Vloek van Tippecanoe

De Vloekvan Tippecanoe: iedereen gaat ooit eens dood.

De Vloek van Tippecanoe (Curse of Tippecanoe), ook wel de Vloek van Tecumseh (Curse of Tecumseh) of de Presidentsvloek (Presidential Curse) genoemd, is een hoax die berust op het bijgeloof dat moet verklaren waarom alle overleden Amerikaanse presidenten waren verkozen in een jaar dat deelbaar is door 20, te beginnen bij William Henry Harrison.

Oorsprong

In 1800 werd William Henry Harrison, de latere president van de Verenigde Staten, aangeduid door president John Adams als gouverneur van Indiana. In augustus 1810 vond een ontmoeting plaats tussen Harrison en Tecumseh, een Indianenleider. Deze laatste beweerde dat het Verdrag van Fort Wayne, waarbij een aantal stamhoofden land hadden verkocht aan de Amerikanen, ongeldig was omdat dit niet met goedkeuring van de andere stamhoofden was gebeurd. Harrison argumenteerde dat elke stam individueel verdragen kon afsluiten met de Verenigde Staten, en dat er geen sprake was van "één grote natie van Indianen". De gesprekken leverden geen bevredigend resultaat op.

In 1811 trok Harrison met een legermacht op naar Prophetstown, het hoofdkwartier van de confederatie van Indiaanse stammen nabij de Tippecanoe-rivier. De plaats was genoemd naar Tenskwatawa "de Profeet", een religieuze leider en de jongere broer van Tecumseh. De bedoeling van de Amerikaanse legerexpeditie was louter machtsvertoon, maar krijgers van Tenskwatawa vielen Harrison's troepen aan. Dit mondde uit in de Slag bij Tippecanoe, waarbij de legertroepen stand hielden en de Indianen uiteindelijk werden verdreven van Prophetstown. Het dorp werd vervolgens platgebrand, inclusief de voedselvoorraad die er voor de winter was opgeslagen.

Volgens een stadssage zou Tenskwatawa "de profeet" een vloek hebben uitgesproken op Harrison en alle toekomstige presidenten die zouden worden verkozen in een jaar dat eindigt op hetzelfde cijfer als dat van Harrison (een nul). De gevolgen van deze vermeende vloek zien er als volgt uit:

• William Henry Harrison, verkozen in 1840 en overleden in 1841
• Abraham Lincoln, verkozen in 1860 en vermoord in 1865
• James Garfield, verkozen in 1880 en vermoord in 1881
• William McKinley, verkozen in 1900 en vermoord in 1901
• Warren Harding, verkozen in 1920 en overleden in 1923
• Franklin Roosevelt, verkozen in 1940 en overleden in 1945
• John F. Kennedy, verkozen in 1960 en vermoord in 1963
• Ronald Reagan, verkozen in 1980 maar overleefde een aanslag
• George W. Bush, verkozen in 2000 maar overleefde een poging tot aanslag zonder verwondingen

Het verhaal van de "vloek" werd voor het eerst gepubliceerd in 1931 in het boek Ripley's Believe It or Not - maar liefst een eeuw na de vermeende feiten. Ook later zou dit, met een interval van 20 jaar, terug opgepikt worden door de niet al te serieuze pers. 

Hoax

Er is helemaal geen bewijs dat Tenskwatawa - of eender wie - die vloek effectief zou hebben uitgesproken. Het idee van de vloek is wellicht ontstaan in iemand's levendige verbeelding wanneer hij of zij een verklaring zocht voor wat in werkelijkheid louter toevalligheden zijn. Er wordt ook geen verklaring gegeven waarom de Indiaanse leider het specifiek gemunt had op presidenten die worden verkozen in een jaar deelbaar door 20. 

Het hele concept van de vloek lijkt op zich spectaculair te zijn, maar dat is het helemaal niet. Amerikaanse presidentsverkiezingen vinden altijd plaats in even jaartallen, omdat het daaropvolgende aantreden steeds in een oneven jaar is en de presidentstermijn altijd precies 4 jaar duurt. Dit wil zeggen dat 1 in de 5 verkiezingen altijd zal vallen in een jaar dat eindigt op een nul, en dat er 20% kans is dat een president die overlijdt werd verkozen in een jaar deelbaar door 20. Bijzonder gering is dat dus niet. Bovendien is er eigenlijk geen consistentie vast te stellen, als we kijken naar de in totaal 8 presidenten die tijdens hun ambt zijn overleden:

• Zachary Taylor overleed in 1850, en werd verkozen in 1848 (niet deelbaar door 20)
• Abraham Lincoln werd vermoord in 1865, nadat hij voor een tweede termijn werd verkozen in 1864
• Franklin Roosevelt overleed in 1945, nadat hij voor een vierde termijn werd verkozen in 1944

Lincoln was dan wel verkozen in 1860 voor zijn eerste termijn, maar werd pas vermoord in zijn tweede termijn, en indien je twee termijnen in acht neemt vergroot de kans van 20% naar 40%. Tenslotte is er nog Franklin Roosevelt, die voor zijn derde termijn verkozen werd in 1940, maar pas in zijn vierde termijn overleed - wat de kans vergroot naar 80%. Bovendien was Zachary Taylor verkozen in een jaar niet deelbaar door 20, waardoor er nog maar 5 van de 8 presidenten overblijven waarbij de kans op hun overlijden op 20% bleef staan. 

Vervolgens zijn er ook andere voorbeelden waarbij de logica van de vermeende vloek niet op gaat. Zo werd er wel een aanslag gepleegd op Ronald Reagan, maar hij overleefde die - net zoals hij ook kanker overleefde tijdens zijn presidentschap. Er wordt dan beweerd dat Reagan de vloek "verbroken" zou hebben - waardoor Bush zijn leven aan hem te danken zou hebben. Ook op president Bush was een poging tot moord gepleegd, maar die kon nog net worden verijdeld. De vermeende logica van de vloek houdt tevens geen rekening met pogingen tot moord die op andere Amerikaanse presidenten werden gepleegd:

• Andrew Jackson, verkozen 1828, aanslag in 1835
• William Taft, verkozen in 1908, aanslag in 1909
• Harry Truman, verkozen in 1948 (maar reeds aangetreden in 1945), aanslag in 1947
• Richard Nixon, verkozen in 1968, aanslag in 1972 en 1974
• Gerald Ford, aangetreden in 1974 maar niet zelf verkozen, twee aanslagen in 1975
• Jimmy Carter, verkozen in 1976, aanslag in 1979
• Bill Clinton, verkozen in 1992, drie aanslag 1994 en één aanslag in 1996
• Barack Obama, verkozen in 2008, aanslag in 2009, 2011 en 2013

Kortom, we kunnen de vermeende "vloek" toeschrijven aan louter toeval, waarbij wordt gezocht naar patronen in gebeurtenissen terwijl de meer talrijke verschillen systematisch worden genegeerd. De oppervlakkige patronen zijn helemaal niet zo abnormaal, maar berusten op toevalligheden die nu eenmaal overal en altijd te vinden zijn, zolang je maar diep genoeg zoekt. Dat betekent niet dat dit het resultaat is van opzet, en in feite heeft heel het concept van de "vermeende" vloek geen enkele boodschap van nut, aangezien er presidenten zijn die de aanslagen wel overleven, net zoals presidenten kunnen overlijden die werden verkozen in andere jaartallen. We kunnen het als volgt samenvatten:

• Er zijn presidenten verkozen in een jaartal deelbaar door 20, en vervolgens in hun ambt overleden
• Er zijn presidenten verkozen in een jaartal niet deelbaar door 20, en vervolgens in hun ambt overleden
• Er zijn presidenten verkozen in een jaartal deelbaar door 20, waarop een poging tot een aanslag werd beraamd die ze hebben overleefd
• Er zijn presidenten verkozen in een jaartal niet deelbaar door 20, waarop een poging tot een aanslag werd beraamd die ze hebben overleefd

Kortom, zowat alle verschillende combinaties zijn aan bod gekomen waaruit blijkt dat het eerste voorbeeld geenszins uniek is. Het had net zo goed gekund dat de drie andere combinaties frequenter voorkwamen dan de eerste, zonder dat men hier dan van had beweerd dat ze het gevolg van een vloek waren. Het is evenmin het gevolg van één of andere vermeende astrologische stand van de planeten, ongeacht wat oplichters en andere aanhangers van deze pseudowetenschap ook proberen te vertellen. Nochtans weerhield dit First Lady Nancy Reagan er niet van om oplichters waarzeggers en astrologen te raadplegen om zo haar echtgenoot, Ronald Reagan, te "beschermen tegen de vloek". Te bedenken dat de Reagans hier effectief tijd voor hebben gemaakt in het Witte Huis.

Zie ook

• Lijst van presidenten van de Verenigde Staten
• William Henry Harrison
• Lincoln versus Kennedy

Bronnen

• http://www.snopes.com/history/american/curse.asp