte op zich veelal op zich al in een genezend stadium bevindt. Dat homeopathische bijsluiters beweren dat de symptomen eerst nog erger kunnen worden, maakt het geloof in de drogreden nog waarschijnlijker. Een dubbelblind onderzoek van homeopathische oplossingen wijst dan ook uit dat het medicijn op zich geen effect heeft op de patiënt, en dat er enkel sprake is van een placebo-effect[27]. Dit is wellicht de reden waarom homeopaten beweren dat hun medicijnen niet via een dubbelblind onderzoek kunnen worden getest, waardoor ze in feite zelf toegeven dat ze met pseudowetenschap bezig zijn.

Een voorkomend argument van beoefenaars is dat dubbelblind onderzoek niet van toepassing is, omdat elk homeopathisch medicijn "op maat" wordt samengesteld voor de patiënt. Het specifieke ingrediënt, de hoeveelheid en de procedure (het aantal verdunningen) zou immers afhangen van geval tot geval. Niettemin worden heel wat homeopathische oplossingen tegenwoordig massaal geproduceerd, waardoor ze onmogelijk op maat kunnen gemaakt zijn voor een specifieke patiënt. Onderzoeken waarbij het homeopathisch medicijn werd vervangen door water van de kraan, zonder dat beoefenaar en patiënt hiervan op de hoogte waren, hebben aangetoond dat hetzelfde placebo-effect plaats vindt.

Op zich kan worden geargumenteerd dat het placebo-effect beter dan niets is: de patiënt voelt zich immers beter met dan zonder het effect. Bovendien is het drinken van gewoon water op zich onschadelijk. Niettemin stelt zich de ethische vraag of het terecht is om patiënten te bedriegen op deze manier, zowel mentaal als financieel. Ook is er het risico dat een patiënt die schijnbaar aan een kleine kwaal lijdt, in feite een meer ernstige ziekte heeft opgelopen waarvoor conventionele geneeskunde nodig is om die diagnose correct te stellen. Dit kan tot gevolg hebben dat patiënten hun gezondheid vooralsnog onnodig extra in gevaar brengen. Ook kan het leiden tot een ongefundeerd wantrouwen tot de conventionele geneeskunde die op wetenschappelijk bewijs is gebaseerd[28].

In sommige gevallen kan worden geargumenteerd dat een homeopathisch medicijn resultaten vertoont die geen deel uitmaken van het placebo-effect. In dat geval is niet het actieve ingrediënt hiervoor verantwoordelijk (aangezien dit door de veelvuldige verdunningen niet langer in de oplossing aanwezig is), maar in voorkomend geval wél door een inactief ingrediënt. Sommige homeopathische medicijnen worden immers geproduceerd als een zalf of in pilvorm, die altijd moeten bestaan uit een aantal basisstoffen om tot die vorm te komen. Zo worden homeopathische tabletten voor een melkgebit samengesteld met lactose en surcose[29], en is het dus niet het homeopathisch ingrediënt maar wel de melk en suiker van die tablet dat het kind doet ophouden met schreeuwen. Een zalf tegen acne kan theeboomolie bevatten, wat op zich ook al effectief is tegen microben. 

Homeopathische drugs[]

Volgens sommige hoaxes op het internet zou homeopathie niet enkel gebruikt worden voor geneeskundige toepassingen, maar ook als recreatieve drugs (zoals LSD). Indien je gelooft in het homeopathisch principe, zou het logisch zijn dat een druggebruiker voor deze methode opteert: je hebt immers véél minder drugs nodig dan normaal (wat dus een pak goedkoper is), en door het tal van keren te verdunnen zou het effect zelfs nog sterker zijn. In dat geval moet je je afvragen waarom inmiddels niet alle druggebruikers overgeschakeld zijn naar bv. homeopathische LSD. De reden waarom je zulke druggebruikers zelden of nooit zal aantreffen, ligt natuurlijk voor de hand: het effect van extreem verdunde drugs is even groot als dat van verdunde medicijnen, namelijk nihil, onbestaande of het placebo-effect. Indien je dan uit gaat van het geloof dat water een "geheugen" heeft, wil dit zeggen dat wij allemaal schijnbaar constant cannabis, LSD en heroïne consumeren telkens wanneer we water drinken. Er werd gevraagd aan de American Homeopathic Institute om hier een reactie op te formuleren, maar van die kant bleef het echter stil[30].

