Hoax wiki

Een red herring (Nederlands: rode haring) of ignoratio elenchi is een drogreden in de vorm van een retorisch afleidingsmaneuver om de aandacht te verleggen van het eigenlijke onderwerp naar een irrelevant detail[1], met de bedoeling om zo de discussie te winnen. In plaats van een conclusie te trekken uit de premisse, wordt de premisse aldus gewijzigd.

Concept[]

Een red herring is een poging om het hoofdonderwerp van een discussie op een zijspoor te zetten, door de aandacht af te leiden naar een ander, schijnbaar gerelateerd onderwerp. Dit is een methode die vooral wordt toegepast door degene die de discussie dreigt te verliezen, en op deze manier alsnog hoopt als winnaar uit de bus te komen. Hij doet dit door te voorkomen dat hij een conclusie van de premisse moet aangeven, omdat hij de premisse zelf wijzigt. De term wordt gebruikt als algemene beschrijving van zulke afleidingsmaneuvers, terwijl er eveneens tal van andere termen zijn om specifieke vormen van red herrings te beschrijven, zoals o.a. ad hominem, beroep op natuur, beroep op de meerderheid, en beroep op motief.

De oorsprong van de term "red herring" is onzeker. Op zich bestaat er geen haring die van nature een rode kleur heeft, maar een kipper (haring gerookt op een bepaalde manier) wordt gespleten en gepekeld, kan wel een rode schijn krijgen[2]. Aanvankelijk werd gedacht dat de term afkomstig was van een techniek om geurhonden op te leiden door ze op een dwaalspoor te zetten met de sterke geur van de gerookte haring. Uit meer recent onderzoek is gebleken dat de oorsprong elders ligt: in 1807 zou een journalist genaamd William Cobbett rode haring gebruikt hebben om geurhonden op een dwaalspoor te zetten, wanneer hij werd achtervolgd[3]. Wanneer dit effectief op de proef werd gesteld door Mythbusters, bleek dat dat de honden slechts tijdelijk de geur van de voortvluchtige waren verloren en hem uiteindelijk alsnog wisten te vinden[4][5].

Red herrings worden vaak gebruikt in films en romans, door een element te introduceren om de kijker of lezer op een dwaalspoor te zetten: een persona die de verdachte moordenaar lijkt te zijn, terwijl achteraf blijkt dat hij dit helemaal niet was. Zo leek het aanvankelijk dat Bisschop Aringarosa de slechterik was in The Da Vinci Code van Dan Brown, terwijl dit achteraf niet het geval bleek te zijn. De naam "Aringarosa" is bovendien een losse Italiaanse vertaling van "rode haring"[6]. In zulke gevallen spreken we natuurlijk niet van een drogreden, omdat het niet gaat om een discussie waar conclusies uit worden getrokken, maar om een fictief verhaal dat op deze manier boeiend blijft voor de kijker of lezer.

Iets is geen red herring indien het argument wel degelijk relevant is in de discussie, ook al begrijpt de tegenstander die relevantie niet. 

Een red herring dient niet te worden verward met een non sequitur. Terwijl een non sequitur een conclusie aangeeft die irrelevant is in verhouding tot de premisse, wordt bij een red herring de premisse zelf gewijzigd als afleidingsmaneuver om geen conclusie te hoeven aangeven van de oorspronkelijke premisse.

Zie ook[]

Bronnen[]

Referenties[]