Vlaams-nationalisme

De officiële vlag van Vlaanderen: Geel met een zwarte leeuw, rood geklauwd en getongd. Deze drie kleuren, doch in een andere volgorde, vinden we ook terug bij de Brabantse Leeuw waarop de Belgische tricolore vlag is gebaseerd.

Het Vlaams-nationalisme is een nationalistische ideologie die op één of andere wijze de onafhankelijkheid van Vlaanderen beoogt. Het gaat in feite om een vorm van separatisme en taalracisme waarin de staat België en dan vooral de Franstalige Belgen worden beschouwd als ultieme vijand. Het is louter een populistische strekking die zich baseert op een fictief Vlaanderen dat bijna niets meer te maken heeft met het gelijknamige geschiedkundige graafschap. De oorspronkelijke doeleinden van deze ideologie, met name de taalstrijd om het behoud van het Nederlands, is inmiddels al lang niet meer actueel. Het zogenaamde hedendaagse "Vlaamse" volk is bovendien minstens even artificieel als de Belgische staat.

Het geschiedkundige graafschap Vlaanderen

De term "Vlaanderen" is afkomstig van "Flandris" en "Flandrensis" en betekent "overstroomde landen". De benaming was zeer toepasselijk, omdat het Vlaamse kustgebied tussen de 3de en 8ste à 9de eeuw maar liefst tweemaal per dag bij vloed overstroomde. Met het uiteen vallen van het West-Romeinse Rijk werd dit gebied vooral bevolkt door Frankische Germanen. Wanneer de overstromingen afnamen en de bevolking toenam, ontstond de Frankische administratieve onderverdeling van "pagus Flandrensis" of Vlaanderengouw rond de stad Brugge. In 843 werd het Frankrische Rijk met het Verdrag van Verdun in drie gesplitst, waardoor de Vlaanderengouw voortaan deel uitmaakte van West-Francië.

Van Gouw tot Graafschap

In 862 kreeg Boudewijn, de zoon van de "forestari" van de Vlaanderengouw, als eerste de titel "Graaf van Vlaanderen" van de Franse koning Karel de Kale, nadat hij diens dochter Judith had geschaakt en vervolgens had gehuwd. Het uiteindelijke graafschap Vlaanderen omvatte het gebied wat momenteel de Belgische provincies Oost- en West-Vlaanderen zijn, alsook een klein stukje van de huidige provincie Antwerpen, met name het gebied ten westen van de Schelde (Linkeroever, Zwijndrecht en Bornem). Tevens omvatte het een stukje van de huidige provincie Henegouwen (Doornik en Moeskroen), en een stukje Frans-Vlaanderen in het huidige Frankrijk en Zeeuws-Vlaanderen in Nederland.

Filips van de Elzas, die in de 12de eeuw graaf van Vlaanderen was, introduceerde het wapenschild van de "Vlaamse Leeuw": een zwarte, klimmende leeuw met rode tong op een gele achtergrond. Volgens een mythe had Filips het symbool van de leeuw geïmporteerd uit het Midden-Oosten bij zijn terugkeer van de Kruistochten, maar de heraldische leeuw werd inmiddels reeds elders in Europa gebruikt, zoals ook door de Engelse koningen, waardoor het waarschijnlijk gewoonweg werd gekopieerd van andere Europese wapenschilden. De leeuw werd immers het meest gebruikte symbool in de Europese heraldiek. Wanneer Filips terugkeerde naar het Heilige Land om deel te nemen aan de Derde Kruistocht, overleed hij tijdens he Beleg van Akko. Zijn neef en latere opvolger, Boudewijn IX, nam deel aan de Vierde Kruistocht en werd Keizer van het Latijnse Keizerrijk.

Guldensporenslag

Hoewel Vlaanderen in theorie afhankelijk was van Frankrijk, met aldus de Franse koning als leenheer, genoot het graafschap van een ruime autonomie, onder meer dankzij de bloeiende handel van wol met Engeland. Wanneer Frankrijk en Engeland in oorlog waren met elkaar aan het einde van de 13de eeuw (Anglo-French War van 1294-1303), koos de Vlaamse graaf Gwijde van Dampierre de kant van Engeland. De Franse koning Filips de Schone nam Gwijde gevangen, maar hij werd weer vrijgelaten na bemiddeling door de Paus. Gwijde moest het graafschap terug overhandigen aan de Franse koning, in wiens naam hij het mocht besturen mits inperking van diens autonomie. Hij reageerde hierop door zijn trouw aan de koning af te zweren en een verbond te sluiten met de Engelse koning Edward I.

Frankrijk besloot om Vlaanderen binnen te vallen en te veroveren. Het Vlaamse leger kon het grotere Franse leger niet verslaan, en de Engelse koning had alsnog geen hulptroepen gestuurd omdat hij inmiddels vrede had gesloten met Frankrijk. Gwijde werd opnieuw gevangen gezet, en de koning stelde een Franse landvoogd aan. Een deel van de hoge belastingen werden afgeschaft ten voordele van de Fransgezinde patriciërs (de leliaards), maar niet voor de ambachten en volksklasse (de liebaards) die aanhangers waren van de graaf. De liebaards van Gent en Brugge kwamen in opstand en zetten de leliaards uit de stad; tijdens de Brugse Metten werd het leger van de landvoogd afgeslacht. Gwijde van Namen, een zoon van de graaf, en Willem van Gulik, een kleinzoon van de graaf, namen de leiding van het verzet op zich. De graaf zelf zou nooit meer levend vrij komen.

Op 11 juli 1302 vond dan de zogenaamde "Guldensporenslag" plaats te Kortrijk, tussen het Franse en Vlaamse leger. Vele van de Franse aanvoerders sneuvelden, en tegen de algemene verwachtingen in wonnen de Vlamingen de slag. Oorspronkelijk werd dit de slag bij Kortrijk genoemd; pas eeuwen later vond de naam "Guldensporenslag" ingang, een verwijzing naar de talloze vergulde sporen die de Vlamingen achteraf op het slageld zouden hebben teruggevonden. Het gevolg van deze overwinning was dat het graafschap haar voormalige autonomie herwon, maar dit was slechts tijdelijk. Amper twee jaar later vocht Vlaanderen opnieuw tegen de Fransen, in de onbesliste Slag bij Pevelenberg, waar ze werden gedwongen tot het gedeeltelijk inperken van hun autonomie, al was die nog altijd groter dan bij andere Franse leenmannen. 

Ondanks de verpletterende Vlaamse overwinning in de Guldensporenslag is het graafschap ook nadien nooit een volledig onafhankelijke natie geweest. Graaf Lodewijk I, de achterkleinzoon van Gwijde van Dampierre, was opgegroeid in Parijs en was zelfs nog nooit in Vlaanderen geweest voordat hij het graafschap erfde van zijn grootvader, Robrecht III van Béthune. Bovendien was hij gehuwd met de dochter van de Franse koning Filips V. Bij het uitbreken van de Honderdjarige Oorlog tussen Frankrijk en Engeland, schaarde Lodewijk zich dan ook achter de Fransen. De Engelsen reageerden hierop met een verbod op uitvoer van Vlaamse wol naar het Britse eiland, waardoor de Vlaamse lieden in opstand kwamen en Lodewijk uiteindelijk zijn graafschap moest ontvluchten. 

Bourgondisch Vlaanderen

Wanneer gravin Margaretha III, de kleindochter van Lodewijk I, huwde met Filips de Stoute, de hertog van Bourgondië, kwam het graafschap in handen van het Huis Valois. Vanaf toen begon het graafschap stilaan op te gaan in een groter geheel, en werd het beheerst door graven die eveneens graaf en hertog waren van andere gebieden. Filips de Goede, de kleinzoon van Margaretha en Filips de Stoute, wist zijn gebieden nog verder uit te breiden met Brabant, Limburg, Namen, Henegouwen, Luxemburg Holland, Zeeland en West-Friesland. Zodoende ontstonden de Bourgondische Nederlanden, die hij bestuurde via de Staten-Generaal. In 1477 huwde Maria van Bourgondië, de kleindochter van Filips de Goede, met Maximiliaan I van Oostenrijk die later keizer werd van het Heilige Roomse Rijk. Zodoende ging het graafschap van Vlaanderen en de rest van de Nederlanden over naar het huis Habsburg.

