Hoax wiki
Hoax wiki

Klimaatopwarming, oftewel de opwarming van het klimaat (in het Engels: global warming), is een onderdeel van de klimaatverandering op aarde en heeft betrekking op de stijging van de wereldtemperatuur sinds de industrialisering in de 19de eeuw. Dit heeft belangrijke gevolgen voor het milieu en de mens overal ter wereld, waardoor klimaatopwarming een actueel onderwerp is op politiek, economisch en wetenschappelijk vlak.

Klimaatopwarming is tevens het doelwit van complotdenkers die deze klimaatverandering op allerhande manieren trachten te ontkennen en af te schilderen als een hoax of wereldwijde samenzwering. Volgens hen is de opwarming van de aarde oftewel onbestaande, of niet veroorzaakt door de mens, of niet belangrijk (of soms, tegen elke logica in, alledrie). Deze ontkenning komt in een aantal landen ook voor in de politiek, vooral bij rechtse en extreemrechtse partijen. De linkse partijen daarentegen ontkenning klimaatopwarming doorgaans niet, maar propaganderen dan weer pseudowetenschap omtrent andere en alternatieve energiebronnen, zoals o.a. alarmistische propaganda omtrent kernenergie.

Antropogene klimaatverandering

De zogenaamde klimaatopwarming of global warming verwijst naar de stijging van de globale temperatuur op aarde sinds de Industriële Revolutie in de 18de en 19de eeuw. Deze stijging vindt plaats bovenop het natuurlijke broeikaseffect. Er zijn verschillende soorten gassen die bijdragen aan het broeikaseffect, maar de belangrijkste zijn waterdamp, methaangas en koolstofdioxide. Het is vooral dat laatste wat het meeste bijdraagt aan de huidige klimaatopwarming.

Het concept van klimaatopwarming kan kortweg worden uitgelegd in de volgende punten:

  1. Dankzij haar atmosfeer is de aarde veel warmer dan het geval zou zijn zonder atmosfeer[1]
  2. De voornaamste gassen die bijdragen aan deze warmte in onze atmosfeer zijn waterdamp, methaangas en koolstofdioxide, tesamen ook broeikasgassen genoemd[2][3]
  3. De hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer is sterk toegenomen sinds de Industriële Revolutie[4] en is het gevolg van de activiteiten van de mens[5]
  4. De globale temperatuur van de aarde is gestegen, en blijft ook heden nog steeds stijgen[6]
  5. De stijging van de globale temperatuur loopt gelijktijdig met de stijging van de hoeveelheid broeikasgassen[7][8] en is bovendien veroorzaakt door deze toename aan broeikasgassen[9][10]
  6. De oplossing voor dit probleem is, vanzelfsprekend, het terugdringen van de hoeveelheid broeikasgassen die we in onze atmosfeer pompen, meer bepaald de uitstoot van CO2 (koolstofdioxide).

Hoewel waterdamp wel degelijk correct een broeikasgas wordt genoemd, is de verdamping van water door de mens geen noemenswaardige bijdrage tot de klimaatopwarming. Waterdamp is immers een reactie op een temperatuurswijziging in plaats van de oorzaak ervan, en haar atmosferische levensduur is vrij kort (ongeveer 10 dagen). In tegenstelling tot waterdamp is de atmosferische levensduur van andere gassen zoals CO2 veel langer[11]. Aangezien dit ook de gassen zijn die we het meest produceren, situeert zich hier het probleem en is het terugdringen van deze gassen de logische oplossing.

Op zich produceert de natuur zelf nochtans meer CO2 dan de mens, maar dit wordt gebalanceerd door de zogenaamde "koolstofput", een soort reservoir die deze CO2 absorbeert en permanent of tijdelijk opslaat. Het meest bekende voorbeeld van een koolstofput (of koolstofdioxideput) is een bos. Een bos is in feite een reservoir dat CO2 opslaat in de vorm van hout (op voorwaarde dat het toeneemt aan biomassa), waardoor het dus de broeikasgassen uit de lucht haalt en de opwarming van de aarde vermindert. Hierdoor blijft de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer gebalanceerd, en is de hoeveelheid gedurende duizenden jaren aldus stabiel is gebleven. Wat de mensheid echter doet is het verbranden en vrijlaten van deze natuurlijke koolstofputten, waardoor er dus CO2 vrijkomt in de atmosfeer zonder dat er nieuwe koolstofputten ontstaan. Dit verstoort vanzelfsprekend de balans van de CO2-input en -output, met als gevolg dat er sinds de Industriële Revolutie meer CO2 in de atmosfeer komt dan wordt geabsorbeerd door koolstofputten[12]

Wetenschappelijke consensus

Een wetenschappelijke consensus is iets dat wordt bereikt wanneer het overgrote deel van wetenschappers op een welbepaald gebied akkoord zijn met een specifieke interpretatie van het bewijs betreffende een specifiek wetenschappelijk vraagstuk. In dat geval kan die betreffende zaak worden beschouwd als voldoende aangetoond en bewezen, en ligt de bewijslast bij degene die de consensus wil aanvechten. 

De volgende nationale en internationale organisaties maken deel uit van de consensus dat klimaatopwarming een daadwerkelijk bestaand fenomeen is dat wordt veroorzaakt door de mens:

  • National Academy of Sciences (NAS)
  • National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA)
  • NASA’s Goddard Institute of Space Studies (GISS)
  • Environmental Protection Agency (EPA)
  • The Royal Society of the UK (RS)[13]
  • Canadian Meteorological and Oceanographic Society (CMOS)
  • UN's Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)[14]
  • Polish Academy of Sciences[15]
  • American Association for the Advancement of Science[16]
  • Federation of Australian Scientific and Technological Societies 
  • United States National Research Council
  • Royal Society of New Zealand
  • African Academy of Sciences[17]
  • European Academy of Sciences and Arts[18]
  • European Science Foundation[19]
  • InterAcademy Council
  • International Council of Academies of Engineering and Technological Sciences (CAETS)
  • American Geophysical Union (AGU)
  • American Society of Agronomy (ASA)[20]
  • Crop Science Society of America (CSSA)
  • Soil Science Society of America (SSSA)
  • European Federation of Geologists (EFG)
  • Divisions of Atmospheric and Climate Sciences of the European Geosciences Union (EGU)
  • Geological Society of America[21]
  • American Chemical Society
  • American Institute of Physics[22]
  • American Physical Society[23]
  • Australian Institute of Physics
  • European Physical Society[24]
  • National Association of Geoscience Teachers
  • International Union of Geodesy and Geophysics[25]
  • U.S. Global Change Research Program[26]
  • American Meteorological Society (AMS)[27]
  • Australian Meteorological and Oceanographic Society
  • Canadian Foundation for Climate and Atmospheric Sciences
  • Canadian Meteorological and Oceanographic Society
  • Royal Meteorological Society (UK)
  • World Meteorological Organization
  • American Quaternary Association
  • International Union for Quaternary Research
  • American Association of Wildlife Veterinarians
  • American Institute of Biological Sciences[28]
  • American Society for Microbiology[29]
  • Australian Coral Reef Society[30]
  • Institute of Biology (UK)
  • American Academy of Pediatrics[31]
  • American College of Preventive Medicine
  • American Medical Association
  • American Public Health Association
  • Australian Medical Association
  • World Federation of Public Health Associations
  • World Health Organization[32]
  • American Astronomical Society
  • American Statistical Association[33]
  • Canadian Council of Professional Engineers[34]
  • The Institution of Engineers Australia
  • International Association for Great Lakes Research[35]
  • Institute of Professional Engineers New Zealand
  • The World Federation of Engineering Organizations (WFEO)
  • En tal van andere organisaties

Op dit ogenblik is er geen enkele wetenschappelijke organisatie die de consensus verwerpt dat klimaatopwarming veroorzaakt door de mens een feit is[36]. Voor een uitgebreidere lijst, zie Lijst van nationale en internationale wetenschappelijke organisaties die klimaatopwarming verwerpen.

Gevolgen

In de voorbije 100 jaar is de globale temperatuur gestegen met gemiddeld 0,8°C (een schommeling tussen 0,65° en 1,06° alnaargelang welke regio)[37][38]. Tweederde van die stijging vond plaats in de laatste drie decennia. Ondanks de schijnbaar kleine temperatuurstijging, heeft deze klimaatverandering belangrijke gevolgen voor de mensheid, een conclusie die unaniem wordt ondersteund door zo goed als alle klimaatwetenschappers ter wereld. De consensus van dit moment is dat indien de totale temperatuurstoename meer dan 2°C bedraagt, de schade onomkeerbaar en onherstelbaar is[39][40]

De gevolgen van klimaatopwarming zijn erg gevarieerd, en praktisch allemaal negatief voor de aarde en de mens. Hieronder geven we een bondig overzicht van de meest voorkomende verwachte gevolgen:

  • Stijging van de zeespiegel, waarbij zelfs een kleine stijging rampzalig kan zijn voor kustgebieden en kuststeden[41]. Deze stijging kan worden veroorzaakt door het smelten van de poolkappen, alsook de thermische expansie van warm water.
  • Meer actieve weersystemen, en dus meer frequente en zwaardere stormen, overstromingen, hittegolven en orkanen als gevolg van meer energie in de atmosfeer. Vooral orkanen worden sterker en langduriger als gevolg van de warmere temperatuur van de oceanen.
  • Ontregelde regenvalpatronen, waarbij sommige gebieden zullen overstromen en andere gebieden dan weer droogtes zullen kennen[42]
  • Verzuring van de oceanen, aangezien oceanen maar in beperkte mate koolstofdioxide kunnen ontbinden. Het teveel kan niet worden geabsorbeerd, met verdere opwarming als gevolg. Dit heeft ook ernstige gevolgen voor vissen en andere dieren die in de oceanen leven.
  • De vrijlating van methaangas indien de noordelijke permafrost zou smelten, met alweer een aanzienlijke toename van broeikasgassen in de atmosfeer.
  • Het verlies van berggletsjers, die in normale omstandigheden functioneren als een natuurlijk reservoir. De klimaatopwarming zal het ijs doen smelten[43], en voorkomen dat er nieuwe gletsjers worden gevormd omdat er meer regen dan sneeuw zal vallen. Dit heeft als gevolg dat er meer overstromingen zullen zijn bij regen, en meer droogte als het niet regent[44].
  • Verspreiding van (tropische) ziektes naar streken waar die voorheen nooit voorkwamen, als gevolg van de opwarming van noordelijke delen van de aarde[45][46]. Deze opwarming betekent eveneens dat teken die de ziekte van Lyme dragen beter kunnen overleven in gebieden die voorheen te koud waren voor hen. Het aantal gevallen van de ziekte van Lyme is dan ook verdubbeld sinds de jaren '90[47] (niet te verwarren met de onbestaande Chronische Lyme).
  • Grootschalig verlies van het leefgebied van talloze diersoorten, vooral omdat deze diersoorten zich niet zo snel kunnen aanpassen aan de klimaatverandering en aldus de verandering dat dit betekent voor hun leefgebied[48][49]. Het meest extreme voorbeeld is het leefgebied van ijsberen dat verdwijnt met het smelten van het arctisch ijs. Klimaatopwarming kan dus het uitsterven van een aantal dierenrassen verder in de hand werken.

Het is niet zeker dat al deze gevolgen daadwerkelijk zullen plaatsvinden. Zo is het mogelijk dat bv. de vespreiding van tropische ziektes kan worden ingedijkt dankzij de moderne geneeskunde, of door besmette insecten te bestrijden met gerichte insecticides. Anderzijds is de mogelijkheid niet uit te sluiten dat bijkomende onverwachte (en wellicht negatieve) gevolgen zullen plaatsvinden. Hoewel de temperatuur in het Juratijdperk nog hoger was, betekent dit helaas niet dat klimaatopwarming de dinosaurussen terug tot leven zal wekken.

Oplossingen voor klimaatopwarming

Aangezien er geen twijfel bestaat over de oorzaak van klimaatopwarming, ligt de oplossing voor de hand: verminder de hoeveelheid koolstofdioxie in de atmosfeer door de CO2-uitstoot terug te dringen. Op zich lijkt dit eenvoudig, maar er is nog een bijkomende factor die hier een belangrijke rol in speelt: tijd. Hoe langer we wachten, hoe groter de gevolgen van klimaatopwarming kunnen zijn voor de hele wereld. Op dit moment is zo'n 70% van de wereldwijde elektriciteitsproductie afkomstig van fossiele energiebronnen die CO2 uitstoten, en het elektriciteitsverbruik zal nog verder toenemen naarmate de wereldbevolking blijft stijgen[50].

Ondanks het Kyoto-protocol is de toename van steenkool sinds 2010 hoger dan die van alle niet-fossiele energiebronnen samen[51], waardoor de CO2-uitstoot sinds 1990 dus niet gedaald is maar zelfs gestegen met maar liefst 60%[52]. Om de aanbevelingen van het IPCC (International Panel for Climate Change) te halen, en de klimaatopwarming nog tijdig in te dijken, dienen we tegen 2050 maar liefst 80% van onze elektriciteit op een koolstofarme manier op te wekken[53]

Om die reden is het geheel zinloos om tijd en energie te spenderen aan het overtuigen van mensen die geloven dat er geen opwarming van het klimaat plaats vindt (zij die nu nog niet overtuigd zijn van de feiten, zullen nooit overtuigd zijn), en kan men beter de focus leggen op het zoeken naar daadwerkelijke oplossingen. De belangrijkste oplossing hier is het vervangen van steenkool, een gekende vervuiler, door alternatie vormen van energie, waarvan hieronder de voornaamste worden besproken.

Kernenergie

Kernenergie is de energie die wordt opgewekt d.m.v. kernreacties. Deze energie komt vrij in de vorm van warmte, die in een kerncentrale vervolgens op verschillende manieren kan worden omgezet naar elektriciteit. Het grote voordeel van deze energiebron is de milieuvriendelijkheid: een lage CO2-uitstoot en (in tegenstelling tot de verbranding van fossiele brandstoffen) vrijwel geen luchtvervuiling. Volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) is kernenergie, samen met waterkracht, op dit moment de belangrijkste koolstofarme energiebron[54]. Nadeel is echter wel het kernafval, maar de nieuwste technologieën kunnen ook die hoeveelheden verminderen. 

Vier van de zes landen die op dit moment de IPCC-aanbevelingen halen (Zwitserland, Zweden, Frankrijk en Brazilië) doen dit met kerncentrales. In Zweden, één van de meest koolstofarme landen in Europa, haalt zo'n 50% van haar energie uit hernieuwbare energie, en de andere 50% uit kerncentrales. Dit staat in schril contrast met Denemarken, die ook 50% uit hernieuwbare energie haalt, maar de andere 50% van fossiele brandstoffen, waardoor dit land samen met Duitsland tot de landen met de hoogste CO2-productie per capita in Europa behoort. Hieruit blijkt dat kernenergie een belangrijke factor is om de aanbevelingen van het IPCC te halen, zelfs al wordt er ook gebruik gemaakt van hernieuwbare energie[55].

Hoewel kernenergie de beste oplossing is voor het milieu en het klimaat, is er nochtans heel wat maatschappelijke weerstand hiertegen. Vaak zijn de argumenten van tegenstanders berust op de "appeal to emotion"-drogreden (beroep om emotie), waarbij de emoties van de ontvanger van het argument worden gemanipuleerd om als dusdanig de discussie te winnen in de afwezigheid van een feitelijke argumentatie. In dit geval gaat het vooral om een "appeal to fear" (beroep op angst), waarbij het ongeval in Tsjernobil als schoolvoorbeeld wordt aangehaald om aan te tonen dat kernreactoren onvoldoende veilig zouden zijn. 

Hoewel de veiligheid van oudere reactoren mogelijk rechtmatig in vraag kan worden gesteld, zijn nieuwe reactoren uitgerust met nieuwere en veiligere technologie[56]. Algemeen beschouwd is kernenergie niet meer of minder gevaarlijk dan alternatieve energie zoals zonne-energie en windenergie, zoals blijkt uit de hoeveelheid sterfgevallen per eenheid van gecreëerde energie. Kernenergie is bovendien veel veiliger dan energie opgewekt met steenkool, olie, gas of biomassa[57]. Om een voorbeeld te geven: de vervuiling van steenkool-energiecentrales doodt ongeveer evenveel mensen als de ramp in Tsjernobil, maar dan herhaaldelijk per enkele weken[58].

De rampen die gebeurd zijn met nucleaire reactoren, zoals in Tsjernobil en Fukushima, zijn op zich geen maatstaf om toekomstige rampen met kernenergie te voorspellen. De meeste huidige reactoren zijn bovendien veiliger, waardoor de kans op nieuwe rampen verder afneemt. Het totaal aantal mensen die in Fukushima uiteindelijk zullen sterven aan de opgelopen bestraling als gevolg van de problemen met de kerncentrale, ligt bovendien veel lager dan het aantal doden als gevolg van het feitelijke ramp: de tsoenami. De vloot van onderzeeërs van de Amerikaanse Marine zijn allemaal uitgerust met nucleaire energie gedurende reeds meer dan 50 jaar, en tot op heden is er nog geen enkel ongeval gebeurd dat kan worden verweten aan een kernreactor[59].

Windenergie

Windenergie behoort tot één van de meest ontwikkelde vormen van hernieuwbare energie, met verschillende projecten die overal ter wereld werden opgestart. Globaal gezien wordt zo'n 3% van alle energie opgewekt d.m.v. de wind, maar in sommige Europese landen ligt dit gemiddeld lokaal veel hoger. Denemarken is hierbij een uitschieter met maar liefst 39%[60], gevolgd door Spanje met gemiddeld 11,5% (wat kan oplopen tot 40% op goeie dagen)[61]. Het is wel opmerkelijk dat Europese landen waar veel windenergie wordt opgewekt, vaak ook de hoogste electriciteitsprijzen hanteren in de EU[62].

Op zich is windenergie een goede alternatieve energiebron. Eenmaal de nodige infrastructuur van windturbines geplaatst is, is deze energiebron erg milieuvriendelijk. Tevens produceren windturbines veelal meer energie tijdens de winter, wanneer het energieverbruik in landen met een gematigd klimaat vaak het hoogst ligt. Tenslotte kan een windmolen gebouwd worden met eenvoudig verkrijgbare materialen en is er slechts een beperkte technische kennis vereist, wat een groot voordeel kan zijn voor ontwikkelingslanden.

Het nadeel is dat de output van windturbines moeilijk te voorspellen is, en zelfs op plaatsen met een grote hoeveelheid windmolens is die output soms toch bijna nul. Omwille van die onvoorspelbare output kan windenergie geen energiebron op zich zijn, en zijn er andere energiebronnen vereist om over te nemen indien nodig. Anderzijds moeten windturbines soms noodzakelijk worden uitgeschakeld indien er teveel wind is, aangezien dit de tandwielkast kan beschadigen en in uitzonderlijke gevallen zelfs brand kan veroorzaken[63].