Homeopathie als medicijn tegen de maan[]

Het hoeft niet te verbazen dat homeopaten zich vergrijpen aan meerdere vormen van pseudowetenschap. Zo hangen ze vaak ook het typische bijgeloof aan dat de maan ons zou kunnen beïnvloeden op een "onderbewust niveau", en dat dit zou verschillen alnaargelang het nieuwe of volle maan is. Sterker zelfs, homeopaten beweren dat de maan in staat zou zijn om gravitatiekracht uit te oefenen op het water in het menselijk lichaam, net zoals dit het geval is met de getijden van de zeeën en oceanen. Dit is echter geheel onmogelijk, omdat de massa van een menselijk lichaam nihil is t.o.v. de massa van een zee, waardoor het effect van de gravitatiekracht van de maan geheel verwaarloosbaar is.

Tevens geloven een aantal homeopaten dat de maan verantwoordelijk zou zijn voor de menstruatiecyclus van de vrouw. Hoewel een menstruatiecyclus ongeveer even lang duurt als een maancyclus, is er geen causaal verband tussen de twee. Vrouwen menstrueren immers op ieder moment van de maand, en dit is bij de ene maanstand niet meer dan bij de andere. Tevens zou de invloed van de maan op de menstruatiecyclus dan ook van toepassing moeten zijn op andere zoogdieren, wat eveneens niet het geval is. Ook het bijgeloof dat de volle maan epilepsie en slaapproblemen zou veroorzaken, wordt er opnieuw bijgesleurd. Als het basisprincipe van homeopathie op zich nog niet verwerpelijk genoeg was, mag het hiermee wel duidelijk zijn dat dit zuivere kwakzalverij is.

Het hoeft niet te verbazen dat homeopathie, zoals het elke kwakzalver beaamt, een remedie voor alles beweert te hebben. Zo ook voor de fictieve maanziekte, waarbij de patiënt hoegenaamd symptomen zou ervaren geassocieerd met de maancyclus. Ze hebben maar liefst 51 medicijnen ontwikkeld "tegen de nieuwe maan", 36 medicijnen "tegen de wassende maan", 60 medicijnen "tegen de volle maan" en 32 "tegen de afnemende maan". En dan zijn er ook nog eens 8 medicijnen "tegen het maanlicht". Nee, we verzinnen dit niet, deze kwakzalverij bestaat echt en wordt het "VAC systeem" genoemd[31]. Inmiddels worden de échte symptomen van de patiënt (die natuurlijk helemaal geen last heeft van de maan) niet behandeld of grondig onderzocht, wat in het slechtste geval tot levensgevaarlijke toestanden kan leiden. 

Andere foute stellingen[]

Hieronder geven we een overzicht van enkele voorname misvattingen omtrent homeopathie.

Het homeopathisch principe versus vaccins[]

Aanhangers van de homeopathie verwarren het concept similia similibus curentur ("het gelijkende wordt door het gelijkende genezen") met de moderne immunologie. Bij vaccinaties tegen bv. het griepvirus wordt immers datzelfde virus ingespoten, maar dan in een minder krachtige of zelfs onschadelijk gemaakte vorm, om zo de aanmaak van antilichamen te bevorderen. Deze antilichamen kunnen dan in je lichaam een verweer opbouwen voor als je het griepvirus nadien zou oplopen. 