Spaans Vlaanderen

In 1506 werd Karel III, de kleinzoon van Maria van Bourgondië, de graaf van Vlaanderen met het erven van de Habsburgse Nederlanden (voorheen de Bourgondische Nederlanden). In 1516 werd hij eveneens koning van Spanje, en in 1519 keizer van het Heillige Roomse Rijk, waardoor hij bekend werd als "Keizer Karel". Dit was niet naar de zin van koning Frans I van Frankrijk, die zelf aanspraak op de keizerlijke titel had proberen te maken met steun van de Paus. Dit conflict tussen Frans en Karel leidde tot de Italiaanse Oorlog van 1521-1526, maar wanneer de Paus zich aan de zijde van Karel schaarde, evenals Engeland, vond Frankrijk zich in een positie waarin het omsingeld was door vijanden. In de Slag bij Pavia van 1525 werd het Franse leger verslaan en koning Frans gevangen genomen, waardoor hij gedwongen werd om te onderhandelen in ruil voor zijn vrijlating.

In 1526 werd de Franse koning verplicht het Verdrag van Madrid te ondertekenen, waarmee hij zijn vrijheid terugkreeg in ruil voor het afstaan van zijn aanspraak als leenheer op Vlaanderen, alsook andere Bourgondische gebieden. Dit werd in 1529 opnieuw bevestigd in het verdrag dat de "Damesvrede van Kamerijk" wordt genoemd. Hierdoor viel het graafschap Vlaanderen voor de eerste keer in haar geschiedenis officieel niet meer onder de Franse koning, maar dus wel onder Keizer Karel en zijn opvolgers. De erfopvolging van de Habsburgse Nederlanden werd door hem vastgelegd in de "Pragmatische Sanctie" van 1549, die stelde dat de "Zeventien Provinciën", waaronder dus ook Vlaanderen, als een ondeelbaar geheel geërfd dienden te worden. De Zeventien Provinciën maakten sindsdien evenwel geen deel meer uit van het Heilige Roomse Rijk.

Filips IV, de zoon en opvolger van Karel, erfde de keizerlijke titel niet, en zijn opvolgers evenmin. Zij waren in de eerste plaats vooral de koning van Spanje. De opkomst van het Protestantisme leidde echter tot veel spanningen met de katholiek-gezinde Spaanse koning, waardoor een groot gedeelte van de Nederlanden zich afscheurde en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden vormde. Vlaanderen nam eveneens deel aan de opstand, maar Spanje wist het gebied te heroveren en zodoende viel het graafschap onder de heerschappij van de "Spaanse Nederlanden", gewoonlijk ook de Zuidelijke Nederlanden genoemd. Tijdens de Frans-Spaanse Oorlog van 1635-1659 wist de Franse koning Lodewijk XIV grote gebieden van de Zuidelijke Nederlanden te veroveren, en met de Vrede van de Pyreneeën in 1659 werd een gedeelte van het zuiden van Vlaanderen door de Spaanse koning afgestaan. 

Na afloop van de Devolutieoorlog van 1667-1668, omtrent de heerschappij over de Spaanse Nederlanden, werd het Verdrag van Aken gesloten waarbij een aantal zuidelijke gebieden van Vlaanderen aan Frankrijk werden toegekend. Vervolgens vond de Hollandse Oorlog van 1672-1679 plaats wanneer Frankrijk de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden aanviel. Deze oorlog werd beëindigd met de Vrede van Nijmegem, waarmee Frankrijk opnieuw delen van het zuiden van Vlaanderen toegekend kreeg, al waren er ook gebieden die terug werden afgestaan aan Spanje. Zodoende werd het zogenaamde Zuid-Vlaanderen, oftewel het Frans-Vlaanderen gevormd.

Oostenrijks Vlaanderen

Wanneer de kinderloze koning Karel II van Spanje kwam te overlijden, brak de Spaanse Successieoorlog uit. Karel had Filips van Anjou, de kleinzoon van de Franse koning Lodewijk XIV, gekozen als zijn opvolger, maar bij diens aantreden was het vooral Lodewijk zelf die het heerschappij over de Spaanse bezittingen in handen nam, waardoor Frankrijk en Spanje in feite verenigd waren. Leopold I, de keizer van het Heilige Roomse Rijk, betwiste de opvolging en kreeg hierbij de steun van Engeland, Pruisen en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

De oorlog eindigde met de Vrede van Utrecht in 1713, waarin werd beslist dat Spanje tot Filips bleef behoren op voorwaarde dat hij zou afzien van het Franse koningschap, en Karel VI van Oostenrijk (die op dat moment keizer was van het Heilige Roomse Rijk als tweede zoon van Leopold I) ontving de Zuidelijke Nederlanden die vanaf dan de Oostenrijkse Nederlanden werden genoemd. Frankrijk stond op haar beurt een gedeelte van Zuid-Vlaanderen af, met name het West-Vlaanderen van 1713 (niet te verwarren met de huidige gelijknamige Belgische provincie, waarvan het enkel het zuidelijke gedeelte innam). Deze provincie viel vervolgens onder het bewind van de Oostenrijkse Nederlanden.

Het graafschap Vlaanderen viel voor het grootste gedeelte van de 18de eeuw onder het bewind van de Oostenrijkse keizers van het Heilige Roomse Rijk. In 1789 brak echter de Brabantse Omwenteling uit, een opstand van de Zuidelijke Nederlanden tegen keizer Jozef II. Ook Vlaanderen nam deel aan deze opstand, en maakte vervolgens als "provincie" deel uit van de Verenigde Nederlandse Staten die zich onafhankelijk hadden verklaard. Dit was echter slechts van korte duur, want met het aantreden van Leopold II als keizer na het overlijden van zijn oudere broer Jozef, die de Zuidelijke Nederlanden zonder al te veel moeite wist te heroveren. 

Latere evolutie van het graafschap

Inmiddels was in Frankrijk de Franse Revolutie uitgebroken en het Franse koningshuis was opgedoekt. De nieuw opgerichte Eerste Franse Republiek verklaarde de oorlog aan de Habsburgs, en in 1794 werden de Oostenrijkse Nederlanden veroverd. De Franse heerschappij over de Zuidelijke Nederlanden werd erkend met de Vrede van Bazel in 1795 en de door Napoleon Bonaparte getekende Vrede van Leoben in 1797. Hiermee hield het graafschap Vlaanderen officieel op te bestaan, en de titel "Graaf van Vlaanderen" werd opgeheven. Het grondgebied werd gereorganiseerd in twee "departementen": het Leiedepartement oftewel "Lys" (het huidige West-Vlaanderen) en het Scheldedepartement oftewel "Escaut" (het huidige Oost-Vlaanderen en Zeeuws-Vlaanderen). Het grondgebied bleef onder Frans bewind tijdens het Franse Keizerrijk van Napoleon.

In 1806 trad keizer Francis II van het Heilige Roomse Rijk af en ontbond hij het keizerrijk wegens de dreiging van Napoleon, en hoewel hij wel aanbleef als keizer van Oostenrijk, herwon het Huis Habsburg het bewind over Vlaanderen nooit meer terug. Na de val van Napoleon in 1814 werd het Verdrag van Parijs goedgekeurd, waarin werd beslist om de Zuidelijke Nederlanden te verenigen met de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, onder de nieuwe noemer "Verenigd Koninkrijk der Nederlanden", bedoeld als bufferstaat aan de noordelijke grens van Frankrijk. Het voormalige graafschap Vlaanderen maakte hier bijgevolg eveneens deel van uit, met uitzondering van Frans-Vlaanderen dat onder Frans bewind mocht blijven. De twee "departementen" werden dan hernoemd naar West- en Oost-Vlaanderen.  Op het Congres van Wenen werden de grenzen van het Nederlandse koninkrijk bepaald, en Willem I van Oranje aangesteld als eerste koning.

