Hoax wiki
Nog geen account?
Registreer
Registreer
Hoax wiki
HoaxWiki
381
pagina's
in: Voeding, Paranoia, Complottheorieën, Technologie

Monsanto

Brontekst bekijken
Monsanto-Logo- imag

Monsanto was één van de grootste bedrijven in de sector van de GMO-gewassenproductie. Het was tevens het enige bedrijf waar anti-GMO-activisten ooit van gehoord hebben.

Monsanto was een Amerikaans bedrijf dat landbouwproducten produceerde, en tevens marktleider was op het gebied van biotechnologie, waarmee genetisch gemanipuleerde gewassen (GGO of GMO) worden ontwikkeld. Er bestaat heel wat controverse rond het beleid, de ethiek en de technologie die het bedrijf hanteerde, waarvan sommige kritiek wel degelijk gegrond was en andere argumenten een hoax zijn gebleken.

Het merendeel van de argumenten tegen Monsanto zijn echter gespekt met misleidende propaganda en pseudowetenschap, vaak gepredikt door radicale activisten zoals Greenpeace en Vandana Shiva, alsook door tal van kwakzalvers (zoals Natural News en Mercola) en verschillende complotdenkers. Hoewel de meeste beweringen omtrent Monsanto reeds meermaals werden weerlegd als hoax, bleef het biotech-bedrijf niettemin geregeld het middelpunt van laster en demoniseringstactieken, vooral door anti-GMO-activisten die kennis van zaken beweren te hebben maar geen enkel andere naam van een biotech-bedrijf kunnen opnoemen. Hun geliefkoosde naam voor Monsanto was dan ook "Monsatan".

Geschiedenis

Monsanto werd opgericht in 1901 door John Francis Queenie, en werd genoemd naar de meisjesnaam van zijn vrouw, Olga Monsanto Queenie[1]. Het eerste product ontwikkeld door het bedrijf was sacharine, een kunstmatige zoetstof die werd ontdekt in 1879. Enkele jaren later begon Monsanto ook met de productie van caffeïne (het hoofdbestanddeel van koffie), vanilline (het hoofdbestanddeel van vanille) en coumarine[2], een aromatische stof die voorkomt in o.a. een aantal grassen en kaneel maar later schadelijk bleek te zijn in grote doses. Vanaf 1919 breidde het bedrijf ook uit naar Europa, en werd de productie toegespitst op industriële chemicaliën. In 1928 nam Queenie's zoon, Edgar Monsanto Queenie, de bedrijfsleiding over.

In de jaren '60 werkte William Standish Knowles, een Amerikaanse scheikundige, voor Monsanto toen hij baanbrekend werk verrichte op het gebied van chiraal gekatalyseerde hydrogeneringsreacties, wat leidde tot de ontwikkeling van het tot op heden nog steeds meest gebruikte medicijn in de behandeling van Parkinson-patiënten[3][4]. In 2001 ontving hij de Nobelprijs in de Chemie. Tevens in de jaren '60 begon Monsanto zich toe te leggen op de ontwikkeling en productie van herbiciden, waarvan de tot op heden meest bekende, Roundup, werd gecommercialiseerd in 1976.

Sinds het begin van de jaren '80 spitste het bedrijf zich ook toe op biotechnologie. In 1983 waren wetenschappers van Monsanto voor het eerst in staat om een plant genetisch te manipuleren[5], en in de daarop volgende jaren zouden de eerste veldproeven met genetisch gewijzigde gewassen plaatsvinden. Vanaf 1996 begonnen GMO-gewassen op grotere schaal geteeld te worden, wanneer het bedrijf Monsanto de herbicidetolerante soja in de Amerikaanse landbouw introduceerde. In de tweede helft van de jaren '90 werden nog meer nieuwe producten gelanceerd, zoals Roundup Ready Canola (koolzaad), Roundup Ready Cotton (katoen) en Roundup Ready Corn (maïs). 

In 2000 fuseerde Monsanto met Pharmacia & Upjohn Inc. en haar landbouwafdeling werd een dochtermaatschappij van de nieuwe "Pharmacia Corporation", terwijl de medische onderzoeksafdelingen van Monsanto werden geïntegreerd door Pharmacia zelf[6]. Kort nadien zou Pharmacia de dochtermaatschappij "Monsanto" doen afsplitsen, waardoor dan de "nieuwe" Monsanto ontstond. Pharmacia zelf werd enkele jaren later opgekocht door Pfizer[7]. Sindsdien heeft Monsanto nog tal van bedrijven opgekocht, en soms ook weer verkocht. De focus lag steeds meer op genetisch gewijzigde gewassen en zaden, alsook op conventionele zaden en allerhande landbouwoplossingen. In januari 2010 werd Monsanto verkozen als "Bedrijf van het Jaar 2009" door Forbes Magazine[8]. 

In september 2016 werd beslist dat Monsanto zou worden overgenomen door Bayer[9]. Het duurde tot 2018 vooraleer dit werd goedgekeurd door de Verenigde Staten en de Europese Unie[10][11]. De overname werd gefinaliseerd op 7 juni 2018, en Bayer kondigde aan dat de naam Monsanto niet meer gebruikt zou worden en dat haar producten voortaan onder de naam Bayer zouden worden verkocht[12]. Mogelijk heeft het negatieve imago dat complotdenkers onterecht aan Monsanto hebben gekoppeld, bijgedragen tot deze beslissing. Sindsdien wordt er vaak gespeculeerd welke naam complotdenkers zullen bedenken ter vervanging van "Monsatan", en worden er nieuwe woordspelingen verzonnen zoals "BeëlzeBayer"[13]. De naam March Against Monsanto zou kunnen worden veranderd naar Barch Against Bayer[14].

Vermeende controverse

Hoewel de meeste beweringen rond Monsanto totaal van de pot gerukt zijn, ging het bedrijf niet op alle vlakken vrijuit. Hieronder geven we een aantal incidenten op, hoewel Monsanto niet in alle gevallen vanzelfsprekend de schuldige of eindverantwoordelijke was.

Agent Orange

Tijdens de Vietnamoorlog was Monsanto één van de producenten van Agent Orange, een chemische stof die over grote delen van Vietnam werd gespoten om gewassen te vernietigen en bossen te ontbladeren. De bedoeling was om Vietnamese guerrilla-krijgers hun voedselvoorraden en schuilplaatsen te ontnemen. Volgens anti-GMO-activisten is dit een goede reden om te concluderen dat Monsanto een boosaardig bedrijf is en op geen enkel vlak te vertrouwen is[15].

Agent Orange bestond uit de samenstelling 2,4,5-T en de samenstelling 2,4-D. Het product was goedgekeurd voor gebruik binnen de Verenigde Staten, maar wanneer Monsanto de Amerikaanse regering reeds in 1952 waarschuwde dat deze samenstelling een giftig bestanddeel bevatte, werd die waarschuwing toen in de wind geslagen[16]. Hierdoor kan dus eigenlijk gesteld worden dat de schuld niet bij Monsanto maar wel bij de toenmalige Amerikaanse regering lag. Gelukkig werd in 1970 de EPA (Environmental Protection Agency) opgericht, een dik half jaar nadat de productie van Agent Orange gestopt was, en uiteindelijk werd de giftige samenstelling 2,4,5-T een halt toegeroepen[17]. Dit toont aan dat de huidige verplichte vooronderzoeken geen overbodige luxe zijn, zoals blijkt uit incidenten als deze die dateren uit een periode waarin zulke verplichtingen nog niet waren ingevoerd.

Afvaldumping

In het verleden is Monsanto meermaals betrokken geweest bij incidenten waar het dumpen van afval schade berokkende aan het milieu. Het afval bevatte o.a. kwik en polychloorbifenyl en werd gedurende zo'n 40 jaar gedumpt in lokale beken in Anniston, Alabama. Hierdoor geraakte ook het lokale drinkwater vervuild. Tevens had Monsanto afval begraven in de nabije regio. In 2003 betaalde het bedrijf $ 700 miljoen USD als gevolg van een rechtzaak die was ingespannen door de bewoners van Anniston[18]. Een gelijkaardige situatie had plaatsgevonden in stortplaatsen van het Verenigd Koninkrijk, waar Monsanto illegaal giftig afval had gedumpt tussen 1965 en 1972, met vervuiling van het grondwater en de atmosfeer als gevolg[19]. Hierbij dient wel te worden vermeld dat al deze incidenten plaatsvonden voor 1996, wanneer Monsanto zich begon te herstructureren en haar focus verschoof van een chemisch bedrijf naar een landbouw- en biotech-bedrijf. Tevens ging het hier om de "oude" Monsanto, die dateert van voor de fusionering met Pharmacia en de daaropvolgende afsplitsing ervan.