Indien de windmolens op land worden geplaatst, is de densiteit van de opgewekte energie eigenlijk vrij laag: 2W/m². Bij individueel gebruik dient men aldus over een grote hoeveelheid land te beschikken om louter zichzelf van de nodige stroom te voorzien, zelfs indien er een permanente en stabiele aanvoer van wind zou zijn[64]. Dit nadeel valt echter weg wanneer windturbines in zee of elders in het water worden geplaatst. Indien een windmolen toch op land wordt geplaatst, kan het omliggende gebied vaak worden gebruikt voor landbouwtoepassingen. Voor woongebied is de omgeving minder geschikt omwille van het lawaai, en ook de risico's zoals het afbreken van turbinebladen, of ijs dat door de bladen in het rond worden gegooid[65]. Anderzijds betekent dit dat zulke gebieden minder waarschijnlijk zullen worden geürbaniseerd.

Een bijkomend probleem van windturbines is de vogelsterfte, al is het niet duidelijk hoeveel vogels er gemiddeld sterven door per ongeluk tegen een draaiende windturbine te vliegen[66]. Het aantal dode vogels ligt vaak hoger wanneer de windturbines zich op hun vliegroute bevinden, terwijl dit op andere plaatsen veel lager kan liggen. Meer moderne windturbines zijn bovendien minder gevaarlijk voor vogels. Niettemin sterven er sowieso af en toe vogels als het gevolg van hoge bebouwingen, zoals bv. wanneer een vogel tegen het raam van een hoog appartementsgebouw vliegt. Het is tevens niet onwaarschijnlijk dat het aantal dode vogels als het gevolg van windturbines veel lager ligt dan het aantal vogels dat sterft als gevolg van luchtvervuiling d.m.v. steenkoolcentrales.

Sommige activistenbewegingen die gekant zijn tegen windmolens, halen het argument aan dat de turbines het uitzicht van een bepaald gebied verstoren. Windturbines dienen immers op open gebieden te worden geplaatst om de wind maximaal te kunnen benutten, terwijl andere energiecentrales vaak eender waar kunnen worden geplaatst. Het gaat hier niet om een legitiem argument tegen windenergie, en het vermeende nadeel is er enkel één als je het zelf als een nadeel wil bestempelen. In sommige gebieden zijn de windmolens onderdeel van het karakter en de charme van het landschap geworden, net zoals dit ook het geval was met ouderwetse windmolens in voorgaande eeuwen.

Sommige activisten gaan nog een stap verder, en beweren dat er zoiets bestaat als het "windturbinesyndroom" - een ziekte waar mensen aan zouden lijden indien ze in de buurt van een windturbine wonen. Er is geen enkel bewijs van het bestaan van dit syndroom, en dit mag dan ook louter worden beschouwd als een vorm van pseudowetenschap en zelfs een complottheorie[67].

Zonne-energie

Met de term "zonne-energie" wordt meestal verwezen naar de energie die rechtstreeks wordt bekomen d.m.v. de warmte en/of het licht van de zon die op de aarde schijnt (in tegenstelling tot indirecte zonne-energie als hernieuwbare energiebron zoals bv. waterkrachtcentrales, aangezien de zon het water doet verdampen waarna het in de vorm van regen terug op de aard terecht komt). Zonnepanelen zijn de meest gebruikte methode om zonne-energie op te wekken, en dit is bijzonder handig om communicatiesattelieten van stroom te voorzien, alsook voor electrische toestellen die een laag verbruik hebben maar waarvan het niet zo praktisch is dat ze in een stopcontact steken.

Hoewel de zon op deze manier kan worden gebruikt als "hernieuwbare energiebron", zijn zonnepanelen vaak niet zo efficiënt als wordt beweerd - en omwille van thermodynamische redenen zullen ze dat nooit kunnen zijn. In het beste geval kan een efficiëntie van 20% worden bereikt, en in de meeste gevallen schommelt dit tussen de 8% en 15%. De financiële uitsparing vanwege de opgewekte energie via zonnepanelen weegt niet op tegenover de grote investeringskosten, waardoor zonnepanelen niet winstgevend zijn zonder staatssubsidies. Bovendien neemt de efficiëntie van fotovoltaïsche cellen na verloop van tijd af, en een aantal soorten van deze cellen dienen te worden vervaardigd met giftige chemicaliën[68]. Hoewel zonnepanelen een koolstofarme energiebron zijn, is de CO2-uitstoot van kernenergie toch anderhalve keer minder dan die van zonne-energie[69].

Hydro-electrische energie

Hydro-electrische energie, oftewel waterkrachtenergie, wordt opgewekt d.m.v. turbines of watermolens die in beweging worden gebracht door stromend water. Op die manier wordt energie opgewekt, en eveneens opgeslagen. Dit is een hernieuwbare energie aangezien het water verdampt door de zon, om vervolgens in de vorm van regen terug te keren naar de aarde, waardoor waterkrachtenergie ook als een indirecte vorm van zonne-energie kan worden beschouwd. De meest ideale plaats om een turbine te bouwen is bij een dam voor hoogwaterbeheersing. 

Het nadeel van waterkrachtenergie is dat het veelal plaatsgebonden is: de geografische situatie dient zich hiertoe te lenen, en de meeste geschikte plaatsen zijn reeds ingenomen. Bovendien kan het ongewenste overstromingen veroorzaken, waardoor het lokale ecosysteem ernstig kan worden verstoord. De overstroomde vegetatie en bodem ontbindt tevens anaërobisch tot methaan, een broeikasgas die nog schadelijker is voor het milieu dan koolstofdioxide en dus klimaatopwarming in de hand werkt. Dit kan gedeeltelijk worden voorkomen door reeds vooraf bomen om te kappen, maar dit gebeurt echter zelden[70]. Tenslotte kan een hydro-electrische dam de migratie van vissen verstoren, terwijl een grote hoeveelheid stilstaand water vaak een broedplaats is voor muggen en andere insecten die gekend zijn om dodelijke ziektes zoals malaria te verspreiden[71]

Andere oplossingen

Naast alternatieve energiebronnen om steenkool te vervangen, zijn er ook andere populaire methoden om een duurzame levensstijl te bevorderen. Ondanks hun goede bedoelingen zijn ze echter lang niet altijd even duurzaam als men vaak wil geloven. Hieronder enkele voorbeelden.

Deeleconomie

Het concept van een "deeleconomie" zou het milieu moeten helpen d.m.v. het delen van bepaalde producten of toestellen. Een onderzoek in 2015 heeft uitgewezen dat dit inderdaad een positief effect heeft op het milieu, als het gaat om welbepaalde producten zoals schuurmachines, fietsendragers, naaimachines en fietskarren, maar die lijn kan niet vanzelfsprekend doorgetrokken worden naar alle deelproducten.

Wanneer het gaat om caravans, boten, kleding en elektronische apparatuur, blijkt dit echter een negatieve impact te hebben op het milieu: omdat het goedkoper is, wordt er meer geconsumeerd, en dat veroorzaakt extra uitstoot. Hetzelfde geldt voor vakantiewoningen via bv. Airbnb, wat de prijs drukt en meer mensen aanzet om op vakantie te gaan. Kleding moet dan soms weer van ver komen, wat de uitstoot van het transport verhoogt, en wordt extra gewassen. Bij het lenen van elektronische apparatuur zoals digitale camera's, tablets en beamers blijkt bovendien dat mensen die apparatuur nadien alsnog zelf aankopen, omdat ze door het lenen ervan in aanraking komen met spullen die ze anders wellicht niet hadden gekocht[72].

Biologische voeding

Biologische voeding zou meer milieuvriendelijk zijn omdat de landbouwtechnieken rekening proberen te houden met het milieu en met de dieren. De praktijk werkt echter anders uit: vaak is de oogst per landeenheid kleiner bij biologische teelt dan bij conventionele teelt, en levert slechts 80% oogst op in verhouding met een conventioneel verbouwd veld[73] (sommige studies spreken zelfs van amper 50%[74][75]). Hierdoor is er meer landbouwgrond nodig om dezelfde hoeveelheid oogst te bekomen, en die landbouwgrond gaat vaak ten koste van andere natuurgebieden, waardoor verschillende wilde planten- en diersoorten hun natuurlijke leefomgeving zien verdwijnen[76].

Het verdwijnen van bosgebieden is ook nadelig voor het klimaat omwille van de opname van CO2 door de bomen. Dit kan tevens fataal zijn voor een aantal bedreigde diersoorten. Op dit moment wordt meer dan 35% van het (ijsvrije) land op aarde gebruikt voor landbouw, wat maar liefst 60 keer zoveel is als de totale oppervlakte van alle steden en voorsteden in de wereld tesamen. Sinds de laatste ijstijd heeft niets anders een grotere impact op ons ecosysteem gehad dan onze eigen landbouw. Indien de hele wereld zou overstappen naar uitsluitend biologische landbouwtechnieken, zou de hoeveelheid landbouwgrond nog eens zou moeten uitbreiden met zo'n 20%. De gevolgen hiervan voor het milieu zouden niet te overzien zijn, aangezien er hierdoor heel wat natuurgebieden zouden moeten verdwijnen[77]

Vegetarisme

Vegetarisme, oftewel een dieet vrij van vlees en vis, zou een belangrijk hulpmiddel kunnen zijn in de strijd tegen klimaatopwarming[78]. Volgens een artikel in de New Scientist zou 1 kg rundsvlees verantwoordelijk zijn voor meer broeikasgassen (en andere vervuiling) dan een drie uur durende autorit terwijl je thuis alle lichten hebt laten branden[79]. Volgens een ander onderzoek zou de productie van vlees voor één persoon maar liefst 1,5 ton meer broeikasgassen veroorzaken dan een vegetarisch of veganistisch dieet voor één persoon. De productie van dierlijke proteïnen verbruikt acht keer zoveel fossiele brandstoffen dan de productie van plantaardige proteïnen[80]

Hoewel een vegetarisch dieet wel degelijk zorgt voor minder broeikasgasse, ontslaat dit de vegetariër niet van andere ecologische verantwoordelijkheden wat betreft energieverbruik. Met andere woorden: vegetariërs alleen kunnen het klimaat niet redden, en een overschakeling van koolsteen naar kernenergie en hernieuwbare energiebronnen is nog steeds een belangrijke vereiste in de strijd tegen klimaatopwarming. Bovendien zijn niet alle groenten en fruit even CO2-neutraal: zo produceert sla maar liefst drie keer zoveel broeikasgassen als bacon. De reden hiervoor is dat sla moeilijk te telen, oogsten en transporteren is.

Dit betekent niet dat bacon daarom vanzelfsprekend milieuvriendelijk is, want vlees en vis hebben, per calorie, over het algemeen nog altijd de hoogste uitstoot van broeikasgassen. Uien, okra, wortelen, broccoli en spruitjes hebben wel een duurzame voetafdruk. Indien we ons dieet louter zouden aanpassen aan de belangen van de planeet, zouden we echter vooral vetten en suikers moeten consumeren - wat uiteraard veel minder gezond is dan groenten en fruit[81]. Een gebalanceerd dieet, met je eigen gezondheid alsook die van de aarde inachtgenomen, is in dit geval de beste oplossing. Dr. Rajendra Pachauri, voorzitter van het IPCC van 2002 tot 2015, adviseerde om één keer per week geen vlees te eten in de strijd tegen klimaatopwarming[82].

Ecodorpen

Ecodorpen hebben de intenties om een milieuvriendelijke gemeenschap op te bouwen, waarbij gebruik wordt gemaakt gerecycleerde materialen om huizen te bouwen, die worden voorzien door hernieuwbare energie, en waarvan de bevolking opteert voor een vegetarisch dieet. Eén van de meest bekende ecodorpen is Findhorn Ecovillage in Schotland[83]. Volgens een analyse van de ecologische voetafdruk van dit dorp verbruikt diens gemeenschap nog steeds veel meer middelen en produceert ze nog steeds veel meer afval dan wat onze planeet zou kunnen handhaven indien iedereen ter wereld naar die levensstijl zou overschakelen[84]. Dit betekent dat als, de mensheid uitsluitend in ecodorpen zou leven, we in het beste geval nog steeds de biocapaciteit van anderhalve aarde nodig zouden hebben, al is dat wel al beduidend minder dan wat nu het geval is[85].

Pseudowetenschap en misleidende propaganda

Bijna elke vorm van activisme is onderhavig aan vooringenomenheid, waardoor activisten vaak erg ongenuanceerde en soms zelfs totaal onjuiste informatie verspreiden. Helaas is dit, alle goede bedoelingen ten spijt, niet anders bij klimaatactivisme, waar pseudowetenschap en misleidende propaganda eveneens geregeld voorkomt. Hieronder geven we enkele voorbeelden.

Alternatieve energie

Klimaatactivisten zijn het zowat allemaal eens met elkaar over klimaatopwarming en de noodzaak om er iets tegen te ondernemen in de vorm van alternatieve energie. Wanneer het gaat om de keuze van een specifieke hernieuwbare energiebron, zijn diezelfde activisten echter vaak vooringenomen en/of bevooroordeeld, en zullen ze indien nodig zelfs pseudowetenschap aanwenden om hun persoonlijke keuze te propaganderen. Dit maakt het maatschappelijk debat over klimaatopwarming onnodig moeilijk, omdat de nadelen van sommige hernieuwbare energiebronnen, zoals zonnepanelen, worden verzwegen terwijl de nadelen van andere, zoals kernenergie, op een alarmistische manier worden uitvergroot. Het gevolg hiervan is dat er veel tegenkanting bestaat als het gaat om kernenergie, terwijl dit nochtans de eerste logische keuze van elke klimaatactivist zou moeten zijn.

Ondanks de voordelen van hernieuwbare energiebronnen zoals zonne-, water- en windenergie, leveren ze globaal niet meer dan 1% tot 4% van alle nodige stroom aan. Dit betekent dat er een gigantische uitbreiding en groei zou moeten plaatsvinden om vervuilende energiebronnen zoals steenkool wereldwijd te vervangen door deze hernieuwbare energiebronnen. Die uitbreiding en groei kan nu eenmaal niet snel genoeg gaan om de wereld van stroom te voorzien binnen afzienbare tijd, en op die manier de doelen van het klimaatplan van Parijs 2015 te halen. Zelfs al zou die groei op korte tijd wel haalbaar zijn, verandert dit niets aan het feit dat de meeste hernieuwbare energiebronnen niet in staat zijn permanente stroom te voorzien: windturbines draaien enkel als er wind is (en er mag ook niet teveel wind zijn), en zonnepanelen hebben voldoende zonneschijn nodig om ietswat efficiënt te werken. Het is vrijwel onmogelijk om met deze energiebronnen alleen de volledige energieproductie van de steenkoolindustrie over te nemen, laat staan eveneens te voorzien in de groeiende behoeften van de ontwikkelingslanden.

De enige energiebron die een permanente stroomvoorziening kan verzekeren, en die een lage CO2-uitstoot kent (en waarvan die uitstoot met nieuwe technologie nog verder wordt teruggedrongen), is kernenergie. Dit betekent niet dat andere hernieuwbare energiebronnen geen bestaansrecht hebben naast kernenergie, integendeel, zij kunnen complementair zijn t.o.v. kernenergie. Dit is een optie die noodzakelijk dient te worden overwogen in de strijd tegen klimaatopwarming, maar door klimaatactivisten sterk wordt gedemoniseerd met alarmistische propaganda over de risico's van kerncentrales. Ze teren op psychologische reacties zoals angst voor een grote ramp en stralingen, en wantrouwen tegenover het onbekende. Dit lokt irrationele reacties uit, zoals het sluiten van kerncentrales in Duitsland (om te worden vervangen door steenkoolcentrales!) na de ramp van Fukushima, en dit terwijl de steenkool- of oliesector nochtans niet wordt opgedoekt nadat er mensen zijn omgekomen in een mijnramp of een lekkende boortoren de zee vervuilt[86].

Alarmistische propaganda over de gevaren van kernenergie, terwijl de gevaren en nadelen van andere energiebronnen worden geminimaliseerd of zelfs genegeerd, zorgt enkel voor de vergiftiging van het maatschappelijke debat omtrent klimaatopwarming. Dit heeft onvermijdbaar ook een weerslag op het klimaat zelf: hoe langer we wachten met steenkoolcentrales te vervangen door kerncentrales, hoe meer we de atmosfeer blijven vervuilen met koolstofdioxide en hoe erger we het klimaatprobleem blijven maken. We kunnen ons niet veroorloven te wachten tot de hele wereld wordt voorzien van stroom opgewekt door zonnepanelen en water- of windturbines, noch kunnen we wachten tot er eindelijk stabiele batterijtechnologie bestaat om die opgewekte hernieuwbare stroom langdurig op te slaan. Het gevaar dat in deze anti-kernenergiepropaganda schuilt is dat klimaatactivisten, zonder het zelf te beseffen, bijdragen aan de klimaatopwarming in plaats van deze te bestrijden.

Pseudowetenschap in de politiek

Helaas is ook de politiek niet ongevoelig voor het propagandistische klimaatactivisme en de anti-kernenergiebewegingen. Vooral de linkerzijde van het politieke spectrum lijkt geneigd te zijn om het klimaatdebat met pseudowetenschap en paranoia te vergiftigen. Zo is de Belgische partij Groen sterk gekant tegen kernenergie, een standpunt dat bovendien gespekt is met antikapitalisme en een ongefundeerde paranoia tegenover grote bedrijven - zoals Monsanto en meer relevant in dit geval Electrabel en haar kerncentrales. In februari 2015 beschuldigde Groen, en haar Waalse zusterpartij Ecolo, Electrabel ervan om opzettelijk een energieschaarste te creëren en zo de regering te manipuleren. Ze namen zelfs de woorden "het dictaat van Electrabel is een feit" in de mond[87]. Dit werd stellig ontkend door zowel Electrabel als door de bevoegde Minister van Energie[88] en uiteindelijk is er van deze complottheorie nooit bewijs getoond. Tevens is er in 2015 geen effectieve energieschaarste opgetreden, waardoor er van de aantijgingen niets staande bleef.

Het pseudowetenschappelijke standpunt van Groen omtrent kernenergie[89] is, ondanks hun prioriteiten omtrent de bestrijding van de klimaatopwarming, een reëel gevaar voor het klimaat. Elke kerncentrale die, onder invloed van politieke partijen met zulke standpunten, niet wordt gebouwd is een conventionele centrale die wel wordt gebouwd. En dat betekent in de meeste gevallen een steenkoolcentrale die broeikasgassen creëert en aldus de klimaatopwarming verder in de hand werkt[90]. Het is nochtans aan de overheid om te investeren in nieuwe kerncentrales (met nieuwere, veiligere, goedkopere én milieuvriendelijkere technologieën), aangezien de privésector dit allicht niet zal doen. Het financiële risico is immers te groot (mede met dank aan de demonisering door o.a. Groen en klimaatactivisten zoals Greenpeace), terwijl de potentiële winst relatief klein is. Indien bedrijven de investering niet willen doen, is het vanzelfsprekend aan de overheid om dit te overwegen.

Het is dus in het belang van het klimaat dat partijen die alarmistische pseudowetenschap omtrent kernenergie aanhangen geen - of zo weinig mogelijk - invloed hebben op het debat omtrent klimaatopwarming. Indien zulke partijen zoals Groen in de toekomst opnieuw deel zouden uitmaken van de regering, zou dit helemaal nefast kunnen zijn voor de strijd tegen klimaatopwarming. Helaas leggen zij de focus voornamelijk op het belasten van zowel bedrijven als particulieren met tal van milieutaksen, ondanks de reeds hoge belastingsdruk in België, en dit vaak zonder dit belastingsgeld op effectieve wijze aan te wenden. Een koolstoftaks, om het financiële voordeel in te dijken dat koolsteencentrales genieten op andere bedrijven, kan enkel zinvol zijn indien de opbrengst ervan wordt geïnvesteerd in nieuwe hoogtechnologische kerncentrales.

Greenpeace

Greenpeace is een radicale milieuorganisatie die voornamelijk negatieve propaganda verspreidt rond kernenergie, en hiervoor maar al te graag verouderde studies gebruikt die al lang werden weerlegd[91]. Voor de gemiddelde Greenpeace-activist, die meestal toch geen verstand heeft van wetenschap, klinkt het natuurlijk allemaal wel erg geleerd en geloofwaardig. In feite heeft Greenpeace geen idee waar kernenergie over gaat, het enige wat ze erover (willen) weten is dat ze ertegen zijn om redenen die ze eveneens zelf niet begrijpen[92]. De ware intenties van de organisatie, namelijk het werven van fondsen door onnodige angst te zaaien, kwamen dan ook aan de oppervlakte wanneer er per ongeluk een onafgewerkte versie van hun brochure openbaar werd gemaakt. Deze brochure bevatte exact de volgende tekst[93]:

In the twenty years since the Chernobyl tragedy, the world's worst nuclear accident, there have been nearly [FILL IN ALARMIST AND ARMAGEDDONIST FACTOID HERE]

De brochure moest waarschuwen voor de "vluchtige en en gevaarlijke bron van energie" die kernenergie volgens Greenpeace wel zou zijn. Greenpeace reageerde met de bewering dat het slechts een "grap" was, maar de gelekte brochure ligt niettemin helemaal in lijn met hun houding en acties in het algemeen. Zo trachtten 34 Greenpeace-activisten op 18 maart 2014 met een truck de kerncentrale van Fessenheim in Frankrijk binnen te dringen. Hoewel de Franse President Hollande reeds had beloofd de kerncentrale te sluiten in 2016, was dit niet goed genoeg voor Greenpeace, die vervolgens onrealistische eisen oplegde zoals de onmiddellijke sluiting[94]. Zoals gewoonlijk was hun actie weerom zinloos.

Tevens moest Greenpeace een advertentie voor fondswerving terugtrekken nadat bleek dat deze gebaseerd was op niets dan misleidende leugens. Zo werd er in de advertentie beweerd dat 2000 mensen zouden sterven aan stralingen van de kerncentrale van Sellafield in de komende 10 jaar, wat totaal uit de lucht gegrepen bleek te zijn. De advertentie had een kind getoond dat helemaal niet was blootgesteld aan stralingen, maar wel zo werd voorgesteld. Tevens beweerde Greenpeace dat de nucleaire industrie "de intentie heeft om stralingen en massadestructie over de hele wereld te verspreiden", wat natuurlijk al helemaal van de pot gerukt is en duidelijk wijst op paranoia zoals die van de aluhoedjes en andere complotdenkers. Uiteindelijk moest Greenpeace 29000 pond betalen; dat is geld van donaties dat ze hadden kunnen aanwenden voor de bescherming van het milieu in plaats van misleidende advertenties[95].

Hoewel Greenpeace naar eigen zeggen de bestrijding van klimaatopwarming als één van haar hoofddoelen beschouwt, heeft de radicale milieuorganisatie geen moeite om dit even te "vergeten" als dat niet binnen het kader van haar propagandavoering past. Zo beschikt Greenpeace of een vloot van maar liefst drie schepen, waarmee de organisatie naar eigen zeggen "vecht om planeet Aarde te beschermen"[96]. Hierbij negeren ze het feit dat ook schepen bijdragen aan de opwarming van de aarde met koolstofdioxide[97], en eveneens het zeewater vervuilen op andere manieren[98]. Hetzelfde kan gezegd worden van de al even radicale Sea Shepherd, die de zeeën en oceanen niet enkel vervuilt met haar eigen schepen maar ook door het opzettelijk beschadigen en tot zinken brengen van andere schepen.

Greenpeace is eveneens bereid om het klimaatprobleem te negeren als het gaat om propaganda tegen GMO. Zo beweerde de radicale milieuorganisatie in 2012 dat een plantenplaag genaamd "Striacosta albicosta" werd veroorzaakt door genetisch gemanipuleerd graan. Dit werd wetenschappelijk weerlegd, en de oorzaak ligt bij tal van factoren zoals o.a. het verminderd gebruik van pesticiden, en aldus ook klimaatverandering - wat volledig werd genegeerd door Greenpeace[99]. Het is natuurlijk makkelijk om campagne te voeren tegen het gebruik van pesticiden op gewassen, om dan verantwoordelijkheid voor de gevolgen hiervan ook van je af te schuiven en snel eventjes GMO de schuld te geven.

Bekende ontkenners van kernenergiewetenschap

Er bestaan wereldwijd talloze organisaties en groepen die gekant zijn tegen kernenergie. Hoewel een aantal onder hen specifiek gekant zijn tegen kernwapens, waarvoor de redenen vanzelfsprekend gegrond zijn, richten velen onder hen hun pijlen ook op daadwerkelijke kernenergie als vervanging voor steenkoolcentrales. Ook verschillende politieke partijen delen die mening, al gaat het hier bijna uitsluitend om linkse en extreemlinkse partijen. Hieronder een lijst van de voornaamste groeperingen, bewegingen, organisaties, bedrijven en politieke partijen die pseudowetenschap omtrent kernenergie prediken.

Organisaties en bewegingen:

  • 11.11.11., Belgische organisatie[100]
  • BioForum[101] (wat kan je anders verwachten van een beweging die ook pseudowetenschap omtrent biologische voeding aanhangt)
  • Bond Beter Leefmilieu, Belgische organisatie[102]
  • ETA, terreurorganisatie in Spanje die aanslagen heeft gepleegd op kerncentrales[103]
  • Friends of the Earth
  • Gezinsbond, Belgische organisatie[104]
  • Greenpeace
  • Natuurpunt, Belgische organisatie[105]
  • Oxfam[106]

Bedrijven:

  • Eneco, Belgische energieleverancier[107]
  • Lampiris, Belgische energieleverancier[108]

Politieke partijen:

  • Christen Unie, Nederlandse partij[109]
  • Ecolo, linkse partij in België[110]
  • Groen, linkse partij in België[111]
  • GroenLinks, linkse partij in Nederland[112]
  • PVDA, linkse partij in Nederland[113]
  • PVDA, extreemlinkse en communistische partij in België[114]
  • Socialist International, een wereldwijde organisatie voor socialistische bewegingen[115]
  • SP.A, linkse socialistische partij in België[116]

Ontkenning van klimaatopwarming

Ondanks de overweldigende hoeveelheid wetenschappelijke bewijzen, en de duidelijke wereldwijde consensus dat klimaatopwarming het gevolg is van de mens, zijn er toch aanhangers van pseudowetenschap die steevast in ontkenning gaan. Ze komen voor in allerhande geuren en kleuren, waarvan hieronder een overzicht:

  1. Klimaatopwarming vindt niet plaats - dus we hoeven niets te ondernemen[117]
  2. Klimaatopwarming vindt niet plaats, omdat het tegengestelde momenteel plaatsvindt: klimaatkoeling - dus we hoeven niets te ondernemen (of juist meer CO2 in de atmosfeer pompen om koeling tegen te gaan?)
  3. Klimaatopwarming vindt wel plaats, maar wordt niet veroorzaakt door de mens, dus we hoeven niets te ondernemen. Dit is een populair geloof binnen de Republikeinse Partij van de Verenigde Staten[118].
  4. Klimaatopwarming vindt wel plaats, wordt mede door de mens veroorzaakt, maar toch voornamellijk door de zon - dus we hoeven niets te ondernemen.
  5. Klimaatopwarming vindt wel plaats, wordt mede door de mens veroorzaakt, maar het voorspellen van de hoeveelheid uitlaatgassen in de toekomst is vergelijkbaar met astrologie - dus we hoeven niets te ondernemen[119].
  6. Klimaatopwarming vindt wel plaats en wordt door de mens veroorzaakt, maar het is in feite een goeie zaak - dus we hoeven niets te ondernemen[120].
  7. Klimaatopwarming vindt wel plaats en wordt door de mens veroorzaakt, maar er zijn meer ernstige zaken die prioritair zijn - dus we hoeven niets te ondernemen.
  8. Klimaatopwarming vindt wel plaats en wordt door de mens veroorzaakt, maar China en India doen er niets aan - dus we hoeven niets te ondernemen[121].
  9. Klimaatopwarming vindt wel plaats en wordt door de mens veroorzaakt, zelfs China en India willen er iets aan doen, maar over 10 of 20 jaar zal er wel een nieuwe milieuvriendelijke energiebron zijn die het probleem oplost - dus we hoeven niets te ondernemen.
  10. Klimaatopwarming vindt/vond plaats en wordt/werd door de mens veroorzaakt, maar het waren de voorgaande regeringen die er iets aan hadden kunnen doen en dat niet hebben gedaan - dus is het nu toch al te laat en hoeven we niets te ondernemen

Merk op dat iemand die klimaatopwarming ontkent mogelijk onder meer dan één van deze rubrieken kan worden geklasseerd. Het komt wel vaker voor dat aanhangers van pseudowetenschap zichzelf tegenspreken, door in dit geval eerst te beweren dat er geen klimaatopwarming is, dan weer te beweren dat het natuurlijk is en niet door de mens wordt veroorzaakt, en dan weer dat het toch wel door de mens wordt veroorzaakt maar dat het al bij al een goeie zaak is - om nadien weer te beweren dat klimaatopwarming niet bestaat[122]. Ook irrelevante informatie wordt soms gebruikt om de klimaatopwarming te ontkennen: zo wijst een argument erop dat het vee (zoals bv. koeien) een belangrijke oorzaak is van CO2 die in de atmosfeer terecht komt. Hoewel dit correct is, wordt dit vee gefokt en gehouden door mensen, waardoor de uitstaat in feite nog steeds het gevolg is van de mens.

Pseudowetenschap en drogredenen als argumenten

Vaak gebruikte argumenten zijn anekdotes zoals "het is erg koud vandaag, tot zover de beweringen dat het klimaat opwarmt" of "voor het eerst in vele jaren valt er sneeuw in Atlanta!". Het gaat hier om cherry picking, waarbij specifieke weersomstandigheden op specifieke momenten en op specifieke plaatsen als representatief voor het globale klimaat worden beschouwd. De klimaatopwarming verwijst echter naar de globale metingen van de temperatuur van de zee en de lucht over lange perioden van vele jaren. Ondanks de klimaatopwarming zijn er wel degelijk nog steeds seizoenen, en schommelingen in lokale temperaturen. Bovendien is het mogelijk dat de klimaatopwarming ervoor zorgt dat het op sommige plaatsen koeler wordt dan vroeger, ondanks de globale stijging van de temperatuur. Nochtans zijn het de ontkenners die de wetenschappers ervan beschuldigen slechts anekdotes te gebruiken om klimaatopwarming te bewijzen. Wanneer ze dan worden geconfronteerd met een anekdote zoals "het is hier 30°C en normaal zou er nu sneeuw moeten liggen", blijft het plots erg stil - anekdotisch bewijs mag blijkbaar niet in twee richtingen werken. 

Andere veelgebruikte argumenten zijn dat er vooralsnog geen wetenschappelijke consensus zou bestaan rond klimaatopwarming, ondanks alle bewijs van het tegendeel[123][124][125]. Anderen geloven dan weer dat er een klimaatkoeling plaatsvindt, als gevolg van de wolkenvorming van de uitlaatgassen van auto's, vliegtuigen en fabrieken. Nadat het volledige luchtruim werd gesloten na de aanslagen van 9/11 is inderdaad opgemerkt dat de contrails van vliegtuigen helpen met het stabiliseren van de temperatuur overdag[126]. Dit onderbouwt de hypothese dat een soort "geo-engineering" mogelijk een uitkomst zou kunnen bieden als alle andere middelen om klimaatopwarming te bestrijden hebben gefaald - ja, mensen, we hebben het over chemtrails[127][128]. De echte wereld is ingewikkeld, en mensen gebruiken wetenschap om beter te begrijpen hoe het werkt - en daaruit blijkt vooralsnog dat het klimaat van de aarde wel degelijk aan het opwarmen is.  Ontkenners maken vaak gebruik van de term "warmist" om iemand te omschrijven die zou "geloven" in de opwarming van het klimaat. Dit is vergelijkbaar met hoe creationisten (mensen die geloven dat de aarde 6000 jaar geleden door God werd gecreëerd in 7 dagen) de wetenschappers als "evolutionisten" beschrijven. Er is echter geen sprake van een "geloof" in de opwarming van het klimaat, en evenmin in de evolutieleer, aangezien dit gestoeld is op overduidelijk wetenschappelijk bewijs - en dat in tegenstelling tot het creationisme of de ontkenning van klimaatopwarming. Tevens verwijzen ontkenners graag naar zichzelf als "skeptici", maar om deze term waardig te zijn dienen ze eerst meer logica aan boord te leggen, en minder paranoia. 

Tenslotte hebben ontkenners het vaak over de zogenaamde "Climategate", nadat er in november 2009 illegaal een aantal e-mails van de Climate Research Unit waren geopenbaard - en door de media gretig uit de context werden geciteerd[129]. Hier door leek het - geheel onterecht - dat er in de wetenschappelijke wereld onenigheid zou bestaan over de erkenning van klimaatopwarming, en de ontkenners sprongen hier meteen op als aasgieren. Uit negen verschillende onderzoeken van de Britse overheid is gebleken dat er geen enkel bewijs kon worden gevonden van fraude of manipulatie van gegevens[130][131]. In werkelijkheid ging het louter om een wetenschappelijk project waarbij de deelnemers met elkaar in discussie gingen, en soms vloekten en zuchten - wie had dat verwacht[132]?

Een mathematisch onderzoek wees uit hoeveel mensen er maximaal bij een complot betrokken mogen zijn opdat het niet zou uitlekken, eveneens rekening houdend met de duurtijd voordat het begint uit te lekken. Zo zouden er bij een complot omtrent klimaatopwarming 405.000 mensen betrokken moeten zijn, waardoor het na 3 jaar en 9 maanden had moeten uitlekken. Het maximum aantal dat je bij een complot kan betrekken is 2521 mensen, waardoor het complot gemiddeld 5 jaar stand houdt, maar wil je dat het nog langer stand houdt moet je het aantal betrokkenen beperken tot minder dan 1000. Indien het gaat om een complot dat eeuwen stand houdt, mag het aantal betrokkenen niet meer dan 125 zijn[133]

In feite komt het erop neer dat iedereen die nu nog steeds klimaatopwarming ontkent, en dit ondanks alle wetenschappelijke bewijs, een verloren zaak is. In plaats van tijd en energie te steken in het overtuigen van deze ontkenners dat klimaatopwarming reëel is (als ze het nu nog niet begrijpen, zullen ze het wellicht nooit begrijpen), is het zinvoller om de focus te leggen op de zoektocht naar oplossingen voor het klimaatprobleem dat een effect heeft op de hele wereld. Gelukkig bestaan er verschillende technologieën die kunnen helpen in de strijd tegen klimaatopwarming, zoals windenergie, hybride-aandrijving, en uiteraard nucleaire energie. Helaas wordt dit op haar beurt dan weer ondermijnd door het pseudowetenschappelijk geloof van sommige (radicale) actiegroepen zoals Greenpeace, die gekant is tegen nucleaire energie. Ondanks de beweringen dat ze het milieu willen helpen, draagt de scheepvaart van zowel Greenpeace als Sea Shepherd enkel bij aan de vervuiling en dus aan de opwarming van de aarde.

Ontkenning van klimaatopwarming in de politiek

Ontkenning van klimaatopwarming, en de pseudowetenschap die aan die ontkenning is gelinkt, heeft ook ingang gevonden in de politieke wereld, al lijkt het bijna uitsluitend voor te komen bij extreemrechtse politici en hun aanhang. Vooral in de Verenigde Staten is dit erg prominent, met voorname presidentskandidaten van de Republikeinse partij die openlijk ontkennend uitspreken over dit onderwerp, en dit in tegenstelling tot  Amerikaans president Barack Obama, een democraat die klimaatopwarming wel ernstig neemt. In januari 2015 vond de Amerikaanse Senaat - op dat moment overheerst door Republikeinen - het nodig om een daadwerkelijke stemming te houden over het al dan niet bestaan van klimaatopwarming. Uit de resultaten van die stemming bleek dat, voor de meerderheid der stemmen, klimaatopwarming reëel is - maar niet wordt veroorzaakt door de mens[134]. Het is uiteraard zinloos om politici te laten stemmen of iets al dan niet waar is - dat kan enkel worden beslecht door wetenschappelijk bewijs, en dit bewijs is al decennia lang geleverd.

Mitt Romney, Republikeins presidentskandidaat in de verkiezingen van 2012 gaf aan dat, hoewel hij oorspronkelijk wel "geloofde" in klimaatopwarming, hij zich had bedacht over dit onderwerp. In 2015 verdanderde hij echter opnieuw van gedachte[135]. De Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 zien er echter minder rooskleurig uit, waarbij verschillende Republikeinse kandidaten steevast ontkenners zijn gebleken, inclusief Donald Trump[136], Jeb Bush, Chris Christie, Ted Cruz, Mike Huckabee, Rick Perry, Marco Rubio, Paul Ryan, Rick Santorum, en uiteraard Rand Paul, de wannabe libertariër en zoon van de al even wannabe libertarÎer Ron Paul[137]. Als we ook kijken naar andere Republikeinen die in het Ameirkaanse Congres zetelen[138] of elders verkozen zijn[139], wordt de lijst wel heel angstaanjagend lang. In Australië zijn voormalige premiers John Howard en Tony Abbott, allebei van de (centrum)rechtse Liberal Party of Australia, gekend als ontkenners van klimaatopwarming. In Europa schijnt de ontkenning van klimaatopwarming minder prominent voor te komen in de politiek.

Complottheorieën

De ontkenning van klimaatopwarming komt geregeld voor in complottheorieën, vooral bij complotdenkers die zich in de extreemrechtse hoek van het politieke spectrum bevinden, zoals De Dagelijkse StandaardEJ Bron,  de Republikeinen en de Tea Party in de VS, en de libertariërs zoals Ron Paul. Vaak geloven ze dat klimaatopwarming een hoax is die in het leven werd geroepen door socialistische of communistische strekkingen om zo aan de macht te komen. Mildere complottheorieën houden het erbij dat wetenschappers klimaatopwarming verzonnen hebben om zo meer fondsen te krijgen van de overheid - en daarbij in staat waren om de EU, VN en de hele wereld te misleiden. Sommigen gaan een stap verder, en beweren dat wetenschappers dit hebben verzonnen omdat ze aandelen hebben in de verkoop van groene energie[140]

De meeste complottheorieën zijn gespekt met antiregeringspropaganda, en vooral sterk gekant tegen overheden zoals die van de Verenigde Staten, en de Europese Unie. Ook de Verenigde Naties moet eraan geloven. Blijkbaar is het de bedoeling van de klimaatagenda - die vanzelfsprekend gestuurd zou worden door Bilderberg - om de VS in te palmen, of zelfs de hele wereld te beheersen[141]. Als we nog een stap verder gaan, komen we uit bij de New World Order, die met behulp van het klimaatagenda zou worden opgericht door regeringsleiders, wetenschappers en milieuactivisten om zo de macht over de hele wereld in handen te krijgen. Als we nog verder door de paranoiastraat wandelen, wil men ons doen geloven dat klimaatopwarming bedoeld is om de wereldbevolking uit te dunnen[142][143]. Ongetwijfeld is dit slechts het voorprogramma voor de komst van de Reptilian aliens, die ongetwijfeld ook verantwoordelijk zijn voor de klimaatopwarming en/of de "global warming hoax". Naar verluidt zijn de oorspronkelijke plannen om dit te laten plaatsvinden op 21 december 2012 uitgesteld tot nader order.

Bekende ontkenners van klimaatopwarming

Een overzicht van bekende personen die klimaatopwarming ontkennen:

  • Alex Jones
  • David Icke
  • Donald Trump[144], Amerikaanse clown president en vastgoed magnaat
  • Nigel Farage, extreemrechts politicus
  • Patrick Moore, voormalige voorzitter van Greenpeace[145][146]
  • Peter Vereecke, voormalig Belgisch politicus en nu voltijds complotdenker
  • Ron Paul, libertarische republikeinse politicus die pseudowetenschap en kwakzalverij steunt
  • Tony Abbott, voormalige Australische eerste minister
  • Jean-Marie Dedecker, Belgisch libertarisch politicus [147]
  • Fred Udo
  • Marcel Crok
  • Kees de Lange
  • Geert Wilders
  • Thierry Baudet, extreemrechtse clown en complotdenker

Een overzicht van websites die klimaatopwarming ontkennen:

Bronnen

Referenties

  1. http://earthguide.ucsd.edu/virtualmuseum/rotary/greenhouse_effect/01.shtml
  2. http://www.ncdc.noaa.gov/monitoring-references/faq/greenhouse-gases.php
  3. http://www.sciencemuseum.org.uk/climatechanging/climatescienceinfozone/exploringearthsclimate/1point5/1point5point4.aspx
  4. http://www.eia.gov/oiaf/1605/ggccebro/chapter1.html
  5. http://www.eoearth.org/article/Global_warming
  6. http://web.archive.org/web/20071105205101/http://www.ipcc.ch/SPM2feb07.pdf
  7. http://www.realclimate.org/index.php?p=7
  8. http://www.desmogblog.com/nrc-exonerates-hockey-stick-graph-ending-mann-hunt-by-two-canadian-skeptics
  9. http://ngm.nationalgeographic.com/ngm/0409/feature1/
  10. https://www.edf.org/climate/human-activity-is-causing-global-warming?tagID=1011
  11. http://mustelid.blogspot.nl/2005/01/water-vapour-is-not-dominant.html
  12. Voor meer informatie over koolstofputten, zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Koolstofput
  13. http://www.telegraph.co.uk/news/earth/earthnews/7778917/Royal-Society-to-publish-guide-on-climate-change-to-counter-claims-of-exaggeration.html
  14. http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/syr/AR5_SYR_FINAL_SPM.pdf
  15. http://www.aktualnosci.pan.pl/images/stories/pliki/stanowiska_opinie/2008/stanowisko_pan_131207.pdf
  16. http://www.aaas.org/sites/default/files/migrate/uploads/aaas_climate_statement1.pdf
  17. http://www.interacademies.net/file.aspx?id=4825
  18. http://www.euro-acad.eu/downloads/memorandas/lets_be_honest_-_festplenum_03.03.07_-_final2.pdf
  19. http://www.esf.org/publications.html
  20. https://www.soils.org/files/science-policy/asa-cssa-sssa-climate-change-policy-statement.pdf
  21. http://www.geosociety.org/positions/position10.htm
  22. https://www.aip.org/fyi/2004/aip-endorsement-american-geophysical-union-climate-change-statement
  23. http://www.aps.org/policy/statements/07_1.cfm
  24. http://archive.is/20120710100158/http://academiaeuropaea.ift.uib.no/physics/EPS-2.pdf
  25. http://www.iugg.org/resolutions/perugia07.pdf
  26. https://downloads.globalchange.gov/usimpacts/pdfs/climate-impacts-report.pdf
  27. https://www2.ametsoc.org/AMS/index.cfm/about-ams/ams-statements/
  28. http://arstechnica.com/tech-policy/2009/10/scientific-societies-warn-senate-climate-change-is-real/
  29. http://www.asm.org/images/docfilename/0000006005/globalwarming%5B1%5D.pdf
  30. https://web.archive.org/web/20060322170802/http://www.australiancoralreefsociety.org/pdf/chadwick605a.pdf
  31. http://aappolicy.aappublications.org/cgi/content/full/pediatrics;120/5/1149
  32. http://www.who.int/world-health-day/toolkit/report_web.pdf
  33. http://www.amstat.org/news/climatechange.cfm
  34. http://www.engineerscanada.ca/climate-change
  35. http://www.iaglr.org/scipolicy/factsheets/iaglr_crossroads_climatechange.pdf
  36. https://books.google.be/books?id=PXJIqCkb7YIC&lpg=PP1&pg=PA65&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
  37. http://www.climatechange2013.org/images/report/WG1AR5_SPM_FINAL.pdf
  38. http://www.ipcc.ch/report/ar5/wg1/
  39. http://www.worldenergyoutlook.org/media/weowebsite/2013/IEAGMFeventBrussels13jun13invitation.pdf
  40. http://www.oecd.org/env/the-climate-challenge-achieving-zero-emissions.htm
  41. http://web.archive.org/web/20090219134647/http://www.gtp89.dial.pipex.com/06.pdf
  42. http://maplecroft.com/portfolio/new-analysis/2013/10/30/31-global-economic-output-forecast-face-high-or-extreme-climate-change-risks-2025-maplecroft-risk-atlas/#.Unf-Ly0aDgI.twitter
  43. http://www.theguardian.com/environment/2008/mar/16/glaciers.climatechange1
  44. http://www.livescience.com/496-irony-global-warming-rain-water.html
  45. http://www.who.int/bulletin/archives/78(9)1136.pdf
  46. http://www.nature.com/news/global-warming-wilts-malaria-1.9695
  47. http://www.nbcnews.com/id/17861866
  48. http://abcnews.go.com/WNT/GlobalWarming/Story?id=2847562&page=1
  49. http://www.atmos.umd.edu/~zeng/papers/Zeng09_DesertExpansion.pdf
  50. http://esa.un.org/unpd/wpp/
  51. http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/EnergyTechnologyPerspectives_ES.pdf
  52. https://web.archive.org/web/20150906055320/http://www.globalcarbonproject.org/carbonbudget/14/hl-compact.htm
  53. http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/wg1/WG1AR5_SummaryVolume_FINAL_FRENCH.pdf%20%20
  54. http://www.iea.org/newsroomandevents/pressreleases/2014/november/signs-of-stress-must-not-be-ignored-iea-warns-in-its-new-world-energy-outlook.html
  55. http://www.knack.be/nieuws/planet-earth/en-waar-is-kernenergie-in-heel-dat-klimaatdebat/article-normal-626851.html
  56. http://rationalwiki.org/wiki/Nuclear_power
  57. http://www.forbes.com/sites/jamesconca/2012/06/10/energys-deathprint-a-price-always-paid/
  58. https://web.archive.org/web/20140731153022/http://washingtonindependent.com/97196/study-predicts-13200-deaths-from-coal-pollutants-this-year
  59. http://rationalwiki.org/wiki/Nuclear_power#Nuclear_accidents
  60. http://www.thelocal.dk/20150106/danish-wind-energy-has-record-year
  61. http://www.theguardian.com/environment/2009/mar/06/spain-wind-power
  62. http://www.finfacts.ie/irelandbusinessnews/publish/article_10006575.shtml
  63. http://rationalwiki.org/wiki/Alternative_energy#Wind_energy
  64. http://www.inference.phy.cam.ac.uk/withouthotair/c4/page_32.shtml
  65. http://green.blogs.nytimes.com/2008/12/09/ice-tossing-turbines-myth-or-hazard/?_r=0
  66. http://www.bioone.org/doi/abs/10.1674/0003-0031(2000)143%5B0041:BMAWWT%5D2.0.CO%3B2
  67. http://rationalwiki.org/wiki/Wind_Turbine_Syndrome
  68. http://rationalwiki.org/wiki/Alternative_energy#Solar_energy
  69. http://www.knack.be/nieuws/planet-earth/en-waar-is-kernenergie-in-heel-dat-klimaatdebat/article-normal-626851.html
  70. https://www.newscientist.com/article/dn7046-hydroelectric-powers-dirty-secret-revealed
  71. http://rationalwiki.org/wiki/Alternative_energy#Hydroelectric_energy
  72. http://www.demorgen.be/economie/deelecomie-is-in-de-praktijk-niet-altijd-even-duurzaam-bd6717d5/
  73. http://www.sciencemag.org/content/296/5573/1694
  74. http://geneticliteracyproject.org/2015/02/18/organic-agricultures-low-yields-arent-sustainable/
  75. http://www.fool.com/investing/general/2015/02/15/shocking-numbers-organic-farmings-biggest-downfall.aspx
  76. http://www.marklynas.org/2012/07/how-land-inefficient-is-organic-agriculture/
  77. http://blogs.scientificamerican.com/science-sushi/2011/07/18/mythbusting-101-organic-farming-conventional-agriculture/
  78. http://rationalwiki.org/wiki/Vegetarianism#Ecological_impact
  79. https://www.newscientist.com/subject/earth/
  80. https://web.archive.org/web/20150413221751/http://edition.cnn.com/2008/WORLD/asiapcf/03/16/eco.food.miles/index.html
  81. http://www.scientificamerican.com/article/lettuce-produces-more-greenhouse-gas-emissions-than-bacon-does/
  82. http://www.topnews.in/one-meat-free-day-can-help-tackle-climate-change-pachauri-265235
  83. https://www.findhorn.org/aboutus/ecovillage/#.VYtpsROqpBc
  84. http://www.ecovillagefindhorn.org/docs/FF%20Footprint.pdf
  85. https://theconversation.com/if-everyone-lived-in-an-ecovillage-the-earth-would-still-be-in-trouble-43905
  86. http://www.demorgen.be/opinie/drie-lastige-waarheden-voor-klimaatactivisten-bbdd2f75/
  87. http://www.groen.be/nieuws/electrabel-manipuleert-de-regering-en-organiseert-de-schaarste
  88. http://www.hln.be/hln/nl/31822/Dossier-Stroomtekort/article/detail/2223107/2015/02/18/Groenen-Electrabel-creeert-zelf-energieschaarste-en-manipuleert-regering.dhtml
  89. http://www.groen.be/nieuws/kernafvaltransporten-nog-een-reden-om-vast-te-houden-aan-kernuitstap
  90. http://www.demorgen.be/opinie/drie-lastige-waarheden-voor-klimaatactivisten-bbdd2f75/
  91. http://www.nuclearfaq.ca/ReviewofGreenpeacereport_Final.pdf
  92. http://www.theregister.co.uk/2008/10/22/fusion_greenpeace_no/
  93. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/06/01/AR2006060101884.html
  94. http://in.reuters.com/article/2014/03/18/france-greenpeace-nuclear-idINDEEA2H05720140318
  95. http://www.independent.co.uk/news/uk/greenpeace-accused-of-telling-lies-in-advert-watchdog-bans-antinuclear-image-1447196.html
  96. http://www.greenpeace.org/international/en/about/ships/
  97. http://www.theguardian.com/environment/2009/apr/09/shipping-pollution
  98. http://www.researchgate.net/publication/38021938_Emissions_of_maritime_transport_A_European_reference_system?ev=srch_pub
  99. http://phys.org/news/2012-01-scientists-refute-greenpeace-genetically-corn.html
  100. http://www.stop-and-go.be/nl/ondertekenaars
  101. http://www.stop-and-go.be/nl/ondertekenaars
  102. http://www.gva.be/cnt/aid1061539/tachtig-verenigingen-plaatsen-windmolentjes-tegen-kernenergie-in-doel
  103. http://elpais.com/diario/1977/12/20/espana/251420419_850215.html
  104. http://www.stop-and-go.be/nl/ondertekenaars
  105. http://www.stop-and-go.be/nl/ondertekenaars
  106. http://www.stop-and-go.be/nl/ondertekenaars
  107. http://www.stop-and-go.be/nl/ondertekenaars
  108. http://www.stop-and-go.be/nl/ondertekenaars
  109. http://tudelft.nl/fileadmin/UD/MenC/Support/Internet/TU%20Website/TU%20Delft/Images/Onderzoek/DRI_Energy/debat/Standpunten_politieke_partijen_kernenergie.pdf
  110. http://www.stop-and-go.be/nl/ondertekenaars
  111. http://www.stop-and-go.be/nl/ondertekenaars
  112. http://tudelft.nl/fileadmin/UD/MenC/Support/Internet/TU%20Website/TU%20Delft/Images/Onderzoek/DRI_Energy/debat/Standpunten_politieke_partijen_kernenergie.pdf
  113. http://www.pvda.nl/standpunten/Duurzaamheid+en+milieu/Kernenergie
  114. http://pvda.be/artikels/1000-betogers-tihange-stop-kernenergie
  115. http://www.socialistinternational.org/viewArticle.cfm?ArticleID=2121&ArticlePageID=1607&ModuleID=18
  116. http://www.stop-and-go.be/nl/ondertekenaars
  117. http://abcnews.go.com/2020/story?id=3061015
  118. http://www.theguardian.com/environment/2015/jan/22/us-senate-man-climate-change-global-warming-hoax
  119. http://www.skepticalscience.com/ipcc-model-gw-projections-done-better-than-you-think.html
  120. http://www.skepticalscience.com/ipcc-model-gw-projections-done-better-than-you-think.html
  121. http://www.motherjones.com/blue-marble/2014/11/awkward-supercut-republicans-using-china-excuse-climate-inaction
  122. Een mooi voorbeeld is de website Watts Up With That: Global Warming brengt nieuwe opportuniteiten [1], CO2-uitstoot maakt geen verschil dus we hoeven er ons geen zorgen over te maken [2], de CO2-emissies zijn gestagneerd [3], de klimaatopwarming is gepauzeerd [4], er is een globale koeling in de atmosfeer [5], de opwarming naar 2°C is halfweg maar er is geen probleem [6].
  123. https://www.pik-potsdam.de/news/public-events/archiv/greencyclesii/programme/23.5.2011/exercise-policy-role-play/ipcc_gcii_text.pdf
  124. http://www.sciencemag.org/content/306/5702/1686.full#
  125. http://www.skepticalscience.com/naomi-oreskes-consensus-on-global-warming.htm
  126. http://www.pbs.org/wgbh/nova/space/contrail-effect.html
  127. Het concept van de échte geo-engineering is niet hetzelfde als waar complotdenkers naar verwijzen, en wordt op dit moment ook niet toegepast. Het is louter een hypothese waarvan moet worden onderzocht of de nadelen de voordelen niet overtreffen
  128. http://rationalwiki.org/wiki/Geo-engineering
  129. Vergelijk [7] en [8]
  130. http://www.skepticalscience.com/Climategate-CRU-emails-hacked.htm
  131. http://grist.org/climate-skeptics/2011-02-28-what-we-have-and-havent-learned-from-climategate/
  132. http://rationalwiki.org/wiki/Climategate
  133. http://phys.org/news/2016-01-equation-large-scale-conspiracies-quickly-reveal.html
  134. http://www.theguardian.com/environment/2015/jan/22/us-senate-man-climate-change-global-warming-hoax
  135. http://onpolitics.usatoday.com/2015/01/22/mitt-romney-climate-change/
  136. https://twitter.com/realdonaldtrump/status/418542137899491328
  137. http://grist.org/politics/meet-the-climate-deniers-who-want-to-be-president/
  138. http://www.theguardian.com/environment/2014/nov/17/climate-change-denial-scepticism-republicans-congress
  139. https://www.skepticalscience.com/skepticquotes.php
  140. http://arstechnica.com/science/2011/02/if-climate-scientists-push-the-consensus-its-not-for-the-money/
  141. http://www.biblebelievers.org.au/strong.htm
  142. http://www.thenewamerican.com/tech/environment/item/6928-the-link-between-eugenics--global-warming-hype
  143. http://www.infowars.com/articles/nwo/end_game_if_humans_are_virus_what_is_end_game.htm
  144. https://twitter.com/realdonaldtrump/status/418542137899491328
  145. http://www.energylivenews.com/2015/10/16/greenpeace-co-founder-co2-does-not-cause-global-warming/
  146. http://www.wsj.com/articles/obamas-half-baked-alaska-1441321015
  147. http://www.ldd.be/nl/economische-ontwikkeling-is-de-beste-verzekering-tegen-natuurrampen-4253.htm
  148. http://rationalwiki.org/wiki/Fox_News
  149. http://rationalwiki.org/wiki/The_Daily_Caller
  150. http://rationalwiki.org/wiki/Wall_Street_Journal