Het Nederlandse bewind over het Vlaamse grondgebied duurde echter slechts tot 1830, wanneer de Belgische Revolutie uitbrak en het onafhankelijke koninkrijk België ontstond. Het voormalige graafschap Vlaanderen werd, met uitzondering van Zeeuws- en Frans-Vlaanderen, opgenomen in de nieuwe Belgische staat, en de namen van de provincies Oost- en West-Vlaanderen werden behouden. De titel "Graaf van Vlaanderen" werd nieuw leven ingeblazen en toegewezen aan de tweede in lijn voor de opvolging als koning der Belgen. Na Karel, de tweede zoon van de latere koning Albert I, werd de titel echter niet meer toegewezen, en in 2001 werd de titel volledig afgeschaft bij Koninklijk Besluit. Wel wordt de titel tot op heden nog gedragen door de Spaanse monarch, al is dit louter ceremonieel en zonder enige aanspraak te maken op het grondgebied van het voormalige graafschap.

Geschiedenis van het Vlaams-nationalisme

Het Vlaams-nationalisme is ontstaan uit de Vlaamse Beweging, die op haar beurt ontstond kort na de onafhankelijkheid van België. Hoewel het land officieel niet eentalig was (in tegenstelling tot wat Vlaams-nationalisten soms beweren), was het Frans wel de voornaamste taal voor alle officiële aangelegenheden. De Vlaamse Beweging was dan ook een reactie op de verfransing van de Nederlandstalige gebieden in het noorden van België. Het ging louter om de taalkwestie, en niet om één of andere vorm van separatisme. De Vlaamse onafhankelijkheidsbeweging is pas ontstaan tijdens de Eerste Wereldoorlog, en dit onder invloed van de Duitse bezetters en hun zogenaamde "flamenpolitik".

Vlaamse Activisten

De "flamenpolitik", oftewel het "Vlamingenbeleid" had tot doel het overtuigen van de zogenaamde "Vlaamse" bevolking om de kant van de Duitsers te kiezen, in ruil voor gunstige (taal)maatregelen ten voordele van het Nederlands. Dit viel in de smaak bij een aantal zogenaamde "Vlaamse activisten", die bijgevolg gretig collaboreerden met de Duitsers. Dit leidde tot de oprichting van de (tijdelijke) Raad van Vlaanderen, een soort officieus Vlaams parlement dat met Duitsland onderhandelde over een federalisering van België. De Vlaamse Raad riep zelfs de Vlaamse onafhankelijkheid uit, maar die werd niet erkend door de Duitse bezetters omdat die inmiddels vredesonderhandelingen voerde met de Belgische koning Albert I.

Collaboratie met Nazi-Duitsland

Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog verenigden Vlaams-nationalisten zich op politiek vlak binnen een nieuwe partij: de Frontpartij, officieel "Het Vlaamsche Front" genoemd. Deze partij werd in 1933 echter omgevormd tot het meer radicale Vlaams Nationaal Verbond, opgericht door "den Leider" Staf de Clerq. Vanaf 1937, ten tijde van de opkomst van het naziregime in Duitsland, begon het VNV financiële steun te ontvangen van het Duitse Ministerie van Propaganda. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog collaboreerde een groot deel van de VNV-leden dan ook met Nazi-Duitsland, die haar flamenpolitik opnieuw toepaste. Er werd een "Vlaamse autonomie" beloofd, en een aantal "Vlaamse" krijgsgevangenen werden vrijgelaten uit de Duitse kampen. 

VNV-voorzitter De Clerq stelde openlijk zijn vertrouwen in de "führer" Adolf Hitler, en het VNV steunde openlijk de Jodenvervolging. De partij ronselde manschappen voor de Waffen-SS, en er werd zelfs een Vlaams Legioen opgericht als onderdeel van het Duitse leger. Deze collaboratie met het racistische en fascistische naziregime kon na het einde van de Tweede Wereldoorlog niet onbestraft blijven, waardoor vele Vlaams-nationalistische collaborateurs - terecht - werden vervolgd en veroordeeld vanwege hun oorlogsmisdaden. Hoewel de Vlaamse Beweging hierdoor zo goed als vernietigd was, ontstond in 1949 toch de "Vlaamse Concentratie", een Vlaams-nationalistische politieke collaborateurspartij die ijverde voor amnestie van de oorlogsmisdadigers. Gelukkig raakte deze partij niet van de grond, en in 1954 ging ze op in de Christelijke Vlaamse Volksunie.

Volksunie

De Christelijke Vlaamse Volksunie boekte eveneens weinig succes bij de verkiezingen van 1954, en ging een jaar later op in de Volksunie (VU), die wegens haar ijveren voor amnestie nog steeds een collaborateurspartij was. Helaas zijn de gruwels van de Tweede Wereldoorlog maar al te snel vergeten, en wist de VU als politieke vleugel van de radicale Vlaamse Beweging toch te groeien. Met het Egmontpact van 1977, dat België moest hervormen tot federale staat, ontstond er onenigheid binnen de partij, met als gevolg dat de radicale vleugel zich afscheurde en er twee nieuwe partijen werden gevormd: de Vlaams Nationale Partij (VNP) en de Vlaamse Volkspartij (VVP). Die twee partijen fusioneerden vervolgens in 1978 tot één partij met de naam "Vlaams Blok".

Ondanks het feit dat België in de jaren 80 effectief werd omgevormd tot een federale staat met meer bevoegdheden voor de taalgemeenschappen, begon de VU steeds meer electorale verliezen te lijden. In 2001 viel de partij uit elkaar in drie aparte groepen, na onenigheid over het Lambermontakkoord omtrent een vijfde staatshervorming. De grootste van die drie groepen was Vlaams-Nationaal onder Geert Bourgeois, die vervolgens haar naam veranderde naar Nieuw-Vlaamse Alliantie of N-VA. Aanvankelijk behaalde de nieuwe partij geen goede resultaten met de verkiezingen van 2003, maar wanneer N-VA vervolgens een kartel vormde met CD&V in 2004, brak de partij wel door met een verkiezingsoverwinning. Eveneens in 2004 werd het Vlaams Blok veroordeeld wegens racisme, en veranderde de partij haar naam naar Vlaams Belang.

N-VA en Vlaams Belang

Na 2004 bleef de populariteit van N-VA sterk groeien, en bleef de partij winsten boeken bij elke verkiezing. Het kartel tussen N-VA en CD&V kwam hiermee tot een einde. Dit had als gevolg dat het Vlaams Belang stagneerde, en verschillende van hun leden begonnen over te lopen naar N-VA. In 2014 won N-VA de federale verkiezingen, en stapte de partij in de federale regering. Sindsdien is het plots stil over het onderwerp van de Vlaamse onafhankelijkheid.

Soorten Vlaams-nationalisme

Binnen het Vlaams-nationalisme heersen er verschillende gedachtenstromen over hoe het vermeende "Vlaanderen" er in de toekomst zou moeten uitzien. 

• Federalisme: Vlaanderen als een deelstaat van een souverein België met (uitgebreide) bevoegdheden. Dit is de situatie zoals deze in België vandaag de dag reeds van toepassing is. Het is de meest gematigde vorm van het Vlaams-nationalisme, indien het de bedoeling is om bevoegdheden van de federale regering over te hevelen naar de deelregeringen. Het wordt dus niet altijd als een vorm van Vlaams-nationalisme beschouwd, vooral niet wanneer er net wordt geopteerd voor een sterke federale staat. Voorstanders van het federalisme zijn Open VLD, SP.A en Groen.
• Confederalisme: Vlaanderen als souvereine deelstaat van België, dat slechts blijft bestaan als een soort los samenwerkingsverband tussen de deelstaten maar niet meer het zwaartepunt is. Dit is een gematigd-radicale vorm van het Vlaams-nationalisme, al beschouwen sommigen dit als een tussenstap naar een totaal onafhankelijk Vlaanderen. Voorstanders van het confederalisme zijn CD&V, alsook N-VA indien het slechts een tussenstap is tot een volledig onafhankelijk Vlaanderen.
• Separatisme: Vlaanderen als volledig onafhankelijke souvereine staat die volledig gesplitst is van België. Dit is een radicale vorm van het Vlaams-nationalisme. Voorstanders van een volledig onafhankelijk Vlaanderen zijn N-VA en Vlaams Belang (al dan niet als tussenstap naar een aansluiting met Nederland). 