Op het eerste zicht lijkt het principe hetzelfde, omdat iets wordt bestreden door hetzelfde in een kleinere dosis of verdunde vorm te injecteren. Het verschil met de homeopathie is echter dat vaccinaties grondig op wetenschappelijke wijze wordt getest op werkzaamheid en veiligheid, wat bijgevolg kan worden bewezen. Bovendien zijn vaccins preventief bedoeld: indien je het griepvirus in kwestie al hebt opgelopen, zal het nadien toedienen van een vaccin je er niet van doen genezen. Bij de homeopathie wordt echter wel van het principe uitgegaan dat je iemand kan genezen door datzelfde in kleinere mate nadien toe te dienen, waardoor het geen geneeskrachtige, noch preventieve werking kan bevatten.

Het is opvallend dat kwakzalvers (zoals John Consemulder[32], of Mike Adams van Natural News) die zulke denkfouten maken bij gebrek aan basiskennis van het concept geneeskunde, geregeld homeopathie promoten terwijl ze tegelijk tegenstander zijn van vaccinaties. Indien beide concepten voor hen identiek zijn, zouden ze ofwel de onwetenschappelijke homeopathie moeten afzweren (of onderdeel maken van een complottheorie) of moeten begrijpen dat vaccins - waar wetenschappelijk van bewezen is dat ze werken - ook moeten aanprijzen. Dit toont duidelijk aan hoe tegenstrijdig en onlogisch pseudowetenschappelijke beweringen van kwakzalvers veelal zijn.

Homeopathie versus kruidengeneeskunde[]

Homeopathie wordt vaak verward met kruidengeneeskunde of herbologie. De reden hiervoor ligt wellicht bij het frequent gebruik van kruiden in homeopathische geneesmiddelen. Het verschil is echter dat, bij de kruidengeneeskunde, een kruid specifiek wordt aangewend om een bepaalde ziekte te genezen, terwijl ditzelfde kruid in een homeopathisch geneesmiddel zodanig verdund is dat er in feite geen spoor meer van te bekennen is. In die zin kan je stellen dat homeopathie min of meer een vorm van kruidengeneeskunde zonder kruiden moet voorstellen. 

Homeopathie versus de FDA[]

In voorkomend geval wordt getracht om homeopathie te legitimeren, door te stellen dat het goedgekeurd zou zijn door de FDA (de Amerikaanse Food and Drugs Administration), en aldus dan wel een echte vorm van geneeskunde moet zijn. In werkelijkheid zit het echter nét iets anders in elkaar: de zogenaamde "FDA goedkeuring" houdt niet in dat je zal genezen met een homeopathisch product, wel dat je er niet van zal sterven[33]. In die zin is de regelgeving rond homeopathie dus vergelijkbaar met bv. de verkoop van water dat geneeskrachtig zou zijn omdat het afkomstig is van Lourdes, of werd gewijd door een religieuze of spirituele goeroe.

Volgens de regels van de FDA, moeten homeopaten geen aanvraag voor nieuwe medicijnen indienen als ze een nieuwe oplossing samenstellen, en ook moeten ze geen informatie verstrekken over de werkzaamheid ervan. Met andere woorden, de homeopathische medicijnen hoeven niet eens getest te worden voordat ze aan patiënten worden verkocht of toegediend[34]. De enige regel waar de homeopaat zich wél aan moet houden, is dat zijn medicijn geen schadelijke stoffen mag bevatten en aldus veilig moet zijn. Niettemin mag de homeopathie niet beweren dat hun geneesmiddelen ziektes kunnen genezen die van niet-voorbijgaande aard zijn, waardoor ze dus wel kunnen worden verkocht voor bv. verkoudheden en andere kleine kwaaltjes die vanzelf genezen, maar niet voor ziektes zoals kanker, aids, astma, seksueel overdraagbare aandoeningen of andere chronische, langdurige of dodelijke ziektes. Hoewel de meeste homeopaten zich hier aan houden, zijn er vooralsnog sommigen die van hun medicijnen beweren dat ze malaria of de Mexicaanse griep kunnen genezen[35][36].