Aspartaam

Aspartaam is een kunstmatige zoetstof die zo'n 200 keer zoeter is dan suiker[20], en om die reden vaak wordt toegevoegd aan light-producten als suikervervanger. De zoetstof werd in 1965 per ongeluk ontdekt door een onderzoeker van het Amerikaanse bedrijf G.D. Searle & Co dat bijgevolg een patent had genomen op aspartaam. Het bedrijf werd in 1985 opgekocht door Monsanto, dat de productie van de zoetstof vervolgens verderzette. Aspartaam werd door de Amerikaanse FDA goedgekeurd in 1981[21]. In 1987 verviel het patent op aspartaam in Europa, en in 1992 in de Verenigde Staten[22], waardoor het in principe ook mogelijk werd voor andere bedrijven om aspartaam te produceren.

Monsanto werd er vaak van beschuldigd om deze zogenaamde "kankerverwekkende" zoetstof te produceren en te verkopen. Dit is echter onjuist: Monsanto heeft de productie ervan reeds in 2000 verkocht aan het bedrijf J.W. Childs, en heeft sindsdien zelf geen aspartaam meer geproduceerd of verkocht[23]. Tevens is de bewering dat aspartaam kankerverwekkend zou zijn slechts een hoax[24][25] die vooral gading vindt bij kwakzalvers en complotdenkers. Aspartaam is wellicht de meest onderzochte zoetstof ter wereld[26], en is telkens opnieuw geheel veilig bevonden voor consumptie bij normale doses[27][28], en dit door verschillende wetenschappelijke, medische en overheidsinstanties[29], inclusief de Food and Drugs Administration (FDA) in de VS, de European Food Safety Authority (EFSA) in de Europese Unie[30][31], de Britse Food Standards Agency[32], Health Canada[33] en Food Safety Australia New Zealand[34]. 

Monopolie op GMO

Sommige milieubewegingen zoals Greenpeace, die eveneens pseudowetenschap propaganderen, zijn niet enkel onterecht gekant tegen GMO maar ook tegen het feit dat Monsanto er schijnbaar een monopolie op had. Dit is onjuist, hoewel de plantenbiotechnologie wel in slechts zes grote bedrijven geconcentreerd zat. Dit is schijnbaar een onoverkomelijk probleem voor tegenstanders van het kapitalisme, waaronder partijen zoals Groen en andere linkse, socialistische en communistische politieke partijen, alsook heel wat aanhangers van milieubewegingen zoals Greenpeace. In werkelijkheid is dit echter geen factor om te bepalen of GMO al dan niet veilig en gezond is voor consumptie. De betrouwbaarheid van bepaalde bedrijven kan niet louter worden gemeten aan hun aantallen binnen een welbepaalde sector, behalve natuurlijk in de fantasie van complotdenkers die in alles vermeende verbanden zien.

Het feit dat de plantenbiotechnologie in slechts een klein aantal bedrijven geconcentreerd is, is in feite voornamelijk het gevolg van de acties van Greenpeace en gelijkaardige pseudowetenschappelijke bewegingen die anti-GMO-propaganda voeren. Ondanks de grote hoeveelheid bewijzen dat GMO veilig is voor consumptie, blijven deze organisaties steeds nieuw bewijs eisen dat de technologie niet gevaarlijk is. Hoewel het hier slechts om een schijnvraag ging, heeft dit de procedure en reglementering omtrent GMO's zodanig duur gemaakt dat enkel nog grote en kapitaalkrachtige bedrijven GMO's op de markt kunnen brengen.

Elke actie van Greenpeace en consoorten versterkte dus enkel de positie van bedrijven zoals Monsanto, en verkleint de kans dat nieuwe bedrijven mee in de sector stappen - waardoor Greenpeace op haar beurt opnieuw kan klagen over de monopoliepositie. Aangezien het antikapitalismediscours tegenwoordig niet meer bij iedereen aanslaagt, besloot Greenpeace dan maar om alarmistische en pseudowetenschappelijke propaganda te voeren over de vermeende toxische stoffen en risico's voor de volksgezondheid[35].

Agressieve handhaving van patenten op zaad

Monsanto kwam vaak onder vuur te liggen, vooral door anti-GMO-activisten, voor het agressief handhaven van patenten op haar zaad en gewassen. Het was wel vaker gebeurd dat landbouwers werden vervolgd voor het bewaren van zaden verkregen van hun GMO-gewassen, om die dan volgend jaar opnieuw te planten. In de meeste gevallen won Monsanto dan ook de rechtzaak, om de eenvoudige reden dat de landbouwer een contract had getekend waarin hij uitdrukkelijk akkoord ging met het verbod hierop[36]. Kortom, Monsanto vervolgde landbouwers die contractbreuk pleegden, en had hier juridisch alle recht toe.

Even enkele nuancerende cijfers hieromtrent: van de 325000 Amerikaanse landbouwers die hun zaad bij Monsanto kochten, waren er sinds 1997 en 2010 slechts 147 die vervolgd werden door het bedrijf omdat ze het contract geschonden hadden[37][38][39]. Dat is dus amper 0,05% van alle landbouwers die klant waren bij Monsanto. In de meeste gevallen werd getracht om onderling tot een overeenkomst te komen, zodat verdere gerechtelijke stappen niet nodig waren. Er was dus zelden of nooit sprake van een agressieve handhaving van de patenten, en er was dan ook geen enkel bewijs dat Monsanto systematisch probeerde landbouwbedrijven te ruïneren of in te pikken.

Hoewel dit in feite niet meer dan een ideologisch argument tegen Monsanto is, was dit bedrijf lang niet de enige dat landbouwers verbood om zaden te bewaren. Dit is immers een standaard gebruik bij vele zaadbedrijven. Bovendien waren landbouwers sowieso al bezig met het jaarlijks opnieuw aankopen van zaad, lang voordat Monsanto zich begon toe te spitsen op de productie en verkoop van zaden. Dit is dus een gevolg van de opkomst van commerciële zadenbedrijven en niet een gevolg van genetische manipulatie[40][41]. In sommige gevallen wordt er ook beweerd dat landbouwers vervolgd werden door Monsanto omdat er toevallige kruisbestuiving op hun velden had plaatsgevonden, maar dit is een hoax (zie hieronder).

Monsanto's patent op broccoli

In 2013 begon zich een paniekbericht te verspreiden: Monsanto was er klaarblijkelijk in geslaagd om broccoli te patenteren en dus een monopolie te bemachtigen op die groente (alsook op sommige andere groenten). Het verhaal werd gretig gepubliceerd door kwakzalvers- en complottheorieënwebsites zoals Natural News[42], Gewoon-Nieuws[43] en Niburu[44], alsook op tal van andere anti-GMO-websites. Er volgden eveneens een aantal petities tegen het patent van Monsanto[45][46], gesteund door o.a. de pseudowetenschappelijke en radicale milieuorganisatie Greenpeace[47]. De werkelijkheid is echter lang niet zo apocalyptisch als kwakzalvers en complotdenkers willen doen geloven.

In werkelijkheid werd er door Monsanto wel degelijk een patent genomen, maar niet op de groente broccoli in het algemeen. Het ging specifiek om een bepaalde eigenschap van broccoli, die niet van nature in de groente voorkomt maar specifiek door Monsanto werd ontwikkeld. Het bedrijf had immers geïnvesteerd in onderzoek om deze eigenschap te ontwikkelen en wou haar uitvinding, en in principe dus haar intellectuele eigendom, dan ook beschermen door het te patenteren. Dit is trouwens niets nieuw: verschillende grote en kleine zadenbedrijven, in zowel Europa als Amerika, doen dit wel vaker[48]. Het is zelfs zo dat lang niet enkel GMO-zaden of -eigenschappen gepatenteerd zijn, ook op niet-GMO-zaden en zelfs op biologische hybride zaden zijn er patenten genomen door tal van bedrijven[49][50]. HIerdoor kan het ethische standpunt dat "het fout is om de natuur te patenteren" aldus niet gebruikt worden als een argument tegen GMO.

In het geval van het broccoli-patent gaat het om de omstandigheden waarin de groente het beste groeit. Het probleem is immers dat broccoli goed kan groeien in warme temperaturen, maar niet makkelijk begint te bloemen. Om die reden is er tijdens warme zomers dus weinig voorraad van kwalitatieve broccoli, en dient men te wachten tot het weer afkoelt in de herfst. Als een gevolg hiervan wordt 94% van de broccoli geconsumeerd in de VS geteeld in het warme maar vochtige Californië, waardoor het lange tijd in transport doorbrengt en dus minder vers is. Onderzoek van verschillende universiteiten (inclusief die van Cornell, Maine en Tennessee) heeft gezorgd voor een doorbraak om dit probleem op te lossen en de seizoensperiod van broccoli te verlengen d.m.v. conventionele teelt (en dus niet genetische manipulatie). Dit is tevens goed voor het milieu, omdat er dan minder broccoli over grote afstanden moet worden getransporteerd[51].

Hoewel de bedrijven Monsanto en Syngenta partners waren in het onderzoek, heeft dit alles niets te maken met een "monopolie". Alle patenten zijn beperkt in tijd, waarna ze vervallen en de ontwikkelde eigenschappen of technologie ook kan gebruikt worden door anderen. Patenten zijn immers ook transparant: ze worden allemaal openbaar gepubliceerd. Tevens zijn patenten o.a. bedoeld om innovatie aan te moedigen: wie zou nog interesse hebben om te investeren in nieuwe uitvindingen en technologieën (ook op alle andere vlakken), als anderen nadien meteen met je werk kunnen gaan lopen en er geld mee verdienen? Op die manier kan geen enkele uitvinder, van wat dan ook, zijn investering terugverdienen en zou niemand nog de moeite doen er geld in te steken.

Er is dus niets illegaal of abnormaal aan het patenteren van een specifieke eigenschap, ook als het gaat om een groente of andere plant. Elk patent dient namelijk een aantal voorwaarden te voldoen, zoals een inventief element. Dit wil zeggen dat iets wat van nature voorkomt niet patenteerbaar is, je kan enkel een patent nemen op een eigenschap als hier een specifieke inventieve stap aan te pas is gekomen, of met andere woorden als het effectief gaat om een unieke uitvinding. Gewone kruisbestuiving of selectieve teelt, wat essentiële biologische processen zijn, komen hierbij niet in aanmerking voor patentering. 

Het kan dus gesteld worden dat Monsanto géén octrooi had op broccoli. En ook de anti-GMO-activisten vangen bot: heel deze polemiek heeft niets met biotechnologie te maken. In sommige gevallen is er echter wel sprake geweest van genetische wijziging van broccoli, zoals in het geval van de Britse firma Plant Bioscience dat in 2002 een patent kreeg voor het selecteren van genen in broccoli die glucosinaat aanmaken. Dit is immers een stof die kanker tegenwerkt en dus kan helpen in de strijd tegen de ziekte[52]. Ook hier heeft Greenpeace gepleit om het patent ongedaan te maken, blijkbaar is de strijd tegen kanker voor hen geen prioriteit.

Glyfosaat en Roundup

Zie hoofdartikel: Glyfosaat

Glyfosaat is een organische fosforverbinding waarvan de toepassing vooral gericht is op onkruidbestrijding. Deze herbicide werd in de jaren '70 voor het eerst op de markt gebracht door Monsanto onder de naam Roundup, maar sinds 2000 kan het ook worden geproduceerd door andere bedrijven. Glyfosaat wordt vaak beschouwd als een controversiële onkruidbestrijder, terwijl nochtans andere en meer schadelijke producten (waaronder biologische herbiciden) niet onder vuur komen te liggen. Niettemin is glyfosaat veilig en niet kankerverwekkend, en dit wordt bevestigd door tal van wetenschappelijke instanties, zoals de European Food Safety Agency (EFSA)[53][54], Food and Agriculture Organization (FAO)[55], European Protection Agency (EPA)[56], European Chemical Agency (ECHA)[57], en de US Food and Drugs Administration (FDA)[58][59][60][61].

In maart 2015 werd glyfosaat geclassificeerd in de groep Z1 carcinogeen door de International Agency for Research on Cancer (IARC), onderdeel van de de World Health Organization (WHO) en de Verenigde Naties[62][63]. In mensentaal vertaalt dit zich naar "waarschijnlijk kankerverwekkend voor mensen"[64], en betekent dus niet "met zekerheid kankerverwekkend voor mensen". Andere voorbeelden die in diezelfde groep 2A geclassificeerd staan zijn het frituren of grillen van voedsel (zoals ook barbecue), glaswerk, en een job als kapper. Alcohol daarentegen behoort tot de groep 1 carcinogenen (methanol is met zekerheid kankerverwekkend voor mensen), maar toch wordt het gretig geconsumeerd door miljarden mensen, inclusief door hen die er absoluut op staan om uitsluitend een biologisch en/of niet-GMO-dieet volgen. 

De IARC was op de hoogte van tientallen onderzoeken en peer-reviewde publicaties waaruit blijkt dat glyfosaat niet kankerverwekkend is[65][66][67][68][69], maar heeft dit klaarblijkelijk toch genegeerd. Anderzijds nam de IARC een onderzoek in overweging met tegenstrijdige resultaten. Dit onderzoek uit 2012 van de Franse wetenschapper Gilles-Eric Séralini werd sterk bekritiseerd, frauduleus genoemd en bijgevolg weer ingetrokken[70][71][72][73][74][75], en inmiddels is gebleken dat het onderzoek van Séraline geenszins onafhankelijk was, maar werd gesubsidieerd door de alternatieve en biologische voedingsindustrie[76]. Het is niet de eerste keer dat de IARC de bal misslaat: zo nam de organisatie reeds in 2011 mobiele telefoons op in de categorie 2B van "mogelijk kankerverwekkend" - waar ook koffie in vermeld staat[77][78][79].

De WHO-classificatie veroorzaakte dan ook redelijk wat ophef, waarna wetenschappelijke instanties opnieuw de gegevens onder de loep namen[80]. Volgens EPA, het Amerikaanse Environmental Protection Agency[81], en ECHA, het Europese Chemicaliënagentschap, is glyfosaat niet kankerverwekkend[82]. Een onderzoek bij laboratoriumdieren toonde eveneens aan dat glyfosaat geen kankerverwekkende of mutagene kenmerken vertoont, en evenmin effect heeft op vruchtbaarheid, voortplanting en de embryo- of foetus-ontwikkeling. Epidemiologische studies leverden hetzelfde resultaat op voor mensen. De WHO-classificatie was dan ook slechts gebaseerd op een beperkt aantal studies, terwijl een aantal andere en belangrijke studies niet in acht werden genomen[83]. Een nieuwe en meer uitgebreide studie van de VN en de WHO concludeerde in mei 2016 dan ook dat "het gevaar voor kanker erg onwaarschijnlijk is wanneer men via de voeding wordt blootgesteld aan glyfosaat"[84][85]. Dit was aldus ook de conclusie van de European Food Safety Agency (EFSA)[86] en de Food and Agriculture Organization (FAO) van de VN[87].

In 2017 kwam Monsanto onder vuur te liggen omdat het bedrijf wetenschappelijke studies over RoundUp en glyfosaat zou vervalst hebben, zo meldden tal van alternatieve media en andere nepnieuws-websites zoals De Wereld Morgen[88], Greenpeace[89]  en Het Laatste Nieuws[90], alsook de meer reguliere media zoals Knack[91]. Uiteraard sprong ook de politieke aanhang van de pseudowetenschap mee op de kar, zoals de Belgische partij Groen[92]. Het ging hier slechts om een storm in een glas water: er werd heisa gemaakt rond inmiddels oude studies rond glyfosaat, terwijl de recente studies wel degelijk uitwijzen dat glyfosaat veilig is[93], en de wetenschappelijke consensus blijft dan ook stevig overeind. Niettemin reppen de geitenwollensokken geen woord over die consensus, die ze net zoals de meeste realiteit eenvoudigweg naast zich neerleggen.

Hoaxes omtrent Monsanto

Aangezien Monsanto het enige biotech-bedrijf was dat de meeste anti-GMO-activisten bij naam kenden, viel het bedrijf vaak ten prooi aan pseudowetenschappelijke en andere hoaxes, en tevens ook complottheorieën.

Monsanto vervolgt landbouwers vanwege toevallige kruisbestuiving

Een veelgehoord argument van anti-GMO-activisten is dat Monsanto (en andere biotech-bedrijven) landbouwers voor de rechter zouden dagen voor het schenden van een patent bij toevallige contaminatie via kruisbestuiving, waarbij de pollen van GMO-gewassen onbedoeld vooralsnog hun weg vinden naar de landbouwgrond waar geen GMO-gewassen op geteeld worden. Zulke rechtszaken hebben echter nooit plaatsgevonden, en zulke beweringen zijn dan ook niets meer dan een hoax.

De hoax is ontstaan als gevolg van de Canadese rechtzaak van Monsanto versus Percy Schmeiser. Monsanto Canada had Schmeiser vervolgd voor het illegaal bewaren van Roundup Ready koolzaad. Schmeiser beweerde vervolgens (en nu nog steeds) dat hij onschuldig was, en dat de glyfosaat-resistente gewassen per ongeluk op zijn veld terecht kwamen via pollen die van een voorbijrijdende vrachtwagen waren gevlogen. In werkelijkheid had hij zijn eigen veld volledig besproeid met de herbicide glyfosaat, waardoor alle planten stierven behalve de gewassen die waren bestoven met de pollen van GMO-gewassen van een naburig veld. Van deze gewassen gebruikte hij vervolgens de zaden op zijn eigen boerderij, om er een veld van zo'n 415 m² mee te beplanten.

De rechter wees op het feit dat alle 415 m² was bezaaid met glyfosaat-resistent koolzaad met een puurheid van zo'n 95 tot 98%, wat véél hoger ligt dan de typische 0,5 tot 2% bij toevallige contaminatie. Bovendien had Schmeiser zichzelf verraden door zijn veld volledig met glyfosaat te besproeien, waardoor hij aangaf dat hij voorkennis had van de aanwezigheid van het genetisch gewijzigde zaad. Monsanto heeft de rechtzaak logischerwijze dan ook gewonnen, maar Schmeiser reageerde hierop door een desinformatie- en lastercampagne tegen Monsanto te beginnen, met als gevolg dat veel mensen fout geïnformeerd zijn over de feiten van deze rechtzaak[94]. Tevens verloor Schmeiser van Monsanto in totaal drie verschillende rechtzaken, inclusief een rechtzaak voor het Canadees Hooggerechtshof, die eveneens concludeerde dat zijn beweringen vals waren[95].

De verspreiding van deze hoax heeft er in 2012 voor gezorgd dat een groep van landbouwers had besloten om reeds preventief Monsanto te vervolgen, maar hun zaak werd geweigerd omdat ze geen enkel bewijs konden voorleggen van hun beweringen[96]. Bovendien is het erg onwaarschijnlijk dat een rechter Monsanto in het gelijk zou stellen indien het bedrijf zelf een rechtzaak had aangespannen wegens toevallige kruisbestuiving, omdat de "gedupeerde" landbouwer er geen onrechtmatig voordeel uit zou halen. Het had dus geen zin dat Monsanto zulke rechtzaken zou aanspannen, en het bedrijf liet dan ook openlijk weten hier geen plannen toe te hebben[97]. 

Terminatorzaad

Sommige hoaxes beweren dat Monsanto gebruik maakte van "terminatorzaad", een vorm van biotechnologie die ervoor zorgt dat het niet meer mogelijk is om het zaaizaad te vermeerderen, tenzij men beschikt over een "inducer" waarmee het zaad eerst bespoten moet worden vooraleer het kan kiemen. Deze "terminatortechnologie" heet officieel GURT, oftewel "Genetic Use Restriction Technologies" (de technologie voor de inperking van de genetische bruikbaarheid).

Hoewel Monsanto wel degelijk een patent had genomen op deze technologie, maakte het bedrijf er geen gebruik van ten gevolge van het "moratorium" op diens commercieel gebruik in 1999[98], en beloofde het ook in de toekomst niet te commercialiseren[99]. Het moratorium is er gekomen na protesten, waarbij ook kwakzalver Vandana Shiva een stigmatiserende rol gespeeld in de invloed op de publieke opinie, met onzinnige beweringen dat GURT zich zou verspreiden naar wilde planten en zo de totale vernietiging van de biosfeer van de aarde zou veroorzaken[100]. Dit is volslagen onzin omdat er geen biologisch mechanisme is waardoor dit kan gebeuren; steriliteit is per definitie immers niet erfelijk.

Het voordeel van deze technologie is dat GMO-gewassen zich niet verder kunnen voortplanten in het wild, wat één van de weinige realistische zorgpunten is van genetisch gemanipuleerde gewassen. Eén van de weinige gevaren die GURT met zich meebrengt is wanneer het in uitzonderlijk geval zou falen. GURT is namelijk een genetische eigenschap, wat betekent dat deze kan en zal muteren, waardoor een mutatie er uiteindelijk voor kan zorgen dat de zaden toch vruchtbaar worden. Indien GURT effectief in de landbouw zou worden gebruikt, zou de landbouwer dezelfde waakzaamheid moeten toepassen als nu het geval is om te voorkomen dat GMO-zaad of pollen ontsnappen naar de wilde natuur, voor in het onwaarschijnlijke geval dat een mutatie ontstaat die de steriliteit deactiveert.

Monsanto serveert geen GMO-voeding in haar cafetaria's

Eén van de meest bekende hoaxes is degene die beweert dat Monsanto geen GMO-voeding zou serveren in haar cafetaria's, en enkel conventionele en biologische voeding zou verkopen aan haar personeel. Dit wordt dan aangehaald als een argument om te bewijzen dat GMO-voeding schadelijk moet zijn als het bedrijf dit zelfs niet aan haar eigen personeel wil verkopen. Zulke hoaxes circuleren in sommige media, zoals de Britse krant The Independent[101] (die wel meer pseudowetenschappelijke anti-GMO-propaganda heeft gepubliceerd[102][103]) en wordt ook verkondigd door de radicale en pseudowetenschappelijke milieuorganisatie Greenpeace[104]. De hoax werd dan ook blindelings overgenomen door kwakzalverswebsites zoals Natural News[105] en Mercola[106], en door complottheorieënwebsites zoals Whale.to[107].

In werkelijkheid biedden de cafetaria's van Monsanto dezelfde voeding aan als die je zal vinden in de meeste andere cafetaria's, restaurants en supermarkten. Dit wil zeggen dat sommige voeding genetisch gewijzigd is geweest met biotechnologie, en andere voeding dan weer niet. Er werd dus niet uitsluitend conventionele of biologische voeding aangeboden, maar ook niet uitsluitend GMO-voeding, tenzij er af en toe een speciale actie werd gehouden om bepaalde producten te demonstreren. Tevens had Monsanto geen privé-boerderij waar GMO-voeding exclusief voor het personeel werd geteeld. Het personeel van het bedrijf deed haar dagelijkse inkopen nog steeds in hun eigen supermarkt of kruidenier naar keuze[108]. 

De Monsanto Protection Act

Zie hoofdartikel: Monsanto Protection Act

In 2013 ontstond er heel wat ophef over een zogenaamde "Monsanto Protection Act" die Amerikaans president Obama tot wet getekend zou hebben. De naam van deze term werd gretig gebruikt in de media, zoals de International Business Times[109], de Huffington Post[110], The Guardian[111] en Al-Jazeera[112]. In werkelijkheid bestaat er helemaal geen wet met die naam, en gaat het in feite om Sectie 735, een klein onderdeel van wetsontwerp HR 933[113] omtrent landbouwuitgaven die Obama getekend heeft. 

Volgens de tegenstanders zou deze sectie biotech-bedrijven (zoals Monsanto) beschermen tegen eventuele rechtzaken indien hun genetisch gewijzigd zaad schadelijk zou blijken. De Federale Rechtbank zou dan niet in staat zijn om te voorkomen dat Monsanto zulk schadelijk zaad vooralsnog blijft verkopen[114]. Sommige anti-GMO-activisten gaan nog verder dan dat, door te beweren dat deze sectie in het geheim door Monsanto zelf was geschreven en vervolgens via handlangers in het Amerikaanse Congres was toegevoegd zonder dat iemand het merkte[115]. President Obama zou volgens hen zodanig corrupt zijn dat hij het volk verraadde door de wet te tekenen en zodoende de Amerikaanse democratie te ondermijnen[116].

Tenzij je je laat vangen aan vooringenomenheid, is het vrijwel meteen duidelijk dat een aantal zaken hier heel overdreven of zelfs totaal onjuist zijn. Zo is de bewering dat de sectie heimelijk werd toegevoegd totaal van de pot gerukt: Sectie 735 stond reeds in de eerste ontwerpen gedrukt, en die hebben gedurende 9 maanden door heel Washington gecirculeerd[117]. Het is tevens vrij onwaarschijnlijk dat de Amerikaanse president, het parlement en het congres, ondanks alle rivaliteit tussen Democraten en Republikeinen,  allemaal onder één hoedje zouden spelen om een complot te bewerkstelligen waarbij ze opzettelijk de gezondheid van het volk willen opgeven ten voordele van de uitbreiding van biotechnologie. In tegenstelling tot misleidende beweringen, heeft Sectie 735 niets te maken met de veiligheid van de consument, en staat het niet toe dat biotech-bedrijven (zoals Monsanto) zomaar schadelijke zaden en gewassen kunnen produceren en verkopen.

Waar het wel om gaat, is het toestaan van een tijdelijke deregulering waardoor gewassen kunnen blijven worden geteeld als ze voordien reeds waren goedgekeurd door de USDA (United States Department of Agriculture) indien de veiligheid ervan legaal wordt aangevochten. Dit alles klinkt alsof de veiligheid van de consument op de helling wordt gezet, maar dat is echter niet het geval. De desbetreffende gewassen zijn eerder reeds goedgekeurd, wat wil zeggen dat ze uitvoerig getest en onderzocht zijn op hun veiligheid. Tot nu toe werd het gebruik van gewassen verboden van zodra de veiligheid ervan werd aangevochten in de Environmental Assessment, wat niet meer het geval is met Sectie 735: gewassen worden pas verboden als bewezen is dat ze onveilig zijn. Er is immers een groot verschil tussen de bewering en het bewijs ervan.

De beweringen komen tevens bijna uitsluitend van anti-GMO-activisten die op deze manier landbouwers proberen te verplichten om GMO-gewassen te vernietigen, ook al is er geen enkel bewijs dat er gegronde reden daartoe is. In een tweetal gevallen waarbij dit in het verleden is gebeurd, hebben de getroffen landbouwers dan ook enorm veel financiële schade geleden[118][119]. Het is net om zulk misbruik van het systeem te voorkomen, dat Sectie 735 werd ingevoerd, zodat conclusies kunnen worden gebaseerd op wetenschappelijk bewijs en niet op buitensporig emotionele protesten. De vereiste onderzoeken dienen vanzelfsprekend nog steeds te worden ondernomen en onderzocht, zoals dit voorheen het geval was. Niettegenstaande dit alles was de HR 933-wet maar een beperkte tijd in voege en is deze vervolgens automatisch vervallen aan het einde van het fiscale jaar.

De invloed van Monsanto op de Amerikaanse regering

Het nepverhaal van de "Monsanto Protection Act" toont het diepgewortelde geloof aan dat het bedrijf Monsanto een sterke invloed kon uitoefenen op de Amerikaanse regering d.m.v. lobbyen bij zetelende politici. Telkens wanneer de regering iemand inhuurt die voor Monsanto had gewerkt, wordt dit aangehaald als "bewijs" dat er belangenvermenging zou zijn. Anti-GMO-activisten en complotdenkers zullen dit tevens ook als een bevestiging zien dat GMO wel onveilig moet zijn aangezien Monsanto en de Amerikaanse regering volgens hen onder één hoedje speelden.

Het bedrijf Monsanto ontkende niet dat het probeerde op te komen voor haar belangen, net zoals tal van andere bedrijven dat ook doen. Meer specifiek vroeg Monsanto voor een steunend beleid, regulering en wetgeving dat is gebaseerd op de principes van goede wetenschap[120]. Dit betekent echter niet dat er sprake is van onrechtmatige invloed die het bedrijf zou uitoefenen op de Amerikaanse regering, en daar is tevens ook geen effectief bewijs van. Monsanto had tevens een gedetailleerde "Code of Business Conduct"[121] en anticorruptiebeleid[122]. Dit garandeert natuurlijk niet dat corruptie onmogelijk is, maar het getuigt van vooringenomenheid wanneer anti-GMO-activisten het bedrijf er automatisch van beschuldigen duistere praktijken op na te houden.

In principe is het weerom een emotioneel argument om, bij gebrek aan wetenschappelijke onderbouwing, GMO-voeding in een negatief daglicht te stellen. Indien activisten menen dat er corruptie plaatsvindt, ligt de bewijslast hiervoor bij hen. Vanzelfsprekend gelden vage connecties en correlaties niet als bewijs, evenals aannames zoals "hij werkte ooit voor Monsanto en nu voor de regering, dus is hij een lobbyist". Nochtans is precies dat wat heel wat complottheorieënwebsites en kwakzalverwebsites zoals Natural Society en Mercola wel beweren[123][124], soms zelfs met vermelding van bedragen die politici zouden hebben ontvangen van Monsanto.  Elke politicus die zich uitspreekt als voorstander van GMO, werd er automatisch van beschuldigd omgekocht te zijn door Monsanto (een drogreden genaamd "shill gambit"). Er circuleren zelfs lijsten met namen van politici die banden zouden hebben gehad met het bedrijf, al zijn die lijsten in de meeste gevallen onjuist en verzonnen[125]. Zo worden Barack Obama en Hilary Clinton[126] vaak vernoemd, ook al bestaat er geen bewijs dat ze een band met Monsanto hadden. Je kan alvast raden dat elke volgende Amerikaanse president van hetzelfde zal worden beschuldigd[127], waardoor complotdenkers zichzelf kunnen blijven overtuigen van het kwaad dat Monsanto volgens hen zou zijn.

In voorkomend geval gebeurt het dat de regering de diensten inhuurt van iemand die ooit in zijn of haar carrière voor Monsanto heeft gewerkt, of voor een bedrijf dat producten van Monsanto verkocht. De reden hiervoor ligt voor de hand: de diensten van die persoon worden ingehuurd omwille van diens expertise, en dus niet omwille van één of ander sinister en globaal regeringscomplot. Beweringen van zulke complottheorieën, zonder aanzienlijk bewijs, zijn niets meer dan laster aan het adres van Monsanto. Zo is er Donald Rumsfeld, die van 1977 tot 1985 directeur was van G.D. Searle & Co, waarna het bedrijf in 1985 werd verkocht aan Monsanto. Van 2001 tot 2006 was hij vervolgens Amerikaanse minister van Defensie onder president George W. Bush[128]. Dit geldt echter geenszins als bewijs dat Rumsfeld ook lobbyist voor Monsanto zou geweest zijn tijdens zijn politieke carrière.

Andere hoaxes omtrent Monsanto

Een overzicht van andere hoaxes omtrent Monsanto:

  • Monsanto-lobbyist Patrick Moore weigert herbicide van Monsanto te drinken[129] (hij werkte niet voor Monsanto, is geen lobbyist, en heeft nooit gezegd dat het drinken van herbicide goed zou zijn[130][131][132])
  • De herbicide "RoundUp" van Monsanto, dat glyfosaat bevat, zou kankerverwekkend zijn of zelfs autisme veroorzaken. Wetenschappelijk bewijs voor deze hoaxbewering is echter afwezig[133].

Complottheorieën omtrent Monsanto

Het hoeft niet te verbazen dat Monsanto eveneens slachtoffer werd van de meest ongeloofwaardige complottheorieën. Hieronder een klein overzicht:

  • GMO van Monsanto verandert voeding in vergif en creëert een volledige generatie van kankerpatiënten[134]
  • Monsanto en vaccins veroorzaken autisme[135]
  • De regering sproeit chemtrails om biologische voeding te doden en Monsanto een monopolie op GMO te geven[136]
  • Monsanto sproeit chemtrails om een gigantische spiegel te maken[137]
  • Monsanto's naam is afkomstig van "mondo" en "santo" (heilige wereld) maar tegelijk betekent dit het ontheiligen van de wereld, en de M van Monsanto staat voor "zelfzuchtige doeleinden". Bij deze is alle bewijs geleverd dat Monsanto boosaardig is[138]
  • Monsanto vernietigt Afrika met de hulp van Bono van U2[139]
  • Monsanto helpt bij het uitroeien van de wereldbevolking via ebola, met weldra een "real-life zombie apocalypse" als gevolg[140][141]
  • De Nederlandse regeringspartijen zitten in een satanisch-kinderroofcomplot dat, net als de vaccinatiecampagnes, "homofilisering" van de samenleving, chemtrails en voeding van Monsanto Mansanto deel uitmaakt van een overname door de New World Order [142]
  • Monsanto is satanisch en probeert de wereldbevolking uit te roeien met Agent Orange en GMO[143]

Argumentum ad Monsantium

Zie hoofdartikel: Argumentum ad Monsantium

Voor anti-GMO-activisten, en voor complotdenkers in het algemeen, nam Monsanto de rol in van de christelijke Satan: een gezichtloos bedrijf dat verantwoordelijk wordt gesteld voor alle kwaad in de wereld. De term "Monsatan", een samentrekking van de woorden "Monsanto" en "Satan", werd in die kringen dan ook erg vaak gebruikt. Het geloof in een kwaadaardig bedrijf dat zich bemoeit op alle vlakken van de wetenschap en politiek, wordt geregeld gebruik als een soort noodluik, oftewel een variant van de drogreden "shill gambit" die ook wel "Argumentum ad Monsantium" wordt genoemd.

De drogreden "Argumentum ad Monsantium"[145][146], oftewel "beroep op Monsanto" (Engels: Appeal to Monsanto) wijst op het argument dat iemand die anti-GMO-activisten tegenspreekt vanzelfsprekend fout is en werd omgekocht door Monsanto om dit te zeggen[147]. Ironisch genoeg had het bedrijf haar bijna monopolistische positieop de zadenmarkt te danken aan de anti-GMO-activisten zelf. Hun overdreven angst voor GMO-technologie heeft er immers mee toe geleid dat de regulering rond GMO-gewassen steeds strikter werd. Hierdoor wordt het voor kleine bedrijven en onafhankelijke onderzoeksprojecten steeds moeilijker (en soms zelfs onmogelijk) om een product doorheen de bureaucratie te navigeren[148], wat voor een groot en financieel sterk bedrijf (zoals Monsanto) veel makkelijker is. Het lijkt er dus op dat de anti-GMO-activisten hun vijand zelf gecreëerd hebben.

Positieve activiteiten van Monsanto

Wat niet als hoax beschouwd kan worden zijn de positieve activiteiten die Monsanto heeft doorgevoerd. Hieronder een kort overzicht:

  • De Human Rights Campaign heeft het bedrijf Monsanto meermaals uitgeroepen als behorende tot de beste werkgevers voor holebi-werknemers en hun gelijkwaardige behandeling op de werkvloer[149]<[150][151][152].
  • Hoewel Monsanto (en GMO in het algemeen) hier wel vaker van werd beschuldigd, was het bedrijf niet verantwoordelijk voor de bedreiging van de monarchvlinder. Dit is wel het gevolg van landbouwers die de asclepias-plant grootschalig verwijderen, een plant waar de monarchvlinder afhankelijk van is[153]. Niettemin had Monsanto toch besloten om $4 miljoen USD te investeren om de monarchvlinder te redden[154].
  • In 2013 heeft Monsanto meer dan $400.000 USD uitgetrokken om de Filippijnen te helpen nadat het land werd geteisterd door de tyfoon Haiyan (supertyfoon Yolanda)[155].
  • Monsanto heeft stappen ondernomen om te helpen in de strijd tegen de bijensterfte[156].
  • Monsanto heeft stappen ondernomen in de strijd tegen klimaatopwarming en het aandeel van de landbouw hierin, en in het reduceren van haar eigen ecologische voetafdruk[157]

Zie ook

Externe links

Bronnen

Referenties

  1. ↑ http://www.monsanto.com/whoweare/pages/monsanto-history.aspx
  2. ↑ https://books.google.ca/books?id=uVq_AAAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=isbn:1935623052&hl=nl&sa=X&ei=imHvVIHrEKaa7gb0uYGYAQ&ved=0CB0Q6AEwAA#v=onepage&q&f=false
  3. ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16286647
  4. ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1287994/
  5. ↑ http://www.vib.be/en/about-vib/plant-biotech-news/Pages/The-race-towards-the-first-genetically-modified-plant.aspx
  6. ↑ http://www.nytimes.com/1999/12/20/business/monsanto-and-pharmacia-to-join-creating-a-pharmaceutical-giant.html?ref=monsantocompany
  7. ↑ http://www.monsanto.com/whoweare/pages/monsanto-relationships-pfizer-solutia.aspx
  8. ↑ http://www.forbes.com/forbes/2010/0118/americas-best-company-10-gmos-dupont-planet-versus-monsanto.html
  9. ↑ https://www.bbc.co.uk/news/business-37361556
  10. ↑ https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-03-21/bayer-clears-eu-hurdle-for-monsanto-deal-with-basf-sale-pledge
  11. ↑ https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-05-29/bayer-wins-u-s-nod-for-monsanto-nearing-end-of-two-year-quest
  12. ↑ https://www.cnbc.com/2018/06/07/germanys-bayer-closes-monsanto-deal-plans-to-drop-us-companys-name.html
  13. ↑ https://www.facebook.com/kmfolta/posts/1099261130152198
  14. ↑ https://www.facebook.com/Barch-Against-Bayer-1506081119407619/
  15. ↑ http://www.globalresearch.ca/from-agent-orange-to-pesticides-and-genetically-engineered-crops-why-not-to-trust-monsanto/5336444
  16. ↑ http://books.google.pl/books?id=waTdqLYCyPMC&pg=PA17&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
  17. ↑ http://www.sciencemag.org/content/203/4385/1090.extract
  18. ↑ http://www.nytimes.com/2003/08/21/business/700-million-settlement-in-alabama-pcb-lawsuit.html
  19. ↑ http://www.theguardian.com/environment/2011/feb/21/monsanto-brofiscin-pollution
  20. ↑ http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/zoetstoffen.aspx?enummer=E951%20Aspartaam#Enummer
  21. ↑ http://www.gao.gov/docdblite/info.php?rptno=HRD-87-46
  22. ↑ http://www.nytimes.com/1989/11/19/business/nutrasweet-s-bitter-fight.html
  23. ↑ http://www.monsanto.com/newsviews/pages/monsantos-past.aspx
  24. ↑ http://www.snopes.com/medical/toxins/aspartame.asp
  25. ↑ http://acsh.org/1999/01/acsh-debunks-internet-health-hoax-2/
  26. ↑ https://books.google.be/books?id=VIP04mz7MTQC&dq=isbn:1405134348&hl=en&sa=X&ei=MpLvVPvpF-Gv7AaGo4CgAg&ved=0CB8Q6AEwAA
  27. ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17828671
  28. ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12180494
  29. ↑ http://www.cancer.gov/cancertopics/causes-prevention/risk-factors/diet/artificial-sweeteners-fact-sheet
  30. ↑ http://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/aspartame.htm
  31. ↑ http://www.efsa.europa.eu/en/supporting/pub/1641.htm
  32. ↑ https://www.food.gov.uk/science/additives/aspartame/
  33. ↑ http://www.hc-sc.gc.ca/fn-an/securit/addit/sweeten-edulcor/aspartame-eng.php
  34. ↑ http://www.foodsafety.govt.nz/elibrary/industry/Nzfsa_Confident-Recent_Media.htm
  35. ↑ http://www.knack.be/nieuws/wetenschap/elke-actie-van-de-groene-beweging-versterkt-de-positie-van-monsanto/article-normal-121262.html
  36. ↑ http://caselaw.findlaw.com/us-federal-circuit/1033198.html
  37. ↑ http://www.huffingtonpost.com/2013/06/10/monsanto-wins-lawsuit_n_3417081.html
  38. ↑ http://www.monsanto.com/newsviews/pages/saved-seed-farmer-lawsuits.aspx
  39. ↑ http://www.monsanto.com/newsviews/pages/settling-the-matter-part-5.aspx
  40. ↑ http://www.ers.usda.gov/media/260671/aib786g_1_.pdf
  41. ↑ http://www.npr.org/blogs/thesalt/2012/10/18/163034053/top-five-myths-of-genetically-modified-seeds-busted
  42. ↑ http://www.naturalnews.com/041014_Monsanto_seed_patents_GMOs.html
  43. ↑ http://www.gewoon-nieuws.nl/2013/07/monsanto-krijgt-patent-op-broccoli/#.VQviko6G9Q0
  44. ↑ http://www.niburu.co/index.php?option=com_content&view=article&id=5367:monsanto-nu-eigenaar-van-broccoli&catid=17:gezondheid&Itemid=30
  45. ↑ http://action.sumofus.org/a/monsanto-broccoli-patents/
  46. ↑ http://no-patents-on-seeds.org/en/node/248/monsanto-granted-patent-severed-broccoli
  47. ↑ http://www.greenpeace.nl/campaigns/landbouw/Monsanto/
  48. ↑ http://www.monsanto.com/global/uk/newsviews/pages/monsanto-response-to-avaaz-campaign.aspx
  49. ↑ http://www.europabio.org/why-do-seeds-have-patents-are-gm-seeds-only-patented-seeds
  50. ↑ http://www.patentgenius.com/class/PLT.html
  51. ↑ http://www.motherjones.com/tom-philpott/2013/07/eastern-broccoli-monsanto-involved-plant-breeding-project-i
  52. ↑ http://www.vilt.be/Patent_op_broccoli_en_tomaat_ligt_onder_vuur
  53. ↑ http://www.efsa.europa.eu/en/press/news/151112
  54. ↑ http://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/4302_glyphosate_complementary.pdf
  55. ↑ http://www.who.int/foodsafety/jmprsummary2016.pdf?ua=1
  56. ↑ http://src.bna.com/iE2
  57. ↑ http://www.forbes.com/sites/henrymiller/2015/03/20/march-madness-from-the-united-nations/
  58. ↑ https://www.geneticliteracyproject.org/2015/02/25/glyphosate-is-not-harmful-to-humans-according-to-food-science/
  59. ↑ http://lancasteronline.com/features/answering-critics-of-gmo-foods-and-genetic-engineering/article_800ffe38-bc41-11e4-ae6c-c7cbbca261d7.html
  60. ↑ http://www.fda.gov/downloads/food/foodscienceresearch/geplants/submissions/ucm218911.pdf
  61. ↑ https://www.geneticliteracyproject.org/2015/03/23/is-glyphosate-herbicide-linked-to-gmos-carcinogenic-not-if-science-matters/
  62. ↑ http://www.forbes.com/sites/alicegwalton/2015/03/21/monsanto-herbicide-dubbed-probably-carcinogenic-by-world-health-organization-are-they-right/
  63. ↑ https://www.theguardian.com/environment/2015/mar/21/roundup-cancer-who-glyphosate-
  64. ↑ http://monographs.iarc.fr/ENG/Classification/
  65. ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23480780
  66. ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25687244
  67. ↑ http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0273230012000943
  68. ↑ http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.3109/10408444.2014.1003423
  69. ↑ http://rd.springer.com/article/10.1007/s00003-014-0927-3
  70. ↑ http://www.innovationfiles.org/points-to-consider-republication-of-discredited-and-retracted-paper-on-rats-gmos-and-cancer/
  71. ↑ http://skeptico.blogs.com/skeptico/2013/06/the-seralini-rule-gmo-bogus-study.html
  72. ↑ http://academicsreview.org/2012/09/scientists-smell-a-rat-in-fraudulent-study/
  73. ↑ https://www.geneticliteracyproject.org/2015/03/23/is-glyphosate-herbicide-linked-to-gmos-carcinogenic-not-if-science-matters/
  74. ↑ http://academicsreview.org/2012/09/scientists-smell-a-rat-in-fraudulent-study/
  75. ↑ http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0278691512005637
  76. ↑ http://www.geneticliteracyproject.org/glp-facts/gilles-eric-sralini/
  77. ↑ http://www.iarc.fr/en/media-centre/pr/2011/pdfs/pr208_E.pdf
  78. ↑ http://monographs.iarc.fr/ENG/Classification/ClassificationsGroupOrder.pdf
  79. ↑ http://www.carcinogenesis.com/article.asp?issn=1477-3163;year=2011;volume=10;issue=1;spage=18;epage=18;aulast=Kovvali
  80. ↑ http://www.npr.org/sections/thesalt/2016/09/17/494301343/epa-weighs-in-on-glyphosate-says-it-doesnt-cause-cancer
  81. ↑ http://www.who.int/foodsafety/jmprsummary2016.pdf?ua=1
  82. ↑ http://www.forbes.com/sites/henrymiller/2015/03/20/march-madness-from-the-united-nations/
  83. ↑ http://www.bfr.bund.de/cm/343/loest-glyphosat-krebs-aus.pdf
  84. ↑ https://www.theguardian.com/environment/2016/may/16/glyphosate-unlikely-to-pose-risk-to-humans-unwho-study-says
  85. ↑ http://www.who.int/foodsafety/jmprsummary2016.pdf?ua=1
  86. ↑ http://www.npr.org/sections/thesalt/2015/11/13/455810235/european-cancer-experts-dont-agree-on-how-risky-roundup-is
  87. ↑ http://www.who.int/foodsafety/jmprsummary2016.pdf?ua=1
  88. ↑ http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2017/04/25/misdadig-gedrag-monsanto-dan-toch-eindelijk-voorpaginanieuws
  89. ↑ http://www.greenpeace.org/belgium/nl/nieuws/landbouw/blog/monsanto-heeft-studies-over-glyfosaat-vervals/blog/59248/
  90. ↑ http://www.hln.be/hln/nl/2764/milieu/article/detail/3144090/2017/04/27/Verkoop-glyfosaat-binnenkort-verboden-voor-particulieren-maar-landbouwers-mogen-lustig-blijven-verder-spuiten.dhtml
  91. ↑ http://kanaalz.knack.be/nieuws/europa-geschokt-over-wetenschapsfraude-over-roundup/video-normal-845159.html
  92. ↑ https://www.groen.be/nieuws/gebruik-glyfosaat-moet-meteen-verboden-worden
  93. ↑ http://www.demorgen.be/wetenschap/-geen-reden-voor-europees-verbod-op-glyfosaat-b8376bb4/
  94. ↑ http://decisions.fct-cf.gc.ca/fc-cf/decisions/en/item/38991/index.do
  95. ↑ http://www.monsanto.com/newsviews/pages/gm-seed-accidentally-in-farmers-fields.aspx
  96. ↑ http://www.osgata.org/wp-content/uploads/2011/03/OSGATA-v-Monsanto-MTD-Decision.pdf
  97. ↑ http://www.monsanto.com/newsviews/pages/gm-seed-accidentally-in-farmers-fields.aspx
  98. ↑ http://www.cbd.int/agro/gurts.shtml
  99. ↑ http://www.monsanto.com/newsviews/pages/terminator-seeds.aspx
  100. ↑ http://books.google.co.in/books?id=yVn_OlBeDqoC&lpg=PA83&ots=mMupgiFh0t&dq=the%20terminator%20may%20spread%20to%20surrounding%20food%20crops%20or%20the%20natural%20environment%20is%20a%20serious%20one.%20The%20gradual%20spread%20of%20sterility%20in%20seeding%20plants%20would%20result%20in%20a%20global%20catastrophe%20that%20could%20eventually%20wipe%20out%20higher%20life%20forms%2C%20including%20humans%2C%20from%20the%20planet%E2%80%9D.&pg=PA83#v=onepage&q&f=false
  101. ↑ http://www.independent.co.uk/environment/gm-food-banned-in-monsanto-canteen-737948.html
  102. ↑ http://www.independent.co.uk/environment/green-living/exposed-the-great-gm-crops-myth-812179.html
  103. ↑ http://www.ipni.net/ppiweb/FILELIB.NSF/0/3FCACF5C93CFA9A18525743A006C7630/$file/Gordon_Fact_Sheet.pdf)
  104. ↑ http://www.greenpeace.org/international/en/news/Blogs/makingwaves/eat-it-up-monsanto/blog/39002/
  105. ↑ http://www.naturalnews.com/037466_GM_food_global_elite_organic_gardens.html#
  106. ↑ http://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2007/09/01/monsanto-workers-ban-gmo-foods-from-their-own-cafeteria.aspx
  107. ↑ http://www.whale.to/a/monsanto_cafeteria.html
  108. ↑ http://www.monsanto.com/newsviews/pages/what-monsanto-serves-in-its-cafeterias.aspx
  109. ↑ http://www.ibtimes.com/monsanto-protection-act-5-terrifying-things-know-about-hr-933-provision-1156079
  110. ↑ http://www.huffingtonpost.com/2013/09/24/monsanto-protection-act-expire_n_3985673.html
  111. ↑ http://www.theguardian.com/environment/blog/2013/apr/04/monsanto-protection-act-gm
  112. ↑ http://www.aljazeera.com/programmes/insidestoryamericas/2013/04/2013428059717911.html
  113. ↑ https://www.govtrack.us/congress/bills/113/hr933/text
  114. ↑ http://gawker.com/5993042/what-is-the-so-called-monsanto-protection-act-is-it-eeeeeevil
  115. ↑ http://www.salon.com/2013/03/27/how_the_monsanto_protection_act_snuck_into_law/
  116. ↑ http://www.cbsnews.com/news/critics-slam-obama-for-protecting-monsanto/
  117. ↑ http://geneticliteracyproject.org/2013/04/01/monsanto-protection-act-separating-the-facts-from-the-fury/
  118. ↑ http://www.nytimes.com/gwire/2010/06/21/21greenwire-supreme-court-lifts-ban-on-planting-gm-alfalfa-57894.html
  119. ↑ http://www.aphis.usda.gov/newsroom/2012/07/rr_sugarbeets.shtml
  120. ↑ http://www.monsanto.com/newsviews/pages/revolving-door.aspx
  121. ↑ http://www.monsanto.com/whoweare/pages/business-conduct.aspx
  122. ↑ http://www.monsanto.com/sitecollectiondocuments/anti-corruption-policy.pdf
  123. ↑ http://naturalsociety.com/list-politicians-paid-off-by-monsanto/
  124. ↑ http://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2012/07/31/monsanto-powerful-influence.aspx
  125. ↑ https://www.metabunk.org/threads/partially-debunked-list-of-monsanto-employees-in-government.3664/
  126. ↑ http://littlesis.org/person/13191/Hillary_Clinton
  127. ↑ Behalve Trump, want hij is de koning der complotdenkers.
  128. ↑ http://littlesis.org/person/33418/Donald_H_Rumsfeld
  129. ↑ http://www.rawstory.com/rs/2015/03/lobbyist-claims-monsanto-weed-killer-is-safe-to-drink-then-bolts-when-tv-host-offers-him-a-glass/
  130. ↑ http://www.rationalityunleashed.net/dr-patrick-moores-press-release-roundup-and-terrible-reporting/
  131. ↑ http://www.newsweek.com/patrick-moore-scientist-who-offered-and-then-refused-drink-glyphosate-weed-317289
  132. ↑ http://www.forbes.com/sites/matthewherper/2015/03/27/no-its-not-safe-to-drink-weed-killer-on-camera-but-who-cares/
  133. ↑ https://www.sciencebasedmedicine.org/glyphosate-the-new-bogeyman/
  134. ↑ http://worldtruth.tv/gm-crops-must-be-immediately-outlawed-monsanto-halted-from-threatening-humanity/
  135. ↑ http://www.ninefornews.nl/mit-wetenschapper-autisme-veroorzaakt-door-landbouwgif-van-monsanto-en-vaccins/
  136. ↑ http://www.geoengineeringwatch.org/chemtrails-killing-organic-crops-monsantos-gmo-seeds-thrive/
  137. ↑ http://www.ninefornews.nl/monsanto-sproeit-chemtrails-om-gigantische-spiegel-te-maken/
  138. ↑ http://bovendien.com/categorieen/gezondheid/hoeveel-monsanto-gif-zit-er-al-in-uw-urine
  139. ↑ http://niburu.co/index.php?option=com_content&view=article&id=8806:bono-u2-helpt-monsanto-bij-vernietiging-afrika&catid=20:het-complot&Itemid=33
  140. ↑ http://worldunity.me/graag-delen-monsanto-ebola-connectie-monsanto-en-dod-investeren-in-ebola-vaccin-bedrijf-terwijl-de-ebola-uitbraak-nu-al-oncontroleerbaar-zou-kunnen-zijn/
  141. ↑ http://www.naturalnews.com/046259_Ebola_outbreak_drug_treatments_Monsanto.html#
  142. ↑ http://www.klokkenluideronline.is/2013/09/breaking-pedofielen-plegen-staatsgreep/
  143. ↑ http://whale.to/a/monsanto_h.html
  144. ↑ https://sites.google.com/site/ncfnocancerfoundation/monsanto
  145. ↑ http://www.skepticblog.org/2012/11/08/argumentum-ad-monsantium/
  146. ↑ http://blogs.scientificamerican.com/but-not-simpler/2013/10/16/argumentum-ad-monsantum-bill-maher-and-the-lure-of-a-liberal-logical-fallacy/
  147. ↑ http://kfolta.blogspot.be/2012/07/thoughts-from-shill-for-monsanto.html
  148. ↑ http://www.ask-force.org/web/Vatican-PAS-Studyweek-Elsevier-publ-20101130/Potrykus-Ingo-Lessons-Humanitarian-Golden-Rice-20101130-publ.pdf
  149. ↑ http://www.stltoday.com/business/local/monsanto-named-a-best-place-to-work-for-lgbt-equality/article_75de855c-06cd-51ae-85f5-e95c5ec8aaa9.html
  150. ↑ http://news.monsanto.com/press-release/corporate/monsanto-open-all-company-signs-human-rights-campaign-equality-pledge
  151. ↑ http://news.monsanto.com/press-release/recognition/monsanto-named-best-place-work-lgbt-equality-human-rights-campaign-hrc
  152. ↑ http://news.monsanto.com/press-release/corporate/human-rights-campaign-hrc-names-monsanto-best-place-work-lgbt-equality
  153. ↑ http://news.nationalgeographic.com/news/2014/08/140819-monarch-butterfly-milkweed-environment-ecology-science/
  154. ↑ http://news.monsanto.com/press-release/giving/monsanto-announces-multi-year-commitment-help-monarch-butterflies
  155. ↑ http://news.monsanto.com/press-release/giving/monsanto-pledges-multi-stage-support-aid-philippines-local-farmers-devastated-t
  156. ↑ http://www.monsanto.com/improvingagriculture/pages/honey-bee-health.aspx
  157. ↑ http://www.monsanto.com/improvingagriculture/pages/climate-change.aspx
Wiki-inhoud is beschikbaar onder CC-BY-SA tenzij anders vermeld.

Fan Feed

More Hoax wiki