• Grootneerlandisme: Vlaanderen is niet langer een deelstaat van België, maar maakt deel uit van Nederland onder een confederaal, federaal of unitair staatsbestel. Voorstanders zijn Vlaams Belang, evenals enkele individuele Orangistische politici van verschillende partijen: Bart De Wever (N-VA), Siegfried Bracke (N-VA), Matthias Storme (N-VA), Bert Anciaux (SP.A) en Sven Gatz (Open VLD). Aan de Nederlandse kant is vooral de extreemrechtse clown Geert Wilders voorstander van het Grootneerlandisme.

De tegengestelde stroming van het Vlaams-nationalisme wordt soms ook wel het Unitarisme of Belgicisme genoemd, en streeft naar de afschaffing van de deelstaten en deelregeringen, en de hervorming van België tot een gecentraliseerde, unitaristische staat. Ook hier zijn er verschillende gedachtenstromen: het federaal unionisme (een sterke federale staat, of aldus de herfederalisering van bevoegdheden), en het radicaal unionisme (volledige afschaffing van de deelstaten). Veelal wordt er geopteerd om een aantal van de huidige gewestelijke bevoegdheden bevoegdheden naar de provincies over te hevelen.

Pseudo-nationalisme

Het Vlaams-nationalisme heeft tot doel de Nederlandstalige Belgen het gevoel te geven dat ze deel uitmaken van een "Vlaams" volk met een "Vlaamse" identiteit met de Nederlandse taal als gemene deler. Deze concepten zijn echter geheel artificieel: slechts twee van de vijf Nederlandstalige provincies komen overeen met het geschiedkundige graafschap Vlaanderen. Er is aldus geen sprake van een " Vlaams volk", wel van een Nederlandstalige bevolking in het noorden van België.

Pseudo-associatie met het graafschap Vlaanderen

Het Vlaams-nationalisme is vanzelfsprekend gestoeld op het geschiedkundige graafschap Vlaanderen. Niettemin volgt het zogenaamde hedendaagse "Vlaanderen" niet dezelfde grenzen als dat van het graafschap, en wordt de lijn van een zogenaamde "Vlaamse" identiteit doorgetrokken naar andere streken die nooit Vlaams geweest zijn. De andere Nederlandstalige provincies, zoals Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg, behoorden immers tot het Hertogdom Brabant of tot andere gebieden van het Heilig Roomse Rijk. Met Frans- en Zeeuws-Vlaanderen, die ooit wél tot het graafschap behoorden, wordt doorgaans dan weer géén rekening gehouden binnen het Vlaams-nationalisme. Het feit dat Vlaams-nationalisten enkel alle gebieden die Nederlandstalig zijn binnen België in aanmerking nemen, geeft de indruk dat het in de eerste instantie anti-Belgisch wil zijn en dit sentiment wil verspreiden d.m.v. het aanwakkeren van een artificieel Vlaams-nationalistisch gedachtengoed onder de Nederlandstalige Belgen.

Vlaams-nationalisten die argumenteren dat het "Vlaanderen" van vandaag los dient te worden beschouwd van het gelijknamige historische graafschap, spreken zichzelf tegen aangezien ze op alle andere vlakken wél voortborduren op het middeleeuwse Vlaanderen. Afgezien van de naam op zich, maken ze immers veelvuldig gebruik van de Vlaamse Leeuw als hun symbool, zoals duidelijk terug te vinden is bij tal van Vlaams-nationalistische organisaties, alsook de Vlaams-nationalistiche partij Vlaams Belang. Moderne verwijzingen naar het middeleeuwse wapenschild vinden we eveneens terug in het logo van de Vlaamse Overheid het Vlaams Parlement, en een officiële beschrijving van de Vlaamse Leeuw werd in 1985 zelfs gepubliceerd - in het Nederlands én Frans - in het Belgisch Staatsblad. "De Vlaamse Leeuw" is tevens de titel van het volkslied van de Vlaamse Gemeenschap, dat is ontstaan in 1847 maar pas in 1985 officieel erkend is. De datum van het Feest van de Vlaamse Gemeenschap valt niet toevallig op 11 juli, ter herdenking van de Guldensporenslag van 1302 waarin de Fransen werden verslaan door de Vlamingen.

Het is dus duidelijk dat het Vlaams-nationalisme zich baseert op het historische graafschap Vlaanderen, ook al heeft het zogenaamde huidige "Vlaanderen" er zo goed als niets mee te maken. Het doortrekken van een zogenaamde "Vlaamse" identiteit naar de bevolking van andere streken die nooit Vlaams geweest zijn, is dus louter een artificiële notie, evenals het concept van een "Vlaams" volk. Tijdens de middeleeuwen waren Vlamingen en Brabanders immers elkaars rivalen op politiek en economisch vlak, aangezien ook Brabant een goede welvaart kende dankzij haar handelssteden zoals Brussel, Leuven en Antwerpen. De middeleeuwse Vlamingen kenden - net als Brabanders en andere volkeren - echter helemaal geen nationalisme; dat gedachtengoed is pas ontstaan met de Franse Revolutie aan het einde van de 18de eeuw. Pas sinds het Vlaams-nationalisme van meer recente tijden tracht men een identiteit op te dringen aan een bevolking die niets te maken heeft met het voormalige graafschap waarop de zogenaamde identiteit gebaseerd is.

Tevens is het graafschap nooit een onafhankelijke staat geweest: Vlaanderen was oorspronkelijk een leen van de Franse koning, en ondanks haar vrij verregaande autonomie was het graafschap dus in feite ondergeschikt aan Frankrijk. Later viel het graafschap onder het bewind van de Bourgondiërs, de (Spaanse en Oostenrijkse) Habsburgs en tenslotte tot de Nederlanden, tot het opnieuw werd geannexeerd bij Frankrijk en vervolgens ophield te bestaan in 1795. Vlaanderen is dus nooit een "natie" geweest, enkel een graafschap dat op geen enkel ogenblik écht volledig onafhankelijk was van eender welke monarch. Ook in de huidige context van België is Vlaanderen in principe geen officieel begrip: de Belgische grondwet geeft het noordelijke landsgedeelte immers de naam "Vlaamse Gemeenschap" en gebruikt niet één keer het woord "Vlaanderen" om het hele Nederlandstalige gebied te benoemen. De officiële taal van de Vlaamse Gemeenschap is het Nederlands, en niet het "Vlaams" dat slechts een dialect of verzameling van dialecten uit Oost- en West-Vlaanderen is.

Herdenking Guldensporenslag als Vlaamse Feestdag

In 1973 besloot de Vlaamse Gemeenschap om 11 juli te kiezen als Vlaamse Feestdag, een feestdag die echter enkel geldt voor Vlaamse ambtenaren. De datum werd bewust gekozen als een verwijzing naar de Guldensporenslag op 11 juli 1302, waarin de Vlamingen de Fransen wisten te verslaan. Vlaams-nationalisten beschouwen dit als een symbool van de taalstrijd tussen Vlamingen en Franstaligen, en meerbepaald het vieren van de overwinning van het Nederlands op het Frans. Dit is echter slechts een valse analogie: de Guldensporenslag ging helemaal niet om taalgroepen of om de dominante voertaal in het graafschap, wel om de strijd tussen de lagere en hogere bevolkingsklassen om de macht over het graafschap op zich. Bovendien vochten er troepen van het Graafschap Namen - dat nu in het Franstalige gedeelte van België gelegen is - mee aan Vlaamse zijde, zoals ook blijkt uit de naam van de voornaamste leiders: Gwijde van Namen, een zoon van de Vlaamse graaf, en Willem van Gulik, een kleinzoon van Gwijde. Beiden spraken hoogstwaarschijnlijk Frans, en ook een groot aantal andere "Vlaamse" strijders waren franstalig. 