Erkenning[]

Hoewel de algemene wetenschappelijke consensus luidt dat homeopathie niet werkt en behoort tot de wetenschap, verschilt de juridische status hiervan sterk per land[37]. Zoals we hierboven hebben gezien, wordt het beoefenen van homeopathie toegestaan door de FDA, zolang de medicijnen niet schadelijk zijn voor de gezondheid en niet worden aangewend voor ziektes van niet-vergankelijke aard. In 2007 heeft de Britse National Health Service alle financieringen stopgezet van alternatieve geneeskunde, inclusief homeopathie. Niettemin kreeg het National Center for Complementary and Alternative Medicine (NCCAM) 1 miljard dollar ter beschikking om de werking van homeopathie te bewijzen, maar de NCCAM slaagde er vooralsnog niet in[38][39].

Nederland[]

Het beroep homeopaat is niet beschermd in Nederland. Ook maakt homeopathie geen deel uit van de academische opleiding, maar artsen kunnen na hun universitaire opleiding wel elders een aanvullende opleiding homeopathische geneeskunde volgen die erkend is door de Artsenvereniging Voor Integrale Geneeskunde (AVIG)[40].

Er bestaan in Nederland verschillende homeopathische verenigingen. Dat wil echter niet zeggen dat homeopathie daarom vanzelfsprekend ook legitiem is. Het Homeopathie Netwerk heeft zelfs een artikel gepubliceerd dat promotie maakt voor de boeken van John Consemulder, een kwakzalver die gelooft dat vaccins een farmaceutisch complot zijn en dat aspartaam kanker veroorzaakt. Ze linken hierbij bovendien naar complottheorieënwebsites zoals Want To Know[41], waarmee ze de Wet van Scopie overtreden en bijgevolg meteen alle geloofwaardigheid verloren hebben. Gelijkaardige artikels treffen we aan bij websites zoals klassiekehomeopathie.nl[42] en hahnemann.nl[43].

België[]

In België is homeopathie erkend sinds 12 mei 2014, ondanks het verzet van universiteiten en artsenorganisaties. Deze erkenning betekent echter dat enkel geregistreerde homeopaten dit beroep kunnen uitoefenen, en het Koninklijk Besluit van minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx stelt dat enkel artsen, tandartsen en vroedvrouwen kunnen geregistreerd worden. Bovendien moeten ze naast hun gewone opleiding ook een opleiding homeopathie gevolgd hebben[44].

Het gevolg van deze "erkenning" is dat bijna alle huidige beoefenaars van homeopathie hierdoor niet in aanmerking komen, en hun activiteiten dus moeten stopzetten. Enkel een kleine overgangsgroep, die in het verleden een homeopathie-opleiding erkend door de Kamer Homeopathie heeft gevolgd, komt hiervoor in aanmerking - en die groep zal op termijn ook uitsterven. Anderen die een opleiding willen volgen op universitair niveau, merken op dat er geen opleiding beschikbaar is aangezien universiteiten er niet op zitten te wachten om pseudowetenschap te onderwijzen. De kans dat de vereiste opleiding er in de toekomst zal komen, is dus wellicht even groot als de hoeveelheid van het actief ingrediënt dat overblijft in een homeopathisch medicijn na 30 verdunningen.

Het lijkt erop dat de Belgische erkenning van homeopathie weinig te maken heeft met wetenschappelijke en medische onderbouwing, maar veel meer met de huidige populariteit ervan. Hoewel het wellicht niet de opzettelijke betrachting was van minister Onkelinx, heeft de erkenning echter wel tot gevolg dat er in de praktijk zo goed als geen homeopaten overblijven in België, wat dan weer goed nieuws is voor de volksgezondheid. Indien je toch bij een erkend homeopaat terecht komt, heeft hij gelukkig op z'n minst de nodige medische achtergrond om te weten wanneer het schudden van water niet volstaat om een ziekte te behandelen, al blijft nog maar de vraag hoe betrouwbaar hij is als hij daadwerkelijk gelooft in de kracht van de veredelde magie genaamd homeopathie. Bovendien geeft het onterecht legitimeren van homeopathie een vals gevoel van veiligheid bij de patiënt[45]. De erkenning geeft immers blijk van een garantie van betrouwbaarheid. Is de volgende stap wellicht het erkennen van het Lourdes-water als medicijn?