In de geografische context van de huidige Vlaamse Gemeenschap is het al helemaal onzinnig om een Vlaamse feestdag te vieren op 11 juli in gebieden die nooit tot het graafschap behoord hebben. De provincies Vlaams-Brabant en Antwerpen, die toenertijd tot het Hertogdom Brabant behoorden, hebben er immers helemaal niets mee te maken. Het Hertogdom Brabant vocht immers niet mee in de slag, op een kleine groep ridders na onder leiding van Godevaart van Brabant, de neef van de Brabantse hertog. Bovendien vocht hij aan Franse zijde, niet aan de Vlaamse. Enige vorm van "nationalisme" was geheel onbekend voor de betrokken strijdende partijen; veelal streed men omwille van persoonlijke belangen (bijv. betere handelsvoorwaarden onder een ander bewind) of uit loyaliteit voor een welbepaald persoon (vorst, aanvoerder, ...), of eventueel nog voor hun stad - maar niet voor een "staat" of "natie". Tevens waren er heel wat huurlingen, die enkel kwamen vechten omdat ze ervoor betaald werden door de stad Brugge. Pogingen om de Guldensporenslag te associëren met de strijd van het huidige Vlaams-nationalisme doet de Vlaamse geschiedenis geen eer aan.

Taalracisme

Het oorspronkelijke doel van de Vlaamse Beweging, waaruit het Vlaams-nationalisme is ontstaan, was het behoud van de Nederlandse taal in een periode van sterke verfransing binnen België. Dit doel is inmiddels echter allang bereikt: in het noorden van België is Nederlands de officiële taal en vormt een eventuele verfransing geen bedreiging. Integendeel, maar liefst 60% van de Belgische bevolking spreekt Nederlands als eerste taal, een overduidelijke meerderheid dus. Op economisch vlak doet het noorden van België het eveneens beter dan het zuiden, wat opnieuw de positie van de Nederlandse taal versterkt. Het feit dat Vlaams-nationalisten de taalstrijd verder blijven voeren, toont aan dat vooral de haat voor de Franse taal en/of Franstalige Belgen een belangrijke drijfveer is.

Dit verschilt in principe niet veel van haat voor vreemdelingen of "buitenlanders" (zoals Afrikanen, Moslims, ...) en is dus een vorm van racisme. Wanneer het gaat om het louter veroordelen en discrimineren van mensen op basis van hun moedertaal, spreken we dan ook van taalracisme. Wanneer blijkt dat Vlaams-nationalisten niet in staat zijn om samen te leven met Franstaligen louter omwille van hun moedertaal, dringt de vraag zich op in hoeverre hun gedachtengoed pluralistisch kan zijn. Als ze niet met een anderstalige landgenoot kunnen samenleven, waarom dan wel met "vreemdelingen" wiens moedertaal, cultuur, vaderland, godsdienst, seksuele geaardheid en/of huidskleur nog meer verschilt?

De aanwezigheid van (taal)racisme binnen het Vlaams-nationalisme werd vroeger al duidelijk met de bereidwilligheid van de Vlaams-nationalisten om te collaboreren met Nazi-Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog, en deel te nemen aan de Jodenvervolging. Tot op heden hangt ook de Vlaams-nationalistische partij Vlaams Belang openlijk een racistische ideologie aan, en vele van diens leden zijn nadien overgestapt naar, en hartelijk verwelkomd door N-VA. Dit wil niet zeggen dat ze hun xenofobe (en homofobe) en ander extreemrechts gedachtengoed achter zich hebben gelaten. Zowel N-VA als VB stellen dat "immigranten" zich moeten aanpassen aan de Vlaamse normen en waarden, maar wat die Vlaamse normen en waarden dan precies moeten inhouden wordt slechts vaag of helemaal niet gedefinieerd.

Verschillen tussen Vlamingen en Walen

Vlaams-nationalisten argumenteren vaak dat "Vlamingen" anders denken dan Walen, en dat er in feite twee totaal verschillende culturen zijn. Het feit dat er twee bijna totaal verschillende talen worden gesproken draagt schijnbaar bij aan dat argument. Het klopt inderdaad dat het gaat om twee verschillende talen: terwijl het Nederlands een overduidelijke Germaanse taal is, afkomstig van het Frankisch, is het Frans een Romaanse taal met haar roots in het Romeinse Rijk. Er zijn dus meer verschillen tussen het Frans en het Nederlands, dan bijv. tussen het Nederlands en het Duits. Dat betekent echter nog niet dat we ook spreken over twee totaal verschillende volkeren. In de periode dat het Romeinse Rijk uit elkaar begon te brokkelen, werden de streken die later België en Frankrijk zouden worden, ingenomen door Germaanse Franken. In het zuiden namen deze Germanen de Romaanse taal over - wat dus het Frans zou worden - terwijl meer in het Noorden hun Germaanse moedertaal meer stand hield, wellicht omdat de Romeinse aanwezigheid daar inmiddels al veel zwakker was dan in het zuiden. Niettemin gaat het, ondanks het taalverschil, echter wel om hetzelfde volk in zowel het noorden als het zuiden: beiden stammen in principe af (op z'n minst voor een groot gedeelte) van de Frankische immigranten.

Dit wil niet zeggen dat er, afgezien van de taal, totaal geen culturele of mentaliteitsverschillen zijn tussen het noorden en het zuiden van België. Terwijl het Nederlandstalige noorden overwegend vlak is, wordt een voornaam deel van het zuiden gedomineerd door de Ardennen, waardoor het beduidend meer heuvelachtig en bebost is. Dit heeft onoverkomelijke gevolgen voor de evolutie van de plaatselijke bevolking, maar dat wil niet vanzelfsprekend zeggen dat twee verschillende volkeren niet kunnen samenleven enkel en alleen omdat de taal, het landschap en de leefomstandigheden verschillen. Zo kunnen er eveneens mentaliteitsverschillen zijn (evenals dialectsverschillen) tussen de bewoners van verschillende provincies binnen het Vlaamse Gewest alleen al - een Limburger is geen Antwerpenaar is geen West-Vlaming - maar dat hoeft geen aanleiding te geven om ook daar te gaan splitsen op basis van een "Limburgs-nationalisme" of "Antwerps-nationalisme". Het separatisme op basis van taal-, cultuur- of mentaliteitsverschillen houdt dus geen steek, en het nationalisme op basis hiervan stelt in feite dat de "eigen cultuur" dus beter zou zijn, zelfs superieur tegenover de andere. Dat gedachtengoed is eveneens de basis van het racisme en fascisme.

Wanneer we kijken naar politieke verschillen, merken we dat de Franstalige Belgen doorgaans meer links (socialistisch) gezind zijn en de Nederlandstalige Belgen meer rechtsgezind. Dit wordt vaak aangevoerd door (rechtse) Vlaams-nationalisten als een reden om zich van het Franstalige zuiden te ontdoen. Splitsen op basis van politieke voorkeur impliceert echter dat het Vlaams-nationalisme geen enkele andere mening duldt en uitsluitend haar eigen politieke standpunten als de absolute waarheid beschouwt. Volgens deze redenering zou dan eveneens hypothetisch gesteld kunnen worden dat, indien de provincie West-Vlaanderen overwegend rechts stemt en Oost-Vlaanderen overwegend links, dat de twee provincies van elkaar moeten worden gesplitst in aparte "naties", op basis van een West-Vlaams- en Oost-Vlaams-nationalisme. Het houdt geen steek in de globaliserende wereld van de 21ste eeuw. Mentaliteitsverschillen zijn er sowieso, maar wanneer er artificiële grenzen worden getrokken, zoals die tussen het Vlaamse en Waalse Gewest, worden mentaliteitsverschillen enkel maar groter én verder in de hand gewerkt, niet vice versa.

Zelfs al zou er sprake zijn van twee totaal aparte volkeren en culturen die "naast elkaar" leven in plaats van "met elkaar", vindt er sowieso altijd een kruisbestuiving plaats. Dit blijkt al meteen uit de achternamen van een aantal Belgische politici: Leona en Maya Detiège (SP.A), Jan Jambon (N-VA), Bert Anciaux (Volksunie Spirit onafhankelijke SP.A) en Geert Bourgeois (N-VA) en Fons Duchateau (N-VA) zijn allemaal "Vlaamse" politici met een overduidelijke Franse familienaam. Guy Spitaels (PS), Freddy Thielemans (PS), Jean-Claude Van Cauwenberghe (PS), Claude Eerdekens (PS) en Évelyne Huytebroeck (Ecolo) zijn dan weer Franstalige politici met een Nederlandse achternaam. Op de website familienaam.be kan men de verspreiding van een welbepaalde achternaam nagaan, en als we kijken naar de meest populaire Belgische achternamen, dan blijkt al snel dat de veel voorkomende achternamen Janssens en Peeters ook in Wallonië bijna overal tot in zekere mate voorkomen, en niet minder dan bijv. in de provincie West-Vlaanderen. Het omgekeerde geldt eveneens voor Franstalige achternamen zoals Dubois en Lambert.

Belgische bestuursproblemen

Vlaams-nationalisten argumenteren graag dat België een "onbestuurbaar" land is, en dat om die reden een onafhankelijk Vlaanderen de enige oplossing is. Dit argument is echter een vals dilemma, een drogreden waarbij enkel bepaalde alternatieven worden voorgesteld als de enige oplossing, en andere alternatieven worden genegeerd. Het separatisme hoeft immers niet de enige oplossing te zijn voor de problemen die zich op bestuurlijk niveau voordoen in België. Tevens dient te worden gekeken naar de redenen van deze bestuursproblemen, met name het complexe systeem van zes regeringen waarbij het onduidelijk wordt welke bevoegdheid onder welke regering valt, alsook constructies zoals de alarmbelprocedure, en de kwestie Brussel-Halle-Vilvoorde.

Versplinterde overheid

Het Belgische bestuur bestaat uit een federale regering, Vlaamse regering, Brusselse regering, Waalse regering, Franse Gemeenschapsregering en Duitse Gemeenschapsregering. Er is de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, het Vlaams Parlement, het Brussels Parlement, het Waals Parlement, het Parlement van de Franstalige Gemeenschap, het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap, en tenslotte de Belgische Senaat. Kortom, het hoeft dus niet te verbazen dat dit af en toe al eens wat bestuurlijke problemen oplevert. Nochtans zijn deze ingewikkelde regeringsconstructies het gevolg van talloze staatshervormingen die op hun beurt zijn ingegeven door een federaliserings- en/of splitsingsdrang, waarin het Vlaams-nationalisme een belangrijke rol speelt.

Zo zijn anno 2018 maar liefst 8 ministers gedeeltelijk bevoegd voor Volksgezondheid, waardoor het niet lukt om bijv. eenvoudigweg een preventieplan voor tabak en alcohol te lanceren. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) argumenteerde logischerwijze dat het herfederaliseren van deze bevoegdheid aan de orde is, maar volgens N-VA moet het net helemaal naar de deelstaten worden overgeheveld omdat er een "groot cultuurverschil" zou zijn tussen Wallonië, "Vlaanderen" en Brussel. Nochtans heeft wetenschap en geneeskunde niets te maken met eventuele cultuurverschillen, want evidence-based medicine is nu eenmaal universeel toepasbaar. Een behandeling voor bijv. kanker hoeft voor een Waal niet anders te zijn dan voor een "Vlaming"; de taal die men spreekt heeft geen invloed op het genezingsproces. Net om die reden is het net wel belangrijk is om dit over te hevelen naar het hoogste staatsniveau - in dit geval de federale regering.

Democratisch deficit

Het gevolg van het complexe federale besturingssysteem is dat de federale staat in geen geval democratisch is. Dit wordt ook wel het democratisch deficit genoemd, oftewel een democratische tekortschieting binnen een democratisch staatsbestel. Zo moet de federale overheid "paritair samengesteld" zijn, m.a.w. een gelijk gewicht van beide taalgemeenschappen, met uitzondering van de premier, ongeacht de effectief democratisch verkozen meerderheid. De zogenaamde "grendelgrondwet" zorgt ervoor dat de Belgische grondwet niet kan worden gewijzigd zonder dat beide taalgemeenschappen hiermee akkoord gaan, ook als de Nederlandstalige gemeenschap met haar 60% in principe al een meerderheid zou hebben. Bovendien zorgen procedures zoals de alarmbelprocedure, die een taalgemeenschap kan inroepen indien zij zich door een wet benadeeld voelt, ervoor dat een minderheidsgroep steeds een vetorecht heeft.

Dit alles is echter niet zozeer het product van het Vlaams-nationalisme maar wel van de Franstalige gemeenschap die reeds in de jaren '70 schrik had om een minderheidsgroep te worden en dus geen beduidende invloed meer zou kunnen uitoefenen op het staatsbestuur. Dit getuigt echter dat toen al de Nederlandse taal niet meer bedreigd was door verfransing en dat dit als argument om het Vlaams-nationalisme te onderschrijven verwerpelijk is. Integendeel, Vlaams-nationalistische politici zetten zich vaak af tegen zulke procedures, omdat ze dit (terecht) als ondemocratisch beschouwen aangezien een (Franstalige) minderheid in staat is om een (Nederlandstalige) meerderheid te blokkeren. Ze vergeten er hier wel bij te vertellen dat deze procedures het gevolg zijn van de vele staatshervormingen die België tot een federale staat maakten, wat op z'n minst gedeeltelijk onder de impuls van het Vlaams-nationalisme gebeurde.

Ook de federale verkiezingen zijn in principe onvoldoende democratisch. Zo kunnen Nederlandstalige Belgen enkel stemmen op Nederlandstalige politici en partijen, en Franstalige Belgen enkel op Franstalige politici en partijen. Nochtans zitten vaak politici van beide kanten van de taalgrens in de federale regering, en wordt België dus bestuurd door politici waar men niet eens voor kon stemmen. Wilfriend Martens, Jean-Luc Dehaene, Guy Verhofstadt en Yves Leterme waren premiers waar geen enkele Waal op heeft kunnen stemmen maar wel door werd geregeerd; Elio Di Rupo en Charles Michel waren dan weer premiers waar geen enkele "Vlaming" op heeft kunnen stemmen. Meer nog, er wordt gewerkt met provinciale kieskringen, waardoor een Antwerpenaar niet kan stemmen op een West-Vlaams politicus en omgekeerd. Op provinciaal vlak laat het systeem van de kieskringen zich minder voelen, omdat op z'n minst de belangrijke partijen wel in alle provincies opkomen binnen hun gewest, maar in de praktijk komen Franstalige partijen vaak enkel op in Wallonië en Nederlandstalige partijen in het Vlaamse Gewest. 

Dit alles is het gevolg van de vele staatshervormingen en aldus de federalisering van België, maar dat betekent niet dat het separatisme hiervoor de enige oplossing hoeft te zijn: dit kan eenvoudigweg worden gedemocratiseerd door een federale kieskring in te richten voor de federale verkiezingen. Hoewel dit idee niet populair is bij vele politici, vindt het wel redelijk wat aanhang onder de bevolking zelf. Het zou er tevens voor kunnen zorgen dat de bevolking beter vertrouwd geraakt met politici van de andere kant van de taalgrens, wat de samenwerking tussen de gewesten kan bevorderen i.p.v. verder te verscheuren zoals dit nu het gevolg is van Vlaams-nationalistisch beleid van o.a. N-VA en CD&V. Vlaams-nationalisten vrezen dat Franstalige partijen zo stemmen zouden kunnen ronselen onder de Nederlandstaligen, waardoor ze in feite dus een antidemocratisch standpunt innemen door te voorkomen dat hun eigen "volk" de kans krijgt te stemmen op de Franstalige partijen die zij als de "vijand" beschouwen van hun anti-Belgische doelstellingen.

De reden waarom N-VA tegenstander is van een federale kieskring is dan ook louter politiek: om het Vlaams-nationalisme te promoten en de Belgische staat niet te versterken. Vlaams-nationalisten argumenteren immers dat een federale kieskring dezelfde situatie zou creëren als Brussel-Halle-Vilvoorde, een kieskring waar aanvankelijk zowel Nederlandstalige als Franstalige gemeenten deel van uitmaakten, waardoor iedereen binnen die kieskring wel op Franstalige politici kon stemmen maar niet iedereen op Nederlandstalige. De situatie van de kieskring B-H-V werd - terecht - ongrondwettelijk verklaard wegens discriminatie, maar louter omdat het een eenrichtingsverkeer was, en in 2012 werd dit definitief hervormd. Het staat nochtans helemaal los van het concept van een federale kieskring, want in dat geval is er geen sprake van eenrichtingsverkeer omdat alle politici overal verkiesbaar zouden zijn: zo zou elke Belg, ongeacht tot welke taalgemeenschap hij behoort, kunnen stemmen op eender welke politici, eveneens ongeacht tot welke taalgemeenschap hij behoort. Immers dienen de competentie en prioriteiten, niet de moedertaal, een doorslaggevend argument te zijn om stemmen te winnen.

Geldtransfers

Eén van de voornaamste redenen waarom Vlaams-nationalisten het Franstalige zuiden van België zo heikelen, zijn de zogenaamde "geldtransfers" of "geldstromen" die van Vlaanderen naar Wallonië gaan. Deze geldstromen zijn inderdaad reëel, en bedragen gemiddeld tussen de 6 en 7 miljard euro per jaar. Het gaat hierbij voornamelijk om inkomens van de personenbelastingen en sociale zekerheidsbijdragen van het hele land, die dan vervolgens worden herverdeeld over de gewesten, provincies en gemeenten volgens welbepaalde verdeelsleutels. Regio's die te kampen hebben met meer werkloosheid en/of vergrijzing, ontvangen dus een groter deel dan andere "rijkere" regio's. In de praktijk blijkt dat de armere regio's overwegend in Wallonië en Brussel gelegen zijn, wat dus een zogenaamde "geldtransfer" in die richting veroorzaakt. Eveneens blijkt dat Walen vaker ziek worden, wat wil zeggen dat de overheid meer bijdraagt aan de ziektekosten.

Vlaams-nationalisten grijpen deze geldtransfers aan als een argument om België te splitsen, omdat volgens hen het rijke "Vlaanderen" zo wordt leeggemolken om de "luie Waal" te betalen om niets te doen. De Vlaams-nationalistische stroming die streeft naar een onafhankelijk Vlaanderen omwille van de geldtransfers wordt ook wel het centenflamingantisme genoemd. Nochtans is dit een maar al te simplistische kijk, die getuigt van vooroordelen t.o.v. de Franstalige Belgen door ze allemaal over dezelfde kam scheren. Indien het zou gaan om een volk met een andere huidskleur, zouden we kunnen spreken over racisme; in dit geval gaat het om een volk met een andere moedertaal, en betreft het aldus taalracisme. In werkelijkheid gaat het immers om belastinggeld van Belgen dat wordt aangewend voor de financiële steun van andere Belgen waar nodig - welke taal deze Belgen toevallig spreken is hierbij totaal niet relevant. Op diezelfde manier vinden er geldtransfers plaats van "rijk" naar "arm", en is het dus evenzeer mogelijk dat een stukje van de belastingen die je betaalt gaat naar de financiële steun van je gebuur, ongeacht of die Franstalig of Nederlandstalig is.

Het spreekt voor zich dat de herverdeling van het geld steeds op basis gebeurt van een verdeelsleutel die bepaalt waar dat geld het meeste nodig is. Het heeft weinig zin om iemand dokterskosten te vergoeden die niet naar de dokter geweest is omdat hij gezond is, en iemand die wél een dokter nodig heeft minder of niets te vergoeden. Net zoals het geen steek houdt om gewoon iedereen hetzelfde bedrag uit te keren, zoals het streefdoel is van het socialistische concept van het basisinkomen, wat enkel maar zou leiden tot meer armoede aangezien mensen die méér financiële steun nodig hebben dat bijgevolg niet meer krijgen. Geldstromen van meer welvarende naar minder welvarende regio's binnen hetzelfde land zijn bovendien niet uniek aan België. Gelijkaardige situaties vinden we terug in Duitsland, waar er  geldtransfers plaatsvinden tussen het oosten en het westen sinds de val van de Berlijnse muur, alsook in Italië van het rijkere noorden naar het armere zuiden. Deze fragmentatie kan je blijven doortrekken: zo kunnen steden en gemeentes beginnen afscheuren om louter dezelfde reden.

Het is steeds mogelijk dat een regio die nu economisch zwak staat, en dus geldtransfers "ontvangt", op een gegeven moment in de toekomst sterk kan komen te staan en aldus de solidaire "verzender" van de geldstroom wordt. Tot nu toe heeft zich dat in de vrij korte geschiedenis van België nog niet voorgedaan, te meer omdat de geldtransfers pas ontstonden na de Tweede Wereldoorlog, wanneer de overheid een sociaal netwerk opbouwde. Op dat moment was de economie in het noorden van België aan het openbloeien en die van het zuiden aan het verzwakken, met als gevolg dat Nederlandstalige Belgen meer verdienden, meer belastingen hebben afgedragen, en een gedeelte van dat geld naar Wallonië stroomde om o.m. werkloosheidsuitkeringen te kunnen betalen. Toch mogen we er niet van uit gaan dat de situatie altijd zo zal blijven: de toenemende vergrijzing in het Vlaamse Gewest is groter dan in Wallonië, en gepensioneerden dragen niet bij aan de sociale zekerheid maar ontvangen er net geld van.

Zo is de kans groot dat, op een gegeven moment in de (verdere) toekomst, de geldtransfers zullen omdraaien en Wallonië het pensioen van de Nederlandstalige Belgen zal bekostigen. In zekere zin is dit nu al aan de gang, omdat er ook geldtransfers plaatsvinden in de tegengestelde richting van Wallonië naar het noorden om voor een stuk de "Vlaamse" pensioenen mee te betalen, alsook voor tijdskrediet en loopbaanonderbreking, al is dit op dit ogenblik nog vrij beperkt waardoor er in eerste instantie sprake is van een bescheiden verlaging van de transfers naar Wallonië. Voor zelfstandigen daarentegen is er inmiddels wel al geruime tijd een omgekeerde geldstroom van Wallonië en Brussel naar "Vlaanderen" aan de gang. Bovendien kunnen geldtransfers ook op andere manieren ontstaan: zo pendelen er 350.000 mensen naar Brussel om daar te gaan werken en hun loon te verdienen, terwijl ze hun personenbelasting betalen in het Vlaamse of Waalse Gewest, wat goed zou zijn voor een transfer van 3 miljard euro naar de andere gewesten.

Dit wil niet zeggen dat men alles op z'n beloop moet laten gaan. Wanneer bepaalde regio's te kampen hebben met werkloosheid, vergrijzing en/of toenemende ziektekosten, dan lossen die problemen niet zichzelf op door je af te splitsen van die regio. Een actief beleid dient te worden gevoerd om het probleem bij de bron aan te pakken, zodat de zwakkere regio economisch terug sterker kan komen te staan. Hoewel het de verantwoordelijkheid is van politici van minder welvarende gebieden in Wallonië, om hun economie op te krikken, zijn die niet altijd geneigd om de rijkdom van hun betrokken regio te versterken, omdat dit dan betekent dat de inkomsten die hun lokale overheid ontvangt van de federale overheid dan dalen. Hierdoor ontstaat er dan de neiging om niet al te veel inspanningen te leveren in die richting, wat tevens een voorname reden was om de financieringswet te hervormen. Deze hervorming had als gevolg dat de gewesten meer fiscale autonomie kregen en dus ook meer bevoegdheden.

Het splitsen van een land omdat de ene regio een zwakkere economie heeft dan de andere, is een kortzichtige oplossing. Indien er een onafhankelijk Vlaanderen zou ontstaan, zullen er ook binnen die nieuwe natie regio's zijn die economisch zwakker staan dan anderen. Zo is Limburg één van de zwakkere provincies, en reeds in 2010 ijverde N-VA om ook de "geldtransfers" naar daar droog te leggen. Is de zwakkere economie van Limburg dan ook een argument om van Limburg af te splitsen? Wellicht zal geen enkele Vlaams-nationalist daar ja op antwoorden, maar het feit dat ze wel ja antwoorden indien het woord "Limburg" wordt vervangen door "Wallonië" toont aan dat er sprake is van het veroordelen van een bepaalde bevolkingsgroep, in dit geval op basis van taal.  De vraag is nog maar of deze flaminganten tevreden zouden zijn indien de transfers naar Wallonië volledig ophielden, of dat zij alsnog een andere reden zouden zoeken om toch voor een onafhankelijk Vlaanderen te blijven strijden. Tevens is het niet te voorspellen wat het effect zou zijn van een 100% fiscale autonomie in het zogenaamde "Vlaanderen", en is het onmogelijk met zekerheid te stellen dat de economie er hierdoor op zou verbeteren, temeer omdat de afgescheiden Franstalige regio's er dan niet meer zouden zijn om bij te springen indien het onafhankelijke Vlaanderen in fiscale nood verkeert ten gevolge van bijv. de vergrijzing. 

Valse Vlaams-nationalistische mythes

Zoals met elke vorm van (al dan niet politieke) propaganda en activisme, hebben Vlaams-nationalisten heel wat valse mythes verspreid, met de intentie om sympathie te winnen voor hun streefdoelen. Hieronder zetten we een aantal van deze valse mythes op een rij.

De Leeuw van Vlaanderen

Het Vlaamse pseudo-nationalisme is sterk gestoeld op de roman "De Leeuw van Vlaanderen" van Hendrik Conscience. Dit boek moest het verhaal vertellen van de Vlaamse overwinning op de Fransen in de Guldensporenslag, maar bleek echter louter een overgeromantiseerde versie van de feiten te zijn, waarin zelfs absolute onwaarheden worden vermeld om de Vlamingen te verbloemen tegenover de Fransen. Zo beweerde hij dat de Vlamingen met "slechts" een leger van 30.000 man het Franse leger van meer dan 60.000 soldaten had verslaan, terwijl er in werkelijkheid eerder zo'n 8000 Vlamingen waren tegenover ongeveer evenveel (maar beter bewapende) Franse soldaten. Robert van Béthune, de zogenaamde "Leeuw van Vlaanderen" in de roman, was in werkelijkheid niet eens aanwezig op het slagveld. Bovendien had Conscience het boek niet geschreven om het Vlaams-nationalisme te versterken, maar wel om de toen nog pas opgerichte Belgische staat een soort "nationale geschiedenis" te geven. Ironisch genoeg gebruiken Vlaams-nationalisten dus uitgerekend een Belgicistische publicatie als steunpilaar voor hun pseudo-nationalisme. 

De Nederlandse taal werd onderdrukt door het Frans

Volgens Vlaams-nationalisten werd de zogenaamde "Vlaming" al meteen onderdrukt vanaf het ontstaan van België, omdat het land eentalig Frans was. Zo zouden alle openbare instellingen, rechters en notarissen uitsluitend in het Frans gecommuniceerd hebben, en werd met de verfransing van het openbare leven het Nederlands verdrongen. Dit is echter onwaar: de Belgische grondwet onderschreef immers de vrijheid van taal, waardoor elke rechter en notaris de taal kon spreken die hij wenste. De centrale instellingen waren wel in het Frans, maar de gemeenten beschikten over een verregaande autonomie en de gemeenteraden waren in het Nederlands, alsook het lager onderwijs. De verfransing vond wel degelijk plaats, maar pas later en wellicht door de Nederlandstalige elite zélf die had gekozen om meer Frans te praten. 

Tijdens W.O. I sneuvelden Vlamingen vanwege hun Franstalige officieren

Vlaams-nationalisten vertellen maar al te graag hoe de arme "Vlamingen" massaal sneuvelden in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog, enkel en alleen omdat hun officieren Franstalig waren en weigerden Nederlands te spreken. Op zich houdt het al geen steek: een officier wil immers dat zijn soldaten doen wat hij beveelt en dat ze slagen in hun missie, dus waarom zou hij ze bewust dwarsbomen door geen Nederlands te spreken? Afgezien daarvan, is het slechts een hoaxverhaal waar geen enkel bewijs voor bestaat. Nergens in de dagboeken van Nederlandstalige Belgische soldaten wordt hier ook maar een woord over gerept, noch in de geschriften die de overlevenden na de oorlog op papier hebben gezet. 

Ondanks het feit dat het Frans de dominante taal was in het leger, werden Vlamingen Nederlandstalige Belgen niet systematisch gediscrimineerd op basis van hun taal. Integendeel, men schonk beduidend veel aandacht aan de taalkwestie, en er werden zelfs systematisch inspanningen gedaan om het taalprobleem te overbruggen. Bovendien blijkt dat de tweetaligheid van het Belgisch leger eerder een voordeel dan een nadeel zou kunnen geweest zijn: de mortaliteit bij de Belgische soldaten lag lager dan bij eentalige legers. Volgens een andere hoax bestond het Belgisch leger voor 80% uit Nederlandstalige Belgen, omdat men die enkel goed genoeg beschouwde als "kanonnenvlees". In werkelijkheid was dit percentage beduidend lager; de mythe van de 80% was door de Belgische overheid verzonnen als compliment aan de "Vlamingen" omdat zij bewezen loyaal te kunnen zijn aan de Belgische staat.

Na W.O. II vond er een heksenjacht plaats op alle Vlaamsgezinden

Een beduidend aantal aanhangers van de Vlaamse Beweging collaboreerden tijdens de Tweede Wereldoorlog met de Duitse bezetters, waarvoor ze na afloop van de oorlog werden vervolgd en veroordeeld. Volgens Vlaams-nationalisten was die vervolging echter ontaard in een heksenjacht op iedereen met Vlaamse overtuigingen, ook onschuldige mensen. Ze proberen de geschiedenis zo te verwoorden dat niet de Joden maar de Vlamingen het grootste slachtoffer waren van de oorlog. Dit is onjuist: hoewel er in uitzonderlijke gevallen mogelijk inderdaad wel onschuldige mensen gestraft werden, is het verhaal van de heksenjacht schromelijk overdreven. Bovendien werd er nadien alsnog een uitgebreid gratiebeleid toegepast. Dit alles neemt niet weg dat een aantal radicale Vlaams-nationalisten wel degelijk hebben gecolaboreerd met Nazi-Duitsland, en aldus met een dictatoriaal en moordlustig bewind gestoeld was op louter racisme en fascisme - en een strenge veroordeling daarvan is terecht op zijn plaats.

Vlaams-nationalistische organisaties

• N-VA, Belgische rechtse, conservatieve en Vlaams-nationalistische politieke partij
• CD&V, Belgische "christelijke" partij die België wil ontmantelen tot een confederale staat
• Vlaams Belang, Belgische extreemrechtse, conservatieve en Vlaams-nationalistische politieke partij
• Voorpost, extremistische actiegroep die de annexatie van Vlaanderen bij Nederland beoogt

Bekende Vlaams-nationalisten

N-VA:

• Bart De Wever
• Ben Weyts
• Geert Bourgeois
• Jan Jambon
• Jan Peumans
• Liesbeth Homans
• Philippe Muyters
• Siegfried Bracke
• Theo Francken

Vlaams Belang:

• Filip Dewinter
• Frank Vanhecke
• Gerolf Annemans
• Tom Van Grieken

CD&V:

• Kris Peeters

Groen:

• Bart Staes

SP.A:

• Bert Anciaux
• Frank Vandenbroucke

Zie ook

• N-VA
• CD&V
• Vlaams Belang
• Holocaust