Zie ook[]

Bronnen[]

Referenties[]

  1. http://www.ratbags.com/rsoles/comment/homeopathywho.htm
  2. http://www.kwakzalverij.nl/1016/Het_totale_fiasco_van_de_homeopathie
  3. http://www.herbs2000.com/homeopathy/medorrhinum.htm
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Orders_of_magnitude_%28density%29
  5. http://scienceblog.cancerresearchuk.org/2009/04/17/no-convincing-evidence-that-homeopathy-can-help-with-cancer-treatment-side-effects/
  6. http://web.archive.org/web/20080120050259/http://www.cancer.org/docroot/NWS/content/NWS_2_1x_What_is_Homeopathy_.asp
  7. http://www.colorado.edu/philosophy/vstenger/Medicine/Homeop.html
  8. http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200910/cmselect/cmsctech/45/4502.htm
  9. http://www.theguardian.com/world/2014/apr/08/homeopathy-is-bunk-study-says
  10. http://www.livescience.com/51556-homeopathy-treatments-placebo-dangerous.html
  11. http://www.theguardian.com/lifeandstyle/2015/mar/11/homeopathy-not-effective-for-treating-any-condition-australian-report-finds
  12. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(07)61706-1/abstract
  13. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18022024
  14. https://nccih.nih.gov/health/homeopathy#hed4
  15. http://www.ncahf.org/pp/homeop.html
  16. http://www.senseaboutscience.org/data/files/resources/54/Homeopathy.pdf
  17. http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/4183916.stm
  18. http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/6085242.stm
  19. http://www.medicine.ox.ac.uk/bandolier/band116/b116-8.html
  20. http://gizmodo.com/huge-meta-study-finds-homeopathy-ineffective-in-health-1690747203
  21. http://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/health-news/homeopathy-therapeutic-dead-end-systematic-review-no-evidence-it-works-a6884356.html
  22. http://www.smithsonianmag.com/smart-news/1800-studies-later-scientists-conclude-homeopathy-doesnt-work-180954534/?no-ist
  23. http://www.badscience.net/wp-content/uploads/benveniste02.pdf
  24. https://nl.wikipedia.org/wiki/Wet_van_Hess
  25. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1874503/
  26. http://www.sld.cu/galerias/pdf/sitios/revsalud/are_the_clinical-effects-of-homoeopathy_placebo-effects.pdf
  27. http://www.nhs.uk/Conditions/Homeopathy/Pages/Introduction.aspx
  28. http://jme.bmj.com/content/36/3/130.full
  29. http://www.classichomeopathy.com/remedies/howmade.html
  30. http://www.all-lies.com/legends/warnings/lsdwater.shtml
  31. http://www.homeopathyworldcommunity.com/profiles/blogs/moon-us-and-homeopathy
  32. http://www.healingsoundmovement.com/news/140/7e-hsm-tv-dialoog-over-homeopathie-en-complementaire-geneeskunde-met-gastsprekers-peter-guine-e.html
  33. https://web.archive.org/web/20080223194500/http://www.fda.gov/fdac/features/096_home.html
  34. https://nccih.nih.gov/health/homeopathy
  35. http://www.casewatch.org/fdawarning/prod/2010/homeopathy_for_health.shtml
  36. http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/newsnight/5178122.stm
  37. http://www.homeopathyeurope.org/regulatory-status
  38. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2018783/
  39. http://www.bmj.com//content/335/7623/736.2
  40. http://www.avig.nl/ik-ben-arts/opleidingen/onderwijsstichtingen/opleiding-homeopathie/
  41. http://www.homeopathienetwerk.nl/toekomst-van-de-geneeskunst/
  42. http://www.klassiekehomeopathie.nl/de-waarheid-vaccinaties/
  43. http://www.hahnemann.nl/content/Informatie_Actueel.html
  44. http://www.demorgen.be/dm/nl/5036/Wetstraat/article/detail/1883823/2014/05/12/Homeopathie-op-de-valreep-erkend.dhtml
  45. http://skepp.be/nl/gezondheid/homeopathie-op-valreep-